Uygar Kanun’da değişiklik teklifi: Cinsiyet rejimi kurulmak isteniyor

2025’in iktidar tarafından “Aile Yılı” olarak belirlenmesine reaksiyonlar sürerken bu sefer yeni bir torba yasa taslağı gündeme geldi. 10. Yargı Paketi’ne ait taslağa nazaran LGBTİ+’lara yönelik ayrımcılık güçlendirilirken, temel hak ve özgürlükler gayede. Taslakta ‘biyolojik cinsiyet’ sözü Ceza Kanunu’na eklenirken, cinsiyet ahenk sürecindeki kişi de tabip de ceza alacak, LGBTİ+ hak savunuculuğu cürüm olarak kabul edilecek.

Taslağa yönelik reaksiyonlar sürerken RTÜK Lider Yardımcısı Feyzullah Tecirli ise 2025 yılını “LGBT ile uğraş yılı” ilan ettiklerini söyledi.

Kaos GL İnsan Hakları Programı Koordinatörü avukat Kerem Dikmen

‘CİNSİYET AHENK SÜRECİ ZORLAŞTIRILIYOR’

Kaos GL İnsan Hakları Programı Koordinatörü avukat Kerem Dikmen, henüz meclise iletilmiş bir teklif olmadığını ve sadece Türk Medeni Kanunu ve Türk Ceza Kanunu’nda değil, öteki kimi kanunlarda da değişiklik öngören bir metnin kelam konusu olduğunu belirtti. Dikmen “Hatta Tekrar Refah Partisi’nin temsilcisi, teklifin bir an evvel genel heyete gelmesi istikametinde bir davette bulundu” hatırlatmasını yaptı.

Dikmen, teklifin içerdiği düzenlemelere ait şu bilgileri verdi: “Şu anki düzlemde Türk Uygar Kanunu’nun 40. hususu trans geçiş süreçlerini düzenliyor. Teklif ise cinsiyetin hukuken tanınması bakımından üç değişiklik yapıyor, tekrar üreme yeteneğinden mahrum olma koşulunu müsaade davasının ön kaidesi haline getiriliyor. İkinci sorun, şu anda üniversite hastaneleri de dahil olmak üzere eğitim ve araştırma hastanelerinden bu süreçle ilgili rapor alabiliyorsunuz fakat teklife baktığınızda bakanlık tarafından yetkilendirilmiş eğitim ve araştırma hastanesi formunda bir daraltmaya gidildiği görülüyor. Artık İstanbul’daki eğitim ve araştırma hastanesiyle Ankara’daki eğitim ve araştırma hastanesi birebir standarda sahip değilse, bu lakin sıhhat sistemiyle ilgili bir sorun olduğunu gösterir. Bu türlü bir telaffuz olmadığına nazaran demek ki cinsiyet geçiş sürecine bilimsel değil, idari müdahaleler yapılarak zorlaştırma ihtimali var.”

‘TEKLİFE NAZARAN MÜSAADE OLMAKSIZIN AMELİYAT OLAN DA YAPAN DA CEZALANDIRILACAK’

“Getirilen yeni düzenlemeyle artık mahkeme müsaadesine dayalı olmaksızın cinsiyet geçiş operasyonu yaptıran şahsa ve yapan şahsa cezai müeyyide öngörülüyor” diyen Dikmen şöyle devam etti: “Mevcut düzenleme cinsiyet geçiş sürecinin nasıl olması gerektiğine dair bir çerçeve çiziyor ancak o çerçevenin dışına çıkılmasının rastgele bir yaptırımı yok. Örneğin, şu anda bir doktor kişinin talebi üzerine bir estetik operasyon olarak, üreme organını kalıcı olarak alabilir ya da kişi yurt dışında bunu yaptırabilir rastgele bir mahkeme müsaadesine dayalı olmaksızın. Lakin yasa, müsaadesiz ameliyat halinde hem kişiyi hem tabibi cezalandırmak istiyor. Bu TMK 40’la ilgili kısım.”

‘YASAKLAYAN VE YAPTIRIMA BAĞLAYAN BİR CEZA HUKUKU AMAÇLANIYOR’

“Siyasiler neye reaksiyon gösteriyorlarsa o reaksiyonun bir iddianame olarak bireylere yöneleceğini göreceğiz önümüzdeki dönemde” diyen Dikmen düzenlemedeki ‘hayasızca hareketler’in sınırsız bir cezalandırma alanı sunduğuna dikkat çekti. Dikmen, “Düzenlemeyle hem şahısların hem direkt LGBTİ+ varoluşunun cezalandırılması gündemde” diyerek şunları söz etti: “Düzenleme doğuştan gelen ‘biyolojik cinsiyet’e ve ahlaka karşıt hareket eden kişiyi ve bunu teşvik edenleri cezalandırıyor. Nişan ve evlilik seremonisinin yapılmasını cezalandırıyor. Bu LGBTİ+ hakları alanındaki çalışmaların tümünü ‘teşvik etmekten yola çıkarak’ cezalandırmak manasına geliyor. Yani hak savunuculuğunu yasaklıyor lakin daha da kıymetlisi bireyleri direkt cezalandırıyor. Örneğin, düzenleme geçerse atanmış cinsiyeti erkek olup cinsiyet geçiş sürecini tamamlamamış ve etek giyen bir kişi yahut kıyafeti nedeni ile rastgele bir bayanın soruşturma konusu olması gündeme gelecek. Evvelkinin tersine artık yasaklayan ve yaptırıma bağlayan, yani cezalandıran bir ceza hukuku normu ihdas ediliyor. Bu yesyeni bir durum.”

Feminist aktivist Berfu Şeker

‘İKTİDAR FITRATA NAZARAN BİR CİNSİYET REJİMİ HEDEFLİYOR’

Feminist aktivist Berfu Şeker, öngörülen düzenlemenin, yalnızca transları ve LGBTİ+’ları değil tüm vatandaşların nasıl giyindiğini, nasıl davrandığını, toplumsal medyada kendini nasıl var ettiğini etkileyecek, cezalandıracak bir düzenleme olduğunu belirtti.

Şeker düzenlemeye ait şu değerlendirmelerde bulundu: “Yasa taslağı çok telaş verici. Bayanların özgürlüğünü, eşitliğini, kendi iradeleriyle hayatta var olabilmelerini büsbütün yasaklamaya, dizayn etmeye yönelik bir teşebbüs bu. Şöyle ki, iktidarın düşündüğü çerçevede kadınlık normlarına, erkeklik normlarına uymayan herkes ya da iktidarın çizdiği genel ahlak çerçevesi içerisinde olmayan herkes amaçta. Muhakkak ne komiteye ne meclise gelmemesi gerektiğini düşünüyoruz. Bir defa ‘biyolojik cinsiyet’ diye bir kavram sokuyorlar TCK’ye. Bununla tam olarak neyi kast ettiklerini belirtmemekle birlikte; açıklamadıkları ‘biyolojik cinsiyet’e ve genel ahlaka alışılmamış davranışları övme üzere bir hata icat etmişler, buna uymayanları mahpus cezasıyla cezalandırmayı öngörmüşler. Bu hatanın kendisinin tam olarak altının nasıl doldurulacağı çok muğlak. Ama yıllardır biliyoruz ki iktidar bayanları, toplumsal cinsiyet normlarına, fıtrata nazaran tahkim etmeye çalışıyor ve bir toplumsal cinsiyet rejimini büsbütün özcü bir yerden oluşturmaya çalışıyor.”

‘DÜZENLEME TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU MUKAVELELERE AYKIRI’

“İktidar, memleketler arası insan hakları normlarından İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmeyle birlikte kopacağını ilan etmişti” diyen ve kelam konusu düzenlemenin hiçbir insan hakları normlarıyla uyumlu olmadığını ekleyen Şeker kelamlarını şöyle sürdürdü: “Düzenleme, Türkiye’nin taraf olduğu başta CEDAW olmak üzere pek çok memleketler arası insan hakları kontratına ve anayasaya karşıt bir biçimde ayrımcı kararlar içeriyor. 2000’li yıllarda toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik uygar kanun ve ceza kanunu reformlarıyla yapılan değişiklikler, artık geri alınmaya çalışılıyor, ayrımcılığı teşvik eden bir yasa önümüze getirilmeye çalışılıyor. İktidar bununla milletlerarası norm ve standartları tanımadığını, kendine nazaran katı ve özcü bir cinsiyet rejimi oluşturmaya çalıştığını göstermiş oluyor. Tüm muhalefetin ve toplumun her kısmının yasa taslağının meclise gelmemesi için gayret vermesi gerekiyor.”

Kaynak: Gazete Duvar