Almanya basınında Suriye yorumları: Türkiye avantajlı pozisyonda

Suriye’de cihatçı kümelerin Suriye ordusunu gaye alan taarruzlarıyla iç savaşın tekrar alevlenmesi, bu kümelerin ülkenin en kıymetli ikinci büyük kenti Halep’te denetimi ele geçirmesi, Alman medyasında değişik tahlil ve yorumlarla okuyuculara aktarıldı.

DW Türkçe’nin aktardığına nazaran, Frankfurter Allgemeine Zeitung’un Suriye’deki gelişmelere ait tahlili “Erdoğan sevinebilir, Putin öfkelenecek” başlığını taşıyor.

Analizde, İslamcı isyancıların Suriye’nin en büyük ikinci kenti Halep’i büyük ölçüde ele geçirmiş olması, Esad rejiminin on yılı aşkın bir mühlet sonra karşı karşıya geldiği en büyük tehlike olarak nitelendiriliyor. Gelişmelerin bölgedeki güç istikrarlarını sarstığına dikkat çekilen yazıda, “Esad’ın zayıflaması Türkiye’yi avantajlı bir pozisyona getirmektedir” deniliyor.

ANKARA İÇİN ‘HASSAS OYUN’ HANGİ RİSKLER BARINDIRIYOR?

Aynı gazetede yer alan “Türkiye fırsatı değerlendiriyor” başlıklı yorumdaysa, Türkiye ve isyancıların Halep atağı ‘çok bilinmeyenli hassas bir oyun’ olarak nitelendiriliyor.

Yorumda, gelişmelerin İran’ın Ortadoğu’daki nüfuzunun giderek eridiğini gözler önüne serdiği belirtilirken, “Tahran’ın en değerli müttefiki Lübnan Hizbullahı’nın İsrail tarafından zayıflatılmasını şimdi hazmetmemişken artık de kol kanat gerdiği Esad rejiminin sallantıda olduğuna” dikkat çekiliyor. Gelişmelerin aslında Ankara için de riskler taşıdığına vurgu yapılan yorumda, bu riskler şu sözlerle aktarılıyor:

“Türkiye fırsatı pahalandırıyor ve Suriye’de zayıflayan İran İhtilal Muhafızları’nın bıraktığı boşluğa yanlışsız ilerliyor. Lakin cihatçı milislerin Şam’a gerçek ilerleme suratı, Ankara’yı da endişelendiriyor olsa gerek. Zira aslında Türkiye’nin asıl maksadı, Suriyeli mültecilerin geri dönüşünü sağlamak ve Kürtlerin özerklik uğraşlarını geri püskürtmek için Esad ile anlaşabilmek, bunun için de Esad üzerinde baskı kurmak. Yoksa yeni mülteci akınlarını tetikleyebilecek bir savaşı yine alevlendirmek, Ankara’nın çıkarına olmasa gerek.”

TEK UMUT ERDOĞAN MI?

Frankfurter Rundschau gazetesi ise “Suriye’de savaş yine alevleniyor” başlıklı yorumunda, Halep’te tıpkı yaklaşık 10 yıl evvel olduğu üzere binlerce sivilin hayatını kaybedebileceği ihtarında bulunuyor. “Diktatör Beşar Esad’ın Suriye ordusu, stratejik nedenlerden dolayı Heyet Tahrir Şam’ın İslamcı isyancılarını iktisadi açıdan değer taşıyan Halep’ten çıkarmak zorunda” sözlerine yer verilen yorumda, Esad rejimine müttefikleri İran ve Rusya’nın geçmişte olduğu ölçüde takviye veremeyecekleri aktarılıyor.

Rusya’nın askeri güçlerinin Ukrayna’ya odaklandığına, İsrail’in de İran’ın Irak ve Suriye’deki milislerini kırıp geçtiğine, Lübnan’daki Hizbullah’ı da savaşamaz hale getirdiğine işaret edilen yorumda, son gelişmelerle birlikte yine alevlenen Suriye’deki iç savaşta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kilit bir rolünün olabileceği kaydediliyor.

Yazıda, “Halep’te yaşayanların artık umut edebilecekleri tek bir şey kaldı. Umut edebilecekleri tek şey Suriye-Rusya-İran ittifakının Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı isyancıları yumuşatmaya ikna etmesi. Zira Batılı devletler artık arabulucu olarak devreye giremez. ABD Başkanı seçilen Donald Trump’ın ihtilafa müdahil olması pek mümkün görünmüyor. AB’nin siyasi nüfuzu ise çok sınırlı” deniliyor.

‘TÜRKİYE AVANTAJLI KONUMDA’

Reutlinger General-Anzeiger de, Ankara’nın avantajlı bir pozisyonda bulunduğunu kaydediyor. Yorumda, “Erdoğan, bazen Moskova ile iş tutuyor üzere görünse de aslında bölgede kendi çorbasını pişiriyor. Lakin bölgedeki beşerler için savaşın yine başlaması, bilhassa de bu soğuk, her açıdan bir felaket” görüşü aktarılıyor.

AB’YE ‘YENİ KİTLESEL GÖÇ’ UYARISI

Stuttgarter Nachrichten ise ‘Batı, Suriye’de yalnızca izleyici konumunda’ başlıklı yorumunda, “Kötüler kötülerle savaştığı için” Batı’nın Suriye’de yaşananlara gözlerini yumduğunu, bu nedenle artık öbür aktörlerin ülkenin geleceğinde belirleyici pozisyonda olduklarına işaret ediyor. Lakin bu ihtilafın Avrupa için de sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekilen yorumda, “Esad, Rusya ve İran’ın dayanağıyla karşı atağa geçerse, yüz binlerce sivili Türkiye sonuna sürebilir. İşte o vakit Avrupa’ya yeni bir kitlesel göç akını yaşanabilir. Zira Türkiye daha fazla Suriyeliyi kabul etmek istemeyecek” uyarısı yer alıyor.

Ne Almanya ne de başka AB üyesi ülkelerin buna hazırlıklı olmadığına vurgu yapılan yorumda, “Son vakitlerde Suriye hakkında konuştuklarında siyasi tahlilden değil, yalnızca mültecileri iç savaşın olduğu ülkelerine nasıl geri göndereceklerinden kelam ediyorlardı” dendi.

Şimdi Suriye’de bundan sonra ne olacağına Rusya, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzere aktörlerin kendi ortalarında karar vereceklerinin belirtildiği yazıda, “Avrupa onlar ne karar verirse onunla yaşamak zorunda kalacak” sözleri yer aldı.

‘DEMOKRATİK BİR SURİYE İNŞA ETME ZAMANI’

Die Tageszeitung (taz) gazetesi yorumunda güç görünse de Esad’sız bir Suriye inşa edilmesi için fırsattan yararlanılması gerektiğine dikkat çekiyor.

Gazete yorumunda, sekiz yıl evvel Rusya ve Esad rejiminin savunmasız ve açlık çeken insanların üzerine varil bombaları ve roketler yağdırdığını, Halep’teki insanların cehennemi yaşadıklarını, hayatta kalanların Aralık 2016’da İdlib bölgesine götürüldüklerini ve bu gelişmelerin ‘Esad ve Putin’in zaferi’ olarak görüldüğünü anımsattı.

“Ancak o vakit bile kimi yıkılan binaların duvarlarında ‘Geri döneceğiz’ yazıyordu. Ve 8 yıl sonra geri döndüler” tabirlerine yer verilen yazıda “Bu, neredeyse tarihte emsali olmayan tarihi bir rövanş” dendi.

Artık Esad rejiminin Suriye genelinde çöküşün eşiğine geldiğine ve Suriye’nin geleceği ile ilgili kaygılı bir belirsizliğin hakim olduğuna işaret edilen yorumda, “Radikal İslamcılar isyancılar ortasındaki tonu belirleyecek mi? Farklı kümeler ortasında bir savaş çıkacak mı? Başta Türkiye olmak üzere dış güçler Suriyeli kümeleri birbirlerine karşı mı kullanıyor?” üzere pek soruya karşılık arandığı belirtiliyor.

2011 yılında ‘özgür bir Suriye’ için mevti göze alarak cesurca sokaklara çıkan aktivistlerinin birçoklarının çoktan öldüklerine, kiminin açlıktan, kiminin zehirli gaz ya da azap odalarında öldürüldüklerine işaret edilen yorumda, “Hâlâ savaşabilecek durumda olanlar ise hayal bile edilemeyecek şeylere katlanmak zorunda kaldı” sözleri yer alıyor.

Yazıda, Suriye’de kimsenin artık kimseye güvenmediğinin altı çizilerek şunlar kaydediliyor: “Bu durumda demokratik bir Suriye inşa etmek imkânsıza yakın. Lakin artık olması gereken tam da budur. Suriye yine inşa edilmelidir: Esad olmadan, savaş ağaları olmadan. Bu taraftaki birinci adım atıldı. Dünyanın dört bir yanında yıllardır bu dehşetin sona ermesini umut eden milyonlarca Suriyeli bu sevinç anını hak ediyor. Ancak kendileri de bunun uzun sürmeyebileceğinin farkındalar.”

(ALINTI)

Kaynak: Gazete Duvar