‘İçine kapalı dışına sevdalı’ Yeni Mahalle

Nefretin ve öfkenin bir “iletişim” biçimi hâline gelmesiyle Türkiye’nin istikrarı ve nizamı bozuldu. Hengame etmeye hazır, fikirleri boğmaya teşne kişi ve kümeler çabucak her köşe başını tuttu. Nobranlık ve ceberrutluk olgunlaştı. Geçmişsizleştirilmeye geleceksizleştirme eklendi. Hâl bu türlü olunca mahallede işler değişti, ortalık karıştı.

Şimdinin savunucuları kelama, “daha evvel de böyleydi” diye başlayadursun, Figen Şakacı “Yeni Mahalle”nin durumunu gözler önüne serdiği HınçAhınç’ta, fakir ve gelecekten umudunu kesmiş üç gencin dostluğunu merkeze alarak öyküler oluşturuyor. Nefretin, öfkenin ve her an alevlenebilecek şiddetin anlatımıyla çıkıyor karşımıza.

‘KÜÇÜK’ KEDERLER, BÜYÜK OLAYLAR

Şakacı’nın anlattığı kıssa kemik sesi gelen, küfürlerin havada uçuştuğu, tansiyonlu ve arbedeye çalan bir futbol maçına benziyor. Huzursuzluk, hesaplaşma dileği, ebeveynlere alttan alta duyulan öfke diz uzunluğu. Fakirliğin doğurduğu hırs ve yılgınlık da kelam konusu. Umut da var olağan ancak az; mahallede top koşturup ileride büyük futbolcu olma ve sıkı bir transferle yeni hayata atılma uzak mümkünlük. Hiçbir şey olamadan yerinde sayma tehlikesi ise daha güçlü bir ihtimal.

Yeni Mahalle’nin düzü de yokuşu da insanın iflahını kesiyor. Yücespor ise ahalinin cümbüşü, meşgalesi, her şeyi. “Maç günleri 46’ya bağlayan mahalle”nin dışa açılan penceresi.

Yeşil alanların erken olgunlaşan oyuncusu Serde ve aşkı Demâr ile yıldız adayı Arif ortasındaki dostluğu pekiştiren şey Yücespor ve yaşadıkları yer.

HınçAhınç, Figen Şakacı, 144 s., Bağlantı Yayınları, 2024

Dostluğun ve hıncın yeri Yeni Mahalle; Arif, Demâr ve Serde ise bu gelgitli, her daim hareketli ve içine kapanık yerin üç cengâveri âdeta. Ailelerinin terbiye etme uğraşının pek sonuç vermediği, kendilerince bir cihan kurmuş ve mahalle içinde mahalle yaratmış üç kafadar…

Demâr ve Serde hiç ayrılmayacağına inanıyor, birbirine sessiz kelamlar ve umutlar veriyor. İkisi de bir gün yoksulluk çemberinden sıyrılacağını düşünüyor ama bunu nasıl yapacağını bilmiyor. Bu ikilem, sıkışmışlık ve tansiyon, bastırdıkları öfkelerini kabına sığmaz hâle getiriyor. Bilhassa Serde, hırs ile hınç ortasında gidip geliyor; ikisi bazen yer değiştiriyor. Kentsel dönüşümcülerle sorun yaşayan, kendisini müdafaaya uğraşan, birbirini kollayan ve sonunu kimseden esirgemeyen Yeni Mahalle’nin ruhuna da uçan kuşa borcun uçmayana hıncın olduğu genel duruma da uygun Serde’nin bu hâli.

Arif ise “küçük” kederleri büyütmekle meşgul. Genelde ayık olmayan başında, dışarıdaki seslerden çok taksitle aldığı montun yakasına yapışanlara tutuluyor. Tahminen de bu üzere “ufak” meseleler yüzünden başındaki tilkilerin kuyruğu birbirine dolanıyor.

Tüm bunların yanında, Yücespor’un mağlubiyetleriyle yakılmak üzere olan mahalledeki fırtına öncesi sessizlik de gayreti. Hıncın açığa çıkması için bu türlü bir neden kâfi: “O gün kimse gözlerdeki nefretin, ağızlardaki salyanın, sıkılı yumruklara yüklenen kuvvetin yükünü ölçmeye yeltenmedi, bir Allah’ın kulu bile itidal telkin etmeye kalkacak yüreği kendinde bulamadı. Sokaklarda ne kadar konteynır varsa devrildi, ceplere doldurulan taşlarla rakiplerin başı ezildi, çimlere yatırılanların üstüne zeballâh üzere çöküldü, yerlere saçılan çöplere basıp kayanlar gide gele tekmelerle inletildi, kartonlarından öteki kaybedecek bir şeyi olmayan yersizler yanan konutlarına baka baka ayakta uyudu, pencereler sıkı sıkı kapandı, perdeler çekildi, rövanşın çok daha kanlı olacağına dair intikam yeminleri günün modasına uygun marşlarla ve mahallelinin eşliğiyle tahminen yüz kez edildi.”

BİZE HER ŞEY YENİ TÜRKİYE’Yİ HATIRLATIYOR

Yeni Mahalle’de herkesin kendine nazaran kaygıları var. Kimi annesinin erken gidişine hayıflanıyor kimi de yoksulluk gömleğini yırtıp atmak istiyor. Hınç ve öfke birbirine karışıyor. Tıpkı Yeni Türkiye’de olduğu üzere.

Serde, Demâr ve Arif de bu mahallede hem yanyana hem de aslında biraz başka. Yeni Mahalle’de bu yakınlık ve uzaklık at başı gidiyor. Üçlü, söz yetmediğinde yahut sözcükler manasını yitirdiğinde etrafındakilerin yaptığı üzere argoya ve lisanın cilası küfre sarılıyor. İçlerindeki boşlukları birbirleriyle doldururken bazen hakikatleri öteliyorlar bazen de karşılarına gerçekler dikiliyor: “Arif voliyi vurup bir an evvel güçlü olsa, Serde saha kenarından ortaya geçse, götleriyle meşhur bayan memleketinde top oynasa üzücü mı olurdu. Demâr onların bu tipten gelecek hayalleriyle dalga geçerdi daima. Hepimiz öleceğiz ulan, ne geleceği…”

“İçine kapalı dışına sevdalı”, dedikodunun “yerli ve ulusal gıda” sayıldığı Yeni Mahalle’de başlarına oturmayan, onları sıkıntılandıran ve ruhlarını daraltan her şeye ve herkese sağlam bir ayar vermenin de peşinde Demâr, Serde ve Arif. Fakat bazen hayata dâhil edilen bazen paranteze alınan vefat, bu hayali sekteye uğratıyor.

Şakacı, Yeni Mahalle ile Demâr, Serde ve Arif özelinde, sonu başından muhakkak bir oyun misali bir öykü kurguluyor HınçAhınç’ta: “Kardeşliğin bittiği yerde kan akar, damarda durmaz, illa ki akar” cümlesi ise oyunu da sonunu da özetliyor. Öfke hınca ve oradan da intikama dönüşüyor. Sıralama değişebiliyor.

Yaşama sarılma ile olup bitenin üstesinden öfkeyle gelme ortasında sıkışmışlığı, çaresizliği ve umut arayışlarını romanlaştırmış Şakacı. Kişinin öfkesinin toplumun öfkesi hâline gelişini resmetmiş. Buna sevgi arayışı ve sevgi yoksunluğu da yarar ve rant uğruna sevdiklerinin başına iş açma da dâhil. Kalabalık içindeki yalnızlık ve (Gülistan karakterinin yaptığı gibi) hayatına bir mana katma arayışı da… Açık bir şuur de bulanık ruh hâlleriyle şiddetin olağanlaştırılması da…

Kısacası karakterler ve Yeni Mahalle’deki çabucak her şey bize Yeni Türkiye’yi hatırlatıyor.

Kaynak: Gazete Duvar