Steinmeier’in Ortadoğu ziyaretinin son durağı Türkiye

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, 2 Şubat’ta başlayacak Ortadoğu gezisi dönüşünde Türkiye’ye de uğrayacak. 2 Şubat’ta Suudi Arabistan’a, 4 Şubat’ta da Ürdün’e seyahat etmesi öngörülen Steinmeier, 5 Şubat günü öğlenden sonra Ankara’ya uçacak.

DW Türkçe’den Kıymet Akal’ın haberine nazaran, Steinmeier’in akşam saatlerinde Ankara’da yalnızca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yüz yüze görüşme gerçekleştirmesi, bu görüşmenin çabucak akabinde da Türkiye’den ayrılması öngörülüyor.

TÜRKİYE VE ÜRDÜN PROGRAMA SONRADAN EKLENDİ

Cumhurbaşkanı Steinmeier’in aslında kasım ayında gerçekleşmesi planlanan Suudi Arabistan ziyareti, Almanya’da koalisyon hükümetinin dağılmasıyla patlak veren kriz nedeniyle ertelenmişti. Almanya’da erken genel seçimlerin 23 Şubat’ta yapılmasının önünü açan Steinmeier, yurtdışı seyahatlerini tekrar gündeme aldı, pazar günü gerçekleşecek Suudi Arabistan ziyareti vesilesiyle Ürdün ve Türkiye’yi de seyahat programı kapsamına almak istedi. 6 Şubat sarsıntılarının yıl dönümü nedeniyle programı ağır olan Erdoğan’ın Steinmeier ile bir ortaya gelebilmesi için taraflar 5 Şubat akşamında mutabık kaldı.

‘EKSPRES’ ZİYARETİN NEDENLERİ: SURİYE VE GAZZE

Steinmeier’in Ankara ziyaretinin Almanya’nın erken genel seçim sürecinde olduğu ve siyasi belirsizliğin yaşandığı bir periyotta gerçekleşecek olması dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı Steinmeier daha geçen yılın nisan ayında Türkiye’ye birinci devlet ziyaretini yapmıştı.

Diplomatik kaynaklar, Steinmeier’in Ortadoğu’da yaşanan kritik gelişmeler, büyük dönüşüm nedeniyle birkaç saatliğine de olsa Türkiye’ye uğrayarak Erdoğan ile bilhassa Suriye ve İsrail hususları hakkında yüz yüze görüşmek istediğine dikkat çekiyor.

Berlin, Gazze’deki ateşkesin sürdürülmesine tüm esirlerin hür bırakılmasının sağlanmasına, Suriye’de barış ve istikrarın tesisine büyük değer affediyor. Yalnızca Gazze’de değil, Suriye’de de siyasi istikrarın tesisinde hem Türkiye hem İsrail’in iki kıymetli aktör olduğu, iki ülke ortasında tansiyonun tırmanmaması gerektiği değerlendirmesi öne çıkıyor.

Türkiye’nin bölgede kilit bir yüke sahip olduğunu düşünen Alman yetkililer, Erdoğan’ın önümüzdeki süreçte atacağı adımların da büyük kıymet taşıdığına vurgu yapıyor.

Cumhurbaşkanı Steinmeier’in Erdoğan ile en üst seviyede temasta bulunması, beklentileri iletmesi, Almanya’nın siyasetlerinin devamlılığı açısından kıymetli görülürken birebir vakitte Erdoğan’ın vizyonu, atmaya hazırlandığı adımlar hakkında birinci elden bilgi edinmesinin de iki ülke ortasındaki işbirliği için değer taşıdığı düşünülüyor.

SURİYE ALMANYA İÇİN NEDEN KIYMETLİ?

Şam’ın Türkiye takviyeli HTŞ tarafından ele geçirilmesi ve Esad idaresinin devrilmesiyle birlikte Suriye’de yaşanması olası gelişmeler Avrupa’da en çok Suriyeli mülteciyi ağırlayan Almanya tarafından da büyük bir dikkatle izleniyor.

Aşırı sağın güçlendiği, Almanya için Alternatif’in (AfD) oy oranlarını artırdığı Almanya’da sistemsiz göçün önlenmesi, Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri gönderilmesi en kıymetli gündem unsurları ortasında yer alıyor. 23 Şubat’taki erken genel seçimlere geri sayımın başladığı Alman siyasetinde göç kaynaklı tansiyon gün geçtikçe tırmanıyor.

Bu nedenle Almanya açısından Suriye’de istikrarın sağlanması, siyasi geçiş sürecinin tüm etnik ve dini kümelerin iştirakiyle sürdürülmesi, Suriyeli sığınmacıların istekli geri dönüşleri için gerekli şartların sağlanması büyük ehemmiyet taşıyor.

Berlin, Suriye siyasetinde olumlu gelişmelerin yaşanması durumunda, Almanya’da cürüm işlemiş yahut oturum hakkını kaybetmiş Suriye vatandaşlarının ülkeye iade edilmesini sağlayacak bir işbirliği için de şimdiden yer yokluyor.

Zaten bu nedenle Ankara-Berlin sınırındaki diplomasi trafiği de tekrar sürat kazandı. Zira Türkiye’nin izleyeceği siyasetler, yalnızca Suriye’nin geleceği açısından değil, Almanya siyasetinin de geleceğini etkileyebilecek bir potansiyele sahip.

BERLİN’İN ANKARA’DAN BEKLENTİLERİ

Almanya, Suriye’nin tekrar bir şiddet sarmalına sürüklenmemesi için kapsayıcı bir diyalog süreciyle siyasi istikrarın tesis edilmesini, Avrupa’ya yeni göç dalgalarını tetikleyecek tansiyonlardan kaçınılmasını istiyor.

Berlin bu nedenle bilhassa Suriye’de Türkiye takviyeli silahlı kümeler ile Ankara’nın PKK’nın Suriye uzantısı olarak nitelendirdiği YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ortasında tansiyonun tırmanmasını önlemeye yönelik teşebbüslerde bulunuyor.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, 20 Aralık’ta Ankara’da mevkidaşı Hakan Fidan ile bir ortaya gelerek Suriye’de barış ve istikrarın tesisini sağlayacak süreç ve izlenecek adımları masaya yatırdı.

Bu ziyareti sırasında Ankara’ya Suriye’nin kuzeydoğusundaki tansiyonu tırmandırmaktan kaçınma beklentisini iletirken “Kürtlerin güvenliği özgür ve inançlı bir Suriye için hayati değere sahip” bildirisini verdi, Fidan’ın da bu görüşü paylaşmasından duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.

Bununla birlikte Baerbock, Türkiye’nin Suriye kaynaklı güvenlik korkularının ‘meşru’ olduğunun da altını çizdi, Suriye’nin toprak bütünlüğünü ihlal etmeden Türkiye’nin ve Suriye’nin başka komşularının güvenliğinin nasıl sağlanabileceğini konusunda ağır görüşmeler yürütüldüğünü kaydetti. Baerbock, ‘milislerin silahsızlandırılması ve gelecekteki ulusal güvenlik yapısına entegre edilmesinin’ değer taşıdığına vurgu yaptı.

Baerbock bu ay başında da Fransız mevkidaşı Jean-Noel Barrot ile birlikte Şam’a gitti, 29 Ocak’ta Suriye’de geçiş devrin cumhurbaşkanı ilan edilen HTŞ lideri Ahmed Şara ile görüştü.

ALMANYA’DAN SDG’YE BİRİNCİ ZİYARET DİKKAT ÇEKMİŞTİ

Bu mühlet zarfında Berlin birebir vakitte Türkiye takviyeli silahlı kümeler ile ana omurgasını PKK’nin Suriye uzantısı YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ortasında tansiyonun düşürülmesi için de ağır bir diplomasi trafiği yürüttü.

Örneğin Alman Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Özel Temsilcisi Tobias Tunkel, 22 Aralık’ta SDG kumandanı Mazlum Abdi ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, ‘Kobani’de yükselen tansiyon ve bu tansiyonu düşürmek için atılması gereken acil adımları’ ele aldıklarını duyurdu.

Görüşme sonrasında açıklama yapan Tunkel, “SDG ve Türkiye dayanaklı güçler ortasındaki gerginliğin tırmanması siviller için bir felaket olur” dedi, bunun Suriye’de istikrarın tesisi gayretlerini da zora sokacağı ikazında bulundu.

Tunkel, ayrıyeten ocak ayının birinci haftasında SDG Dış Alakalar Sorumlusu İhlam Ahmed’i Berlin’de ağırladı. Ahmed’e Suriye’nin kuzeydoğusunda tansiyonun düşürülmesi ve sivillerin korunmasının büyük ehemmiyet taşıdığını aktaran Tunkel, ayrıyeten IŞİD’in tekrar canlanmasının ‘ne değerine olursa olsun engellenmesi gerektiğini’ iletti. Alman yetkili ayrıyeten Suriye’de kapsayıcı bir tahlil için SDG’nin Şam ile diyalog kurma taahhüdünü memnuniyetle karşıladıklarını duyurdu.

Bu temaslarının akabinde Tobias Tunkel başkanlığındaki bir heyet uzun yıllar ortadan sonra şahsen Suriye’ye, Kürtlerin denetimindeki bölgeye iki günlük bir ziyaret gerçekleştirdi.

SDG Kumandanı Mazlum Abdi ile görüşmesinde çekilen fotoğraf paylaşan Tunkel, “Suriyeli Kürtlerin hak ve menfaatleri en düzgün halde Şam ile kurulacak bir Suriye içi diyalogla korunabilir” açıklamasını yaptı.

19 Ocak tarihli açıklamasında Tunkel, Mazlum Abdi ile SDG ve HTŞ başkanları ortasındaki direkt temaslarda ele alınması gereken acil hususlar hakkında konuştuğunu aktararak şunları kaydetti:

“Şimdi Suriye’nin kuzeydoğusu için değişim, bölünme ve ayrışmanın üstesinden gelme, yoksulluğu aşma ve Suriye’de müreffeh bir Kürt bölgesi inşa etme fırsatı doğuyor. Bunun için de artık başlaması gereken ulusal diyalogda Kürtlerin güçlü bir sesle temsil edilmeleri gerekiyor. IŞİD’e karşı devam eden çabada yanlarında olacağımız teminatını verdik. Birleşik, kapsayıcı yeni bir Suriye’nin inşasına yönelik büyük efora ortak olmak istiyoruz.”

(ALINTI)

Kaynak: Gazete Duvar