Türk Eğitim Sisteminde Mecburî Eğitimin Geleceği

Eğitimcilerin uzun yıllardır tartıştıkları en kıymetli bahislerden biri mecburî eğitim sürecidir. 12 yıllık mecburî eğitimin çocuklara dayatıldığına ve bu sebeple var olan kabiliyetlerinin köreldiğine inanan eğitimciler olduğu kadar, uygulamanın hakikat olduğunu savunanlar da vardır. Enderun Özgün Eğitimciler Derneği, Maarif Platformu ve Medeniyet Enstitüsünün düzenlediği “Türk Eğitim Sistemi ve Zarurî Eğitimin Yansımaları” bahisli çalıştayın sonuçları paylaşıldı. “12 yıllık mecburî eğitim dayatması çocukların kabiliyeti, meslek edinmeleri ve yuva kurmaları önünde büyük bir engel” denildi. Bilhassa lise eğitiminin gözden geçirilmesi talep edildi.

Raporda Öne Çıkan Tespitler

• Dayatma Aracı Olmamalı: Zarurî eğitim uygulaması, eğitimi bir hak değil dayatma aracı haline getirmektedir.
• Lise ve üniversitelerimiz her öğrencinin çarçabuk mezun olduğu yapı ve anlayıştan kurtarılmalıdır.
• Herkesi mezun edip diploma sahibi yapmak üzerine kurulmuş sistemi öncelikle değiştirmeliyiz.
• Zorunlu eğitim mühleti düşürülmeli, branşlaşma yani yönlendirme erkene çekilmeli, sınıf geçme yönetmeliği yine gözden geçirilmeli ve bitirme imtihanları geri gelmelidir.

İşsizliğin Yeni Adı

• İhtiyaçlar, alışkanlıklar ve ekonomik seviye birebir olmadığı halde; bina, öğretmenler, anlayış ve müfredat tıpkı kalmaktadır. Farklı beklentileri ve hünerleri olan milyonlarca öğrenciye tıpkı anlayışı sunmak eğitimi çıkmaza sürüklemektedir. Her öğrenci vasat bir düzeyde birbirine benzetilmektedir.
• Zorunlu lise eğitimi algı noktasında zarurî bir üniversite eğitimini doğurduğu için üniversite öğrencisi olmak işsizliğin yeni ismi olmuştur.
• Üniversite çağına gelen bir çocuğun artık endüstrinin en büyük gereksinimi olan iş alışkanlıklarına ve mesleksel hünerlere sahip nitelikli eleman olma ihtimali kalmamıştır.

Son 4 Kesinlikle Değişmeli

• 4 + 4 + 4 olarak tanım edilen eğitim sisteminin öncelikle üçüncü dört yıllık kısmı mecburî olmaktan bir an evvel çıkarılmalı ve okumak isteyenler için üç yıla düşürülmelidir.
• 12 yıllık mecburî eğitimin bilhassa son dört yıllık diliminin, yani lise kısmının zarurî olması; okullardaki ders başarısızlığının, düzensizliğin, disiplin sıkıntılarının, suistimallerin ve kalite düşüklüğünün esas temel sebeplerindendir.

Ara Elemana Çözüm

• Ülkemizde büyük çapta orta eleman eksikliği olduğu bilinmektedir. Bu açığın kapatılması için öncelikle öğrencilerin büyük kısmını mesleksel eğitime yönlendiren bir uygulamaya geçilmesi gerekmektedir.
• Mesleki eğitimde en değerli mevzulardan birisi mesleksel eğitimin prestijinin yükseltilerek özendirilmesidir. Bu okullar öteki bir liseye girmeyi becerememiş olanların mecburen gittiği okullar olmaktan çıkarılmalıdır. Bunun için de meslek liseleri mühendis olmanın ilk basamağı olarak gösterilebilir. İçerikleri de bu bağlamda yenilenerek prestij kazandırılıp mühendis olmak isteyen öğrencilerimizin öncelikli tercih edeceği hale dönüştürülebilir.

Etkisi Zayıf Kalacak

• Milli Eğitim Bakanlığında, yaklaşık iki yıldır süren ve ismi “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” olan geniş çaplı yenilik çalışmaları sürmektedir. Bu çerçevede, mecburî eğitim kaldırılmadıkça, öğrenci çoğunluğunu mesleğe yönlendiren yenilikçi yollar hayata geçirilmedikçe, ortaya konan vizyon eğitimciler tarafından gereğince sahiplenilmedikçe müfredat dönüşümlerinin tesiri zayıf kalacaktır.
• Ortaokul sonrasında, ailevi kaideleri, farklı meslek hesapları ya da öbür sebeplerle örgün eğitime devam etmek istemeyenlerin açık öğretime-akşam liselerine geçişini sonlandırmak hatta imkansız hale getirmek eğitimin ruhuyla çelişmekte, beşere hürmet unsuruyla tezat teşkil etmektedir.
• Öncelikli olarak ilkokuldan üniversiteye eğitim bir bütün olarak ele alınmalıdır. Geniş iştirakli istişarelerle lise ve mesleksel eğitimi yapılandırırken, bürokratlar yanında iş dünyasının da temsilcileri katkı sunmalıdır.

Uzun Vadeli Plan Şart

• Eğitimin her kademesinde düzenlemeler yapılırken kısa periyodik ve dar kapsamlı menfaatlerden çok uzun vadeli planlar ile kalıcı yararlar düşünülmelidir.
• Üniversitelerde kısımların kontenjanları talebe nazaran değil ülkemizin gereksinimlerine, nüfusa ve istihdam imkanlarına nazaran planlanmalı, kontenjanlar belirlenirken popülist yaklaşımlardan uzak durulmalıdır.

Ezber Üzerine Kurulmuş Sistem

Mecburî eğitim sonları belirlenmiş müfredat inhisarı ile eğitimi okulların duvarları ortasında hapsetmekte. Kağıt üzerinde yürütülen teorik yüklü yapıya mahküm kılmakta. Eğitim o yüzden ÖSYM’nin hakimiyetine girmekte. Böylelikle eğitim bilgilerin ortasında diyalektik ve mantıksal bir bağ kurmayı öğretmekten fazla, bilgilerin mekanik olarak ezberlendiği bir imtihan sistemi haline gelmekte ve insan hayatı salt bir imtihan mantalitesine indirgenmekte. İmtihan ve mekanik bilginin öne çıktığı bu türlü bir sistemde eğitim emek harcamadan, denemeden, deneyim etmeden öğrendiğini zannetmeye ve yüzeysel bir kazanıma dönüşmektedir.

Doç. Dr. Kızıltaş: İlkokul 5 Yıla Çıkarılmalı

Doç. Dr. Yusuf Kızıltaş, “12 yıllık zarurî eğitimin gözden geçirilmesi gerekir. İlkokul beş yıla çıkarılmalı. Liseler mecburî olmamalı” diye konuştu.

Bakan Tekin: Yakında Tartışmaya Açılır

Geçtiğimiz günlerde katıldığı yayında 12 yıllık mecburî eğitim tartışmaları Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin‘e soruldu. Bakan Tekin “Zorunlu eğitimin çok olduğunu, yakında bunun tartışmaya açılacağını ben de iddia ediyorum. Bu kadar uzun bir müddet standart bir eğitime çocukları tabi tutmak yanlışsız olmayabilir” dedi.

Kaynak: Memurlar