Trabzon’da ‘Kalandar’ kutlaması: ‘İnsanlar buna hasretmiş’

TRABZON – Trabzon’da ‘Kalandar’ geleneği, bu yıl birinci sefer şenlik halinde kent merkezinde kutlandı. Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası (TTSO) Trabzon AB Bilgi Merkezi ve TOBB Trabzon İl Kadın Girişimciler Kurulu öncülüğünde Trabzon Büyükşehir Belediyesi, Ortahisar Belediyesi, Bayanla Başlar Derneği ve Forum Trabzon’un dayanaklarıyla gerçekleştirilen aktiflikte, Kalandar geleneğinde yer alan mani söyleme, çente atma, kız isteme, karakoncoloz temsilleri yapıldı.

Trabzon ve yöresinde, Rumi takvime nazaran yeni yılın birinci ayının ismi olan ‘Kalandar’ bölgede yılbaşı sayılıyor. Karadeniz Rumlarından kalma gelenekte komşuların kapısına çanta atıp, saklanılıyor. Çantayı açan komşu, evvelce hazırlamış olduğu yiyecekleri çantaya koyuyor. İple çantayı geri çekerek alan kişi, bu sırada komşularının kendisini tanımaması için yüzünü boyuyor ve enteresan kıyafetler giyiyor.

Momoyer/Karakoncoloz, gelin, kollayıcı, doktor, çantacı, gibi karakterlerin yer aldığı Kalandar geleneği, yörede bilhassa kırsal kesitlerde özgün bir biçimde kutlanırken bu yıl TTSO öncülüğünde kent merkezinde de program düzenlendi. Aktifliğe katılan amatör tiyatro grupları, Kalandar geleneğindeki karakterlere hayat vererek, maniler okuyarak, torba atma geleneği ile esnaflardan yiyecek istedi. Daha sonra şenlik alanına gelen tiyatrocular burada Kalandar geleneğindeki mani söyleme, kız isteme, horon oynama temsillerini gerçekleştirdi.

‘İNSANLAR KALANDAR’A HASRETMİŞ’

TTSO AB Bilgi Merkezi Koordinatörü Yakup Karbuz, Kalandar’ın son devirde uzak dağ köylerinde kutlandığını ve kent merkezinde unutulmaya yüz tuttuğunu kaydetti.

Geleneğin unutulmaması ve geleceğe taşınması için bu aktifliği düzenlemeye karar verdiklerini kaydeden Karbuz, “AB Bilgi Merkezi olarak aktifliği Türkiye’ye ve dünyaya duyurmak istedik. Aktiflikten evvel korkular vardı ancak gördük ki beşerler buna hasretmiş. Meydan doldu taştı. Aktifliği memleketler arası hale getirmeyi hayal ediyoruz. Batı’daki Cadılar Bayramı’ndan farksız bir gelenek. AB, Somut Olmayan Kültürel Miras’ı destekliyor. Bu güzelliklerimizle kucaklaşmak istiyoruz” dedi.

‘KALANDAR YENİ YILA UŞAMANIN MUTLULUĞUDUR’

Kalandar geleneğini anlatan Eğitimci-Yazar Gültekin Yücesan ise gelenekteki aktifliklerin jenerasyondan nesile aktarılarak günümüze ulaştığını kaydetti. Yücesan, Kalandar geleneği içinde oyunlar, şenlikler, ikramlaşmalar, halk dansları ve mani üzere pek çok somut yahut soyut kıymetler olduğunu kaydederek bu gecede yeni yıla ulaşmanın mutluluğunun yaşandığını belirtti.

Yücesan, gelenekle ilgili şu bilgileri verdi: “Kalandar aktiflikleri mahalle ve köylerden başlar. Koncoloslar; momoyer, momoyerin sahibi, gelin, gelinin iki koruyucusu, doktor ve çantacı rollerini paylaşırken, onlara kemençeci de eşlik eder. Koncoloslar bayan kılığına girip yüzlerini tanınmayacak hale gelinceye kadar boyatırlar. Burada amaçlanan, yılda bir sefer de olsa bayan erkek ayrımını ortadan kaldırmaktır.”

Kaynak: Gazete Duvar