TED Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Pehlivanoğlu:

Türk Eğitim Derneği (TED) Yönetim Kurulu ve TED Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Pehlivanoğlu, eğitimde fırsat eşitliğini, “öğrencilerin eğitim sistemi içindeki muvaffakiyet farklılıklarının, içine doğduğu ailenin şartlarından, anne-babasının mesleğinden, eğitim düzeyinden, güçlü ya da yoksul oluşundan bağımsız olması” diye nitelendirerek “Ama ulusal ve milletlerarası datalar ülkemizde bu eşitliğin sağlanamadığını göstermektedir. Örneğin, anne-babası ilkokul mezunu olan öğrenciler ile lisansüstü mezunu ebeveynlere sahip öğrenciler ortasında LGS’de 120 puan fark bulunmaktadır” dedi. 

Pehlivanoğlu ile TED, TED Üniversitesi ve eğitimde eşitlik üzerine konuştuk. 

ÜÇ MİSYON

TED’in kuruluş öyküsünü  anlatır mısınız?

Büyük lider Atatürk, çağdaş bir toplum inşa etmek ve gelişim için gerekli temelleri atmak gayesiyle Cumhuriyetin birinci yıllarında sivil toplum kuruluşlarının kurulmasına öncülük etmiştir. Atatürk’ün talimatıyla kurulan Türk Eğitim Derneği (o dönemki adıyla Türk Maarif Cemiyeti), bu vizyonun değerli bir kesimidir. TED’in üç temel misyonu vardır:

• Uluslararası rekabet gücüne sahip, uzman bireyler yetiştiren ve yabancı lisanda eğitim veren okullar açmak.
• Maddi imkanları kısıtlı, lakin başarılı öğrencilere burs sağlayarak eğitim fırsatları sunmak.
• Ürettiği eğitim siyasetleriyle Türk eğitim sistemine taraf vermek.

Neden üniversite kurdunuz?

Yükseköğretim, bir ülkenin ekonomik büyüme ve kalkınmasının lokomotifi, kişisel ve toplumsal refahın itici gücü, global bilgi iktisadına ahenk sağlamanın kilit taşıdır. Birebir vakitte toplumsal mobiliteyi güçlendiren ve toplumun hem kültürel hem de entelektüel gelişimini besleyen en güçlü kaynaktır. Bu doğrultuda Türk Eğitim Derneği’nin eğitim alanındaki 100 yıla yaklaşan tecrübesini ve kalite gerçekliğini yükseköğretime taşımasıyla TED Üniversitesi kurulmuştur. TEDÜ genç, dinamik ve çağdaş bir kent üniversitesi olarak “önce insan” anlayışıyla globalleşmenin gerektirdiği bilgi, maharet ve yetkinlikleri kazandıran “liberal eğitim” ideolojisini benimsemiştir. Tüm kısımlarda eğitim lisanı İngilizce olan TEDÜ, öğrencilerini hem ulusal hem de memleketler arası arenada donanımlı bireyler olarak yetiştirmeyi amaçlamaktadır. TED Üniversitesi’ni farklı kılan en değerli ögelerden biri, teoriyi uygulamayla buluşturan eğitim modeli ve disiplinlerarası işbirliğini teşvik eden yaklaşımıdır. Bu tarafıyla üniversitemiz, yalnızca ferdî başarıyı değil, toplumsal kalkınmayı da destekleyen bir yükseköğretim anlayışını temsil etmektedir. TED Üniversitesi olarak öğrencilere sağladığımız burs imkanlarıyla eğitimde fırsat eşitliğini desteklemeyi hedefliyoruz. 

AİLE ŞARTLARI BELİRLEYİCİ

Eğitimde fırsat eşitliği var mı sizce?

Eğitimde fırsat eşitliği, öğrencilerin eğitim sistemi içindeki muvaffakiyet farklılıklarının, içine doğduğu ailenin şartlarından, anne-babasının mesleğinden, eğitim düzeyinden, varlıklı ya da yoksul oluşundan bağımsız olması demektir. Lakin ulusal ve memleketler arası bilgiler ülkemizde bu eşitliğin sağlanamadığını göstermektedir. Örneğin, anne-babası ilkokul mezunu olan öğrenciler ile lisansüstü mezunu ebeveynlere sahip öğrenciler ortasında LGS’de 120 puan fark bulunmaktadır. Ayrıyeten en düşük ve en yüksek muvaffakiyete sahip bölgelerdeki öğrenciler ortasındaki fark, yaklaşık üç yıllık öğrenme müddetine denk gelmektedir. Fikir kuruluşumuzun Bir Bakışta Eğitim 2024 raporuna nazaran, ebeveyni üniversite mezunu olan yetişkinlerin yüzde 81’i üniversite mezunuyken ebeveynleri lise mezunu bile olmayanların sadece yüzde 18’i üniversite mezunu olabilmiştir. Bu bilgiler, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanamamasının kuşaklar ortası eğitim ve gelir uçurumunu derinleştirdiğini açıkça ortaya koymaktadır. Her kademede eğitimin niteliğini artırmak, temel maharetleri güçlendirmek, imtihan odaklı anlayıştan uzaklaşmak ve öğretmen niteliğine yatırım yapmak üzere bütüncül bir yaklaşıma gereksinim duyulmaktadır. Okulda verilen eğitim kıymetlendirilmelidir.Sınav odaklı, ezbere dayalı yapı ortadan kaldırılmalıdır. “Nitelikli okul kandırmacası”ndan ibaret olan ortaöğretime geçiş sınavı tüm öğrencilerin odağı olmaktan çıkarılmalıdır.

VERİYE DAYALI TAHLİL ÜRETİR

TED’in niyet kuruluşu TEDMEM’i neden kurdunuz? Kurumun hazırladığı raporlar dikkate alınıyor mu? 

TEDMEM misyonu tamamlamak ve güçlendirmek gayesiyle kurulmuştur. TEDMEM, eğitim siyasetlerinin bilimsel temelde tartışılmasını sağlamak, bilgi ve siyaset ortasındaki boşluğu kamu faydasına doldurmak ve eğitim sisteminin sıkıntılarına tahlil üretmek maksadıyla çalışmalar gerçekleştirmektedir. TEDMEM, eğitim siyasetlerini siyaset üstü ve ideolojilerden bağımsız bir anlayışla ele alarak toplumun her kısmına hitap eder ve eğitimde fırsat eşitliği için tahliller üretir. Bilgiye ve ispata dayalı tahlil teklifleri sunan bir fikir kuruluşu olarak TEDMEM’in hazırladığı raporlar, eğitim sisteminin mevcut durumunu derinlemesine tahlil ederek, kamuoyunu ve karar alıcıları bilinçlendirmeyi amaçlar.

İLERİ LİSE DİPLOMASI VERİLMELİ

Yükseköğretime giriş sistemi nasıl olmalı? 

Yükseköğretime geçiş sistemi hazırbulunuşluk ve yeterlik önkoşullarına dayalı yerleştirmeye gerçek evrilmelidir. Üniversite kapılarında gerçekçi olmayan yığılmaların önlenmesi için yükseköğretime devam etmek istemeyen ve liseden sonra istihdama katılmak isteyen öğrencilere 11. sınıfın sonunda “standart lise diploması” verilmelidir. Bu öğrencilerin not ortalamalarına nazaran imtihansız biçimde meslek yüksekokullarına, önlisans programlarına ve açıköğretim programlarına geçiş yapabilmelerine imkân tanınmalıdır. Sistemdeki imtihan baskısını ve okul dışı kaynaklara bağımlılığı azaltmak için 12. sınıf üniversite imtihanına hazırlık yılı olarak yapılandırılmalıdır. 12. sınıfın sonunda öğrencilere “ileri lise diploması” verilmelidir. Mesleksel eğitim, nitelik odaklı ve bütünsel bir yaklaşımla ele alınmalıdır.

Kaynak: Cumhuriyet