Yırtıcı sulama metodu su kıtlığına yol açıyor

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından Adana’daki barajlarda su ölçüsü epeyce düşük düzeyde kalması nedeniyle bölgenin tarım alanlarını besleyen Seyhan Baraj Gölü’nden kullanılan sulama suyu sarfiyatını azaltmak ve su tasarrufu sağlamak amacıyla kanallara verilen su ölçüsünde kısıtlamalara gidildi. Açık kanallara makul müddet ve saat aralığında su verilmeye başlandı.

Konuyu pahalandıran Ziraat Mühendisleri Odası Şube Başkanı Ahencan Tayakısı, “Su kıtlığının yaşandığı bu periyotta, yabanî sulama formülü hala kullanılmaya devam ediliyor. Açık sulama kanalları su kıtlığına yol açacak. Zira açık kanallar aracılığıyla gönderilen suyun büyük bir kısmı kaçaklar ve drenajlara akıtılması nedeniyle israf oluyor. Bu kayıplar, sulama kanallarındaki kırıklardan, irtibat noktalarındaki kaçaklardan, buharlaşmadan ve suyun taşınması sırasında taşıyan kanalların kırık kesimlerinden kaynaklanıyor. Tüm bu etkenler, suyun verimli kullanılmasını engelleyerek büyük bir israfa yol açıyor. Biz bölgemizde su hovardasıyız, suyu israf ediyoruz. Tarlalarda sulama suyu olarak kullanılan, yani salma sulama yoluyla verilen suyun büyük bir kısmı drenajlara akıtılıyor ve büyük ölçüde boşa harcanıyor. Bu durumun önüne geçilmesi gerekiyor” diye konuştu.

DAMLAMA SULAMA SİSTEMLERİ DESTEKLENMELİ

Mutlaka kapalı basınç sulama sistemine geçilmesi gerektiğini belirten Tayakısı şöyle konuştu:

“Bu mevzuda gerekli baskıları yapıyoruz. DSİ yetkilileri, projeyi tamamladıklarını belirttiler. Lakin bizim talebimiz, projenin yalnızca tamamlanması değil, eksiksiz bir formda hayata geçirilmesidir. Kent içinde gözlemlediğimiz üzere, sulama süreci hala açık kanallar üzerinden yapılıyor. Tarla başlarında, tekneler aracılığıyla su tarlalara yönlendiriliyor. Meğer kapalı devre basınçlı sulama sistemi, yer altına döşenecek borularla gerçekleştirilecek ve buharlaşma kayıplarını neredeyse sıfıra indirecek.

Mevcut sistemde, sulama kanalları ve tekneler aracılığıyla yapılan sulamada suyun yüzde 60-65 oranında kaybı kelam konusu. Kapalı devre sisteminde ise bu kayıplar yüzde 2 düzeyine kadar düşüyor. Bu sistem sayesinde su boşa akmayacak, çiftçiler muhtaçlıkları doğrultusunda tarlalarının başındaki sifon yahut vanalardan suyu açarak sulama yapabilecek. Lakin burada çiftçilere büyük sorumluluk düşüyor. Alternatif bir sulama sistemi bulunmadığından, su israfının en büyük nedeni tekrar çiftçiler oluyor.

Oysa damlama sulama sistemine geçildiğinde su kayıpları çok daha düşük düzeylere inecek. Lakin bu sistem önemli bir yatırım gerektiriyor ve çiftçiler gereğince çıkar sağlayamadıkları için bu maliyetleri karşılamakta zorlanıyor. Bu noktada devletin, çağdaş sulama teknikleri konusunda çiftçileri sübvanse etmesi büyük kıymet taşıyor. Damlama sulama sisteminin 1 dekar alan için maliyeti 800 bin TL ile 1 milyon TL ortasında değişiyor ve bu sayı çiftçiler için epey yüksek. Şayet yatırım maliyetleri devlet dayanağıyla sübvanse edilirse, ilerleyen süreçte çiftçiler bu sistemleri kendi imkanlarıyla sürdürebilir hale gelecektir. Kapalı devre ve damlama sulama sistemlerinin yaygınlaştırılmasıyla birlikte ünite alandaki randıman artacak, hasebiyle ülke iktisadına katkı sağlanacak ve çiftçiler de kara geçmiş olacak. Üstelik suyu denetimli kullanma imkanı doğacak, gübreleme de daha verimli formda yapılabilecek. Bu sayede çiftçiler hem sulamadan hem de gübrelemeden tasarruf ederek daha yararlı çıkacaktır.”

SULAMA SUYU ÖLÇÜSÜ BU YIL KÂFİ OLACAK

Mevcut yıl için suyun kâfi olduğunu lakin ilerleyen yıllardaki durumun belgisiz olduğunu söyleyen Ahencan Tayakısı, “Önümüzdeki yıllar için durum belirsizliğini koruyor. Barajlarda, muhakkak bir düzeyin altına inildiğinde kullanılamayan bir su rezervi bulunuyor. Şayet pompaj sistemleri 10 metre daha aşağı indirilebilirse, bu suların da sulama için kullanılabileceği öngörülüyor. Lakin yetkililer, bu sürecin gerçekleştirilmesi durumunda içme suyu temininde önemli sıkıntılar yaşanabileceği konusunda ikazda bulundu. Mevcut tabloya bakıldığında, kar yükünün getireceği su ile bu yılki sulama muhtaçlığının karşılanabileceği düşünülüyor.

Ancak ilerleyen yıllarda su kaynaklarının sürdürülebilirliği için daha kapsamlı tedbirler alınması gerektiği açıkça görülüyor. Global ısınmanın tesiriyle önümüzdeki gelecek yıllarda su durumu konusunda kesin bir öngörüde bulunmak mümkün değil. Fakat çocukluğumuzdan beri bildiğimiz bir gerçek var; ormanlar yağışı artırır. Bu nedenle ormanlarımızı muhafazalı, artırmalı ve yangınlardan uzak tutmalıyız. Doğal istikrarı korunan bir etrafta yağışların daha sistemli olacağı unutulmamalıdır. Seyhan Nehri üzerinde kurulu hidroelektrik santrallerinin suyun tutulma oranı açısından büyük bir yarar sağladığı da belirtilmektedir. Bu santraller, suyun depolanmasına katkı sağlayarak sulama ve güç üretimi açısından değerli bir rol üstlenmektedir. Lakin su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için uzun vadeli planlamaların hayata geçirilmesi büyük değer taşımaktadır” dedi.

Kaynak: Memurlar