MİT, 1946’da yakalanan SSCB casusunun şifreli notunu yayınladı

MİT’in resmi internet sitesinde “özel koleksiyon” sekmesinin “belgeler” kısmına yeni istihbarat raporları eklendi. Bu dokümanlar ortasında, 1946 yılında Kars Yuva Amirliği tarafından ele geçirilen bir SSCB casusuna ilişkin şifre anahtarı içeren notlar ve bunlara dair hazırlanan istihbarat raporu da yer alıyor.

Söz konusu raporda şu dikkat cazibeli sözler bulunuyor:

Vasil Girigoyenko, Kars Yuva Amirliği’nden firar etmeye teşebbüs etmiş, lakin suçüstü yakalanmıştır. Uygulanan sorgulama sonucunda, verilen bir misyonla hareket ettiğini ve üzerinde bulunan notaların şifre içerdiğini itiraf etmiş, lakin şimdi tam ve kesin bir açıklamada bulunmamıştır. Girigoyenko, demiryollarında çalışan Ahmed isimli bir kişiyi bulmayı ve bu kişi aracılığıyla daha evvel Sovyetler tarafından ülkeye gönderilen Aleksey Petrof ile buluşmayı planladığını belirtmiştir. Ahmed ve Aleksey’in bulunması için gerekli aramalar titizlikle sürdürülmektedir. Gelişmeler hakkında ayrıyeten bilgi sunulacaktır.

Tarihi bir evrak niteliği taşıyan bu rapor, periyodun casusluk faaliyetlerine ve istihbarat çalışmalarına dair kıymetli ayrıntılar sunuyor.

İNGİLİZ ATAŞEMİLİTERİ DE TAKİP EDİLDİ

MİT’in resmi internet sitesinde paylaşılan bir başka dikkat cazip doküman, İngiliz Ataşemiliteri Binbaşı O’Lary’nin faaliyetlerine ait bir istihbarat raporu oldu. İzmir Bölge Amirliği tarafından 19 Haziran 1932’de Ulusal Emniyet Hizmeti Riyaseti’ne (MAH) gönderilen bu raporda, O’Lary’nin İzmir ve etrafındaki hareketleri ayrıntılı bir formda incelenmiş.

Rapora nazaran, Binbaşı O’Lary, 14 Haziran 1932’de Afyon’dan gelen trenle İzmir’e ulaşmış ve İzmir Palas Oteli’nde konaklamıştır. Beş lisan bilen (Rumca, Fransızca, İngilizce, Almanca ve Türkçe) O’Lary, İzmir’deki konsolosla birlikte müstahkem mevki kumandanını ziyaret etmiş, Bornova’daki fırka karargâhına gitmiş lakin ziyaret gerçekleştirmeden geri dönmüştür. İzmir’in öne çıkan bölgelerini gezmiş ve Aydın sınırındaki İngiliz işçiyle tenis kortunda bir ortaya gelmiştir.

15 Haziran gecesi Halkevi gazinosunda görülen O’Lary’nin, kıtaatı fenniye yüzbaşılarından Saim Bey’in sarhoşlukla yaptığı sohbetlere kulak verdiği ve birtakım notlar aldığı belirtilmiştir. Lakin 112 numaralı casus, bu konuşmaların vazifeyle ilgili olmadığını rapor etmiştir. Ayrıyeten, İzmir Palas’taki eşyaları incelenmiş lakin kayda paha bir bilgi bulunamamıştır. Notlarının cebindeki bir defterde yer aldığı anlaşılmış, casusumuz defterde eski Türkçe harflerle yazılmış birtakım adreslere rastladığını söz etmiştir.

17 Haziran sabahı Manisa’ya hareket eden O’Lary’nin Manisa’daki faaliyetleri izlenememiş, akabinde İstanbul’a geçeceği bilgisi alınmıştır. Bu gelişmeler, Ankara Bölge Amirliği’ne ve İstanbul Bölge Amirliği’ne bildirilmiştir.

Son olarak, MİT’in internet sitesindeki arşive, ilerleyen devirlerde yeni dokümanların eklenmeye devam edeceği duyurulmuştur. Bu tıp evraklar, tarihin perde gerisindeki casusluk faaliyetlerine ışık tutuyor.