Sanatkarın genç bir kurt olarak portresi

Sevip bağlanabileceğim şeyler gerek bana. Bende hikayeler yazma isteği uyandıran, beni çocukluğuma götüren, yaralarımı saran, sihirli şeyler… İki yıl evvel Dylan Thomas’ın ‘Sanatçının Genç Bir Köpek Olarak Portresi’ kitabı ve PJ Harvey’in ‘I Inside the Old Year Dying’ albümüyle uzun vakit geçirmiştim, mesela.

Onlarla birlikte yaşamış, onların eşliğinde hayaller kurmuştum. Hayallerimde bile bana eşlik etmişlerdi o günlerde. Derken YouTube’dan PJ Harvey’in Tiny Desk konserini izlemiştim ve birinci kere James Johnston’ın yüzünü yakından görmüştüm. Bana çok şey tabir eden, manalı, sessiz, melankolik bir yüzdü bu.

Yarım saat bile sürmeyen bu küçük konser beni o kadar etkilemişti ki, sonraları, PJ’le çalan, Gallon Drunk ve eski Nick Cave & The Bad Seeds üyesi bu karizmatik İngiliz müzisyenin tıpkı vakitte bir ressam olduğunu keşfettiğimde, yesyeni bir dünya açılmıştı önümde.

Sevip bağlanabileceğim yeni bir şey daha bulmanın sevinciyle uzun uzun bakmıştım onun fotoğraflarına. Her gün de bakmaya devam ediyorum. Bu yüzden de onunla bu sihirli eserler hakkında konuşma fırsatı yakaladığım için çok memnunum.

James Johnston

Tuhaf bir çocuktum. Kâbuslarımda gördüğüm yaratıklara âşık olurdum. Odamın içinde beliren trollere, fecî gülüşlü iskeletlere, kırmızı gözlü kurtlara… Birtakım geceler yatağım bir korku treni olurdu ve ben ruhumun karanlık bahçelerinde dolaşmaktan büyük zevk alırdım. Senin fotoğraflarını birinci gördüğümde çocukluk hayallerim aklıma geldi. Düşler ve kâbuslar beslendiğin bir alan mı? Hatırladığın birinci rüyan ne?

En çok tekrarlayan düşlerim rutubetli yeraltı odalarını keşfettiğim düşler. Tıpkı vakitte da tam aykırısı: Yani, tanıdığım ve olmak istediğim lakin aslında birçok vakit hiç göremediğim bir yere yanlışsız bir doruğa tırmandığım hayaller.

Hatırladığım birinci düş ateşim varken gördüğüm bir duştu. Hastaydım ve kendimi daha da sıcak ve kendimden geçmiş hissettiğimde, bir sürat göstergesinin de buna paralel olarak giderek daha da yükseldiğini fark ediyordum. O vakit yatak yana devrilecek ve kayıp düşeceğim sanmıştım.

Resimlerde makul bir duşun temsilini yapmak yerine, hayal gücümün özgürce çalıştığı, fikirler ortaya çıktıkça onları takip ettiğim, tuval üzerindeki işaretlere karşılık verdiğim bir formda çalışmayı yeğliyorum.

‘Ev’ bu fotoğraflarda daima yalnız bir karakter olarak çıkıyor karşımıza. Issız, karlı açıklıklarda tek başına duran ürkütücü bir figür olarak… Dışarıdan sessiz ve soğuk görünse de, içeride ışık yanıyor ve tahminen de birileri piyanonun başında Schubert çalıyor. Bu tek başınalık, kendini korunaklı hissetme gereksiniminden mı geliyor?

Resim atölyesinin yalnız ortamını seviyorum, kapım muhakkak her vakit kilitlidir. Yaptığın işin, hayata geçmesini umduğun imgenin içinde kaybolabileceğin bir yer burası. Tahminen de yalnız figürler bu hissin bir temsili, çocukluk hayal gücünün canlı halinin yine canlanması üzere.

Resimlerinde hem Alice Mükemmeller Diyarında’yı hem de Rus muharrir Bulgakov’un ‘Usta ile Margarita’ romanını buldum. Kitaplara âşık olmak yalnızlığa âşık olmaktır, diye düşünüyorum. Okumak kırılgan bir hareket bana nazaran. Tıpkı müzik dinlemek gibi… Pekala, müzik ve edebiyat nasıl besliyor fotoğraflarını?

Öteki dünyadan beslenen, dehşet ve tedirginlik hisleriyle gerçekliğe tutunan iki hoş kitap… Bence her şey birbirini besliyor, bu yüzden olabildiğince çok işe bakmaya çalışıyorum.

Seyahat ederken galerileri ziyaret ediyorum ve sanatkarlar, hayatları ve ilham kaynakları hakkında okuyorum. Stüdyoda her vakit BBC klasik müzik kanalı açık oluyor, zira çalıştığım cinse yakın müzikler dikkatimi dağıtıyor ve beni heyecanla fotoğrafın peşinden koşmaktan alıkoyuyor. Fotoğraf yapmak benim için düşünmeyi bırakıp yalnızca reaksiyon vermek için güzel bir fırsat.

Keman çalan kara kediler, piyano çalan kurtlar ve tilkiler… Bütün bu masalsı karakterler senin müzisyen olarak birer otoportren galiba. Senin müzisyen hayvanların tıpkı anda hem karanlık hem de şirin olmayı başarıyorlar. Onları çok seviyorum. İçimdeki karanlıkla barışmama yardımcı oluyorlar. Ya senin için ne söz ediyorlar?

Hepsi bir bakıma kendi portrelerim, tıpkı bir duşun tüm istikametlerinin bir halde seni temsil etmesi üzere. Aslında yolcu da sensin, düşen uçak da. Mizah ve hayvanları kullanmak ise bir şeyi dokunaklı bir biçimde ancak çok fazla duygusallık olmaksızın aktarmanın âlâ bir yoludur çoğunlukla.

Nick Cave & The Bad Seeds, Gallon Drunk, Lydia Lunch, PJ Harvey… Müzisyen olarak hep bir kümeye ilişkin oldun. Büyük ve kıymetli bir şeyin kesimi olmak yeterli hissettirmiş olmalı. Lakin ressamlık yalnız bir meslek. Bu ikisinin ortasında duygusal olarak nasıl bir fark var senin için?

İşini yaparken hissettiğin duygu ikisinde de çabucak hemen birebir. Lakin fotoğraf yapma sürecinde fotoğrafın içinde çabucak kaybolabiliyorken; müzikte, bilhassa de bir kümede, icra edilen müziğin etrafında çok daha fazla şey dönüyor. Her ikisini de seviyorum, bilhassa de bir arkadaş kümesinde olmanın getirdiği dostluğu…

Resimlerin birer tılsım üzere. Bir öykü üzere okunabilen tılsımlar… Lakin bir masal da anlatıyor olabilirler, siyah beyaz ve melankolik bir Hollywood hikayesi de. Bir kıssa anlatıcısı olarak, hiç kitap yazmak istedin mi? İsteseydin, bu nasıl bir kitap olurdu?

Resimlerimi bu türlü gördüğün için sevindim, teşekkür ederim. Gençken çok ilham verici bulduğum bir kitap vardı: Lynd Ward’ın Mad Man’s Drum ismindeki, ahşap baskılarla hazırlanmış, kelamsız romanı. Annemde bir kopyası vardı ve içine bakmak büsbütün büyülü, karanlık ve ürkütücü hissettiriyordu.

Belki bir gün ben de bu türlü bir kitap yaparım. Yani, yalnızca fotoğraflardan oluşan bir öykü. Bir gün bir peri masalı resimlemeyi de çok isterim, sevdiğim tüm ögeler var peri masallarının içinde. Kaygının heyecanı, bilinmeyenler…

Turnedeyken, odalarında yapıyorsun fotoğraflarını. Yabancı bir kentte, meskenden uzaktayken biriktirdiğin bu ‘otel odası resimleri’ bir yere ilişkin olmanın, konuta yakın olmanın bir yolu mu senin için?

Gerçekten bilmiyorum; fotoğraflarım nadiren bulunduğum yeri temsil ediyor üzere görünüyor; yani, neden olmasın? Stüdyoda yaptığım üzere – her vakit hiç düşünmeden yalnızca başlıyorum ve oradan devam ediyorum. Fotoğraf masasına oturma ihtimali, bir konserden çabucak sonra hiç bilmediğim bir yere geri dönme fikrini heyecan verici kılıyor. Tahminen de yalnızca düşünmeyi bırakmak istiyorumdur. Kafanı bir müddetliğine susturmak katiyetle daha âlâ hissetmeni sağlıyor.

Stüdyoda bir günün nasıl geçiyor? Fotoğraf yaparken hangi albümleri dinlemekten hoşlanıyorsun? Küçük kedin sana asistanlık yapıyor mu? Yoksa büsbütün yalnızlığa ve sessizliğe mi gereksinim duyuyorsun?

Sabah 10 üzere içeri girerim ve radyoyu açarım. Şayet bir fotoğrafın ortasındaysam, koruma etmem gerektiğini düşündüğüm bir şeyi savunmaya çalışmak yerine, ona verdiğim anlık reaksiyonla hareket etmeye çalışırım. Aksi takdirde daha evvel bitirdiğim bir resmi alır ve üzerine fotoğraf yaparım.

Genellikle akşam 6’ya kadar orada oluyorum ve sahiden hiç durmuyorum. Oradan pek ayrılmıyorum ya da mola vermiyorum. Uzaklaşma fikri makûs hissettiriyor. Yaptığım şeyin işe yarayıp yaramadığına ise lakin gece boyunca ona bakmaya orta verdiğimde karar verebiliyorum.

Bir arkadaşımın köpeği beni izlerken bir fotoğraf yaptım ve bu bile biraz garip ve dikkat dağıtıcı geldi bana. Güya hayvanlar fotoğraf hakkında benim bilmediğim bir şey biliyorlarmış ya da kendileri çok daha uygununu yapabilirlermiş gibi…

Ne yazık ki kedim Mr. Tails’in (Bay Kuyruk) stüdyoya gelmesi biraz sıkıntı, yeniden de onu birkaç sefer resmetmeyi başardım.

Kaynak: Gazete Duvar