Suriye’de Esad idaresi sona erdi: ‘Yeni periyoda ihtiyatla bakıyoruz’

Devlet Başkanı Beşar Esad’a bağlı Suriye ordusuna karşı 27 Kasım’da akın başlatan Heyet Tahrir Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı kümeler, evvel İdlib ve Halep’i, akabinde Hama ve Humus’u, son olarak ise bugün sabah erken saatler prestijiyle başşehir Şam’ı denetim altına aldı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Esad’ın nerede olduğunu açıklamasa da vazifesinden ayrılmaya karar vererek ülkeyi terk ettiği bilgisini teyit etti.

Suriye’deki son gelişmelere dünyadan gelen birtakım reaksiyonlar ise şöyle…

AB: TÜM YAPAN ORTAKLARLA ÇALIŞMAYA HAZIRIZ

Avrupa Birliği (AB) Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, toplumsal medya platformu X hesabından yaptığı paylaşımda, Esad idaresinin sona ermesini olumlu karşıladığını bildirerek bölgedeki tüm yapan ortaklarla çalışmaya hazır olduğunu aktardı. AB’nin önceliğinin bölgede güvenliğin sağlanması olduğunu aktaran Kallas, Suriye ve Orta Doğu’da ‘tüm yapan ortaklarla’ birlikte çalışmaya hazır olduğunu belirtti.

Kallas, “Esad diktatörlüğünün sona ermesi olumlu ve uzun vakittir beklenen bir gelişme Bu birebir vakitte Esad’ın destekçileri Rusya ve İran’ın zayıflığını da gösteriyor” dedi.

BELÇİKA: SURİYE’DE YENİ BİR DEVİR BAŞLADI

Belçika Başbakan Yardımcısı Petra de Sutter da X paylaşımında, Esad ‘diktatörlüğünün’ sona ermesiyle Suriye’de ‘yeni bir periyodun başladığını’ aktardı. De Sutter, “On yıllardır süren dehşet ve baskıdan sonra umut var. Artık tüm vatandaşların temsil edildiği ve azınlıkların korunduğu demokratik bir sisteme yer var” değerlendirmesinde bulundu.

FRANSA: BARBAR DEVLET ÇÖKTÜ, SONUNDA

AA’nın aktardığına nazaran, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Suriye’de yaşanan son gelişmeleri X hesabından yaptığı paylaşımda kıymetlendirdi. “Barbar devlet çöktü. Sonunda. Suriye halkına, onların hamasetine, sabırlarına hürmetimi sunuyorum. Bu belirsizlik anında, onlara barış, özgürlük ve birlik dileklerimi gönderiyorum” diyen Macron, ülkesinin tüm Orta Doğu’nun güvenliğine bağlılığını sürdüreceğini aktardı.

BM TEMSİLCİSİ: BU KARANLIK PERİYOT DERİN YARALAR BIRAKTI

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, Katar’da gerçekleştirilen Doha Forum 2024’te düzenlediği basın toplantısında ülkedeki son gelişmeleri ele aldı. “Bugün Suriye tarihinde bir dönüm noktası. Bu millet, 14 yıl boyunca amansız acılara ve tarifsiz kayıplara katlandı” diyen Pedersen, can kayıplarının, yıkımın, alıkoymaların ve insan hakları ihlalinin yükünü taşıyan herkese dayanışma iletisi verdi.

Pedersen, “Bu karanlık periyot, derin yaralar bıraktı” diyerek bugün başlayan yeni periyoda ihtiyatla baktıklarını, tüm Suriyeliler için barışçıl, uzlaşmacı ve kapsayıcı bir periyodun başladığını söyledi. Yeni periyodun manasının, yerinden edilenler için kaybettikleri meskenlerine dönmek, birbirinden ayrılmak zorunda kalan aileler için bir ortaya gelmek olduğunu vurgulayan Pedersen, tasa duyanların sesine kulak verdiklerini kaydetti.

‘SİVİLLER KORUNMALI, KAMU KURUMLARI KORUMA EDİLMELİ’

“Suriye’de yenilenme ihtimalini kucaklamanın tam vakti. Suriye halkının direnci, birleşik ve barışçıl bir Suriye için ileriye dönük bir yol sunuyor” diye konuşan Pedersen, Suriye’de istikrarlı ve kapsayıcı geçiş düzenlemelerinin acilen hayata geçirilmesi, Suriye kurumlarının fonksiyonlarını sürdürmesi, Suriye halkının legal isteklerinin karşılanmasının yanı sıra egemenlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne sahip birleşik bir Suriye’nin tüm memleketler arası toplumun dayanak ve iştirakini alabilecek halde tekrar tesis edilmesi için yol haritasının çizilmesi gerektiğini belirtti.

Birçok Suriyelinin, halkın ve devlet kurumlarının korunması davetleri yaptığını aktaran Pedersen, alandaki tüm silahlı aktörlere, kanun ve sistemi sürdürme, sivilleri müdafaa ve kamu kurumlarını koruma etme davetinde bulundu.

BM Temsilcisi Pedersen, Suriye’de diyalog, birlik ve memleketler arası insancıl hukuka hürmete öncelik verilmesi gerektiğini belirterek, “Herkes için barış ve onuru garanti altına almak üzere kolektif bir gayret sarf edilmesi gerektiğini ve Suriye halkının kendisinin karar vereceği ve şekillendireceği istikrarlı ve kapsayıcı bir geleceğe yanlışsız seyahatinde onları desteklemeye hazır olduğumu tabir etmek isterim” diye konuştu.

ÇİN: EN KISA VAKİTTE İSTİKRARA DÖNÜLMESİNİ UMUYORUZ

Suriye’deki duruma ait Çin’den de açıklama geldi. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Çin, Suriye’deki durumu yakından izlemektedir. Ülkenin en kısa vakitte istikrara dönmesini umuyoruz” sözüne yer verildi.

Çin hükümetinin, ülkeden ayrılmak isteyen vatandaşlarına yardım ettiğini ve ülkede kalanlarla yakın teması sürdürerek inançta olmalarını tavsiye ettiği aktarılan açıklamada, “Suriye’de ilgili taraflara Çin kurumları ve işçisinin emniyetini ve güvenliğini müdafaaya çağırıyoruz” denildi. Açıklamada, Çin’in Şam Büyükelçiliği’nin misyonunu sürdürdüğü ve gereksinimi olan Çin vatandaşlarına dayanak sağlayacağı kaydedildi.

İTALYA: TELAŞLI BİR HALDE TAKİP EDİYORUZ

İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani de X hesabından yaptığı paylaşımda, Suriye’deki gelişmeleri dertli biçimde takip ettiğini bildirdi. Paylaşımda Tajani, “Suriye’deki durumu, korkulu bir halde dikkatle takip ediyorum. Şam’daki büyükelçiliğimiz ve Chigi Sarayı (Başbakanlık) ile daima temas halindeyim. 10.30’da Dışişleri Bakanlığında kriz masasının toplanması için davette bulundum” dedi.

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada da “Bakan Tajani, bu sabah Suriye’deki durumla ilgili toplantı davetinde bulundu. Milislerin Şam’a girişi ve Beşar Esad rejiminin dağılması, öncelikle hala bu ülkede bulunan İtalyanların korunması için acil bir cevap verilmesi muhtaçlığını doğuruyor. Bakan Tajani, İtalya’ya dost hükümetlerin siyasi önderleriyle temaslarda bulunacak ve İtalyan devletinin öbür idareleriyle evvelden planlanmış olan aksiyon planlarını teyit edecek” sözleri yer aldı.

İSPANYA: GELİŞMELERİN SURATI KARŞISINDA ŞAŞKINIZ

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, Suriye’deki mevcut durumu ve son gelişmeleri İspanya devlet televizyonu RTVE’ye kıymetlendirdi.

Suriye’de Beşar Esad idaresi aksisi silahlı kümelerin 11 gün evvel ülkedeki değerli kentlerin denetimini ele geçirmeleriyle başlayan sürecin ‘herkes için çok süratli ve şaşırtan bir gelişme olduğunu’ vurgulayan Albares, başşehir Şam’ın denetiminin ele geçmesi ve Devlet Başkanı Beşar Esad’ın kaçmasına karşın mevcut idarenin yeni bir hükümetin nasıl kurulacağına ait tüm görüşmelere açık olduğunu belirtti.

Bakan Albares, “Avrupalı mevkidaşlarımla da konuştum. Herkes Suriye’deki gelişmelerin çok süratli olmasından ötürü şaşkın. Şu anda önceliğimiz İspanyol vatandaşlarının güvenliği. Etraftaki havalimanlarının kapalı olmasından ötürü rastgele bir tahliye yapılamaz lakin esasen mevcut durum da hiçbir kaosa işaret etmiyor. Tam bilakis, silahlı kümelerin birinci adımı halka rahat olmaları, devlet kurumlarının işleyişinin devam edeceği ve hükümet ile birlikte çalışacakları iletisi vermek oldu” tabirlerini kullandı.

‘HERKES BARIŞÇIL VE İSTİKRARLI BİR SURİYE İSTİYOR’

Silahlı kümelerin ‘çok rahat ve karşılarında hiçbir direnç görmeden ilerlediklerini’ kaydeden Albares, ‘hiçbir yağmalama ve katliam olmadığına’ işaret etti.”Mevcut durum rastgele bir kaos yaşanacağına işaret etmiyor” diyen İspanya Dışişleri Bakanı, “Orta Doğu’da zaten Suriye’ye kadar uzanamayacak kadar çok savaş var. Şam’ın alınması Orta Doğu’nun çok istikrarsız olduğu bir periyotta çok değerli bir değişiklik” diye konuştu.

Suriye’nin farklı yerlerinde dokuz kadar İspanyol ve 100 kadar hem Suriye hem de İspanya vatandaşı olduğunu, bu şahısların güvenliği için çalıştıklarını kaydeden Albares, daima temas halinde olan bu şahısların hepsinin düzgün durumda olduğu bilgisini paylaştı. Albares, ‘Esad rejimi çökmüş olmasına karşın silahlı kümelerin hala ülkede tam denetime sahip olmadığı’ konusunda uyararak “Herkes barışçıl ve istikrarlı bir Suriye istiyor” dedi.

(ANADOLU AJANSI)

Kaynak: Gazete Duvar