Özel araba ile küme halinde misyona gidilmesi halinde, yol masrafı nasıl ödenir?

Milli Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı 17.08.2023 tarih ve bila sayılı yazılarında Hazine ve Maliye Bakanlığının 31/10/2005 tarih ve 22666 sayılı yazısına nazaran süreç yapılması talimatı verildi.

İlköğretim müfettişlerinin programları uyarınca memuriyet mahalli içinde yahut dışında bulunan okullarda teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma hedefiyle yapılacak görevlendirmelerde bunlara ödenecek yol masrafı ve gündelik konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığınca problemlerin ve oluşan tereddütlerin giderilmesi gayesiyle aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

1- 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü unsurunun (b) bendinde yer alan “Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kuramlarınca belirlenen misyon merkezi, mıntıka merkezi ve küme merkezi dışına teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma misyonu ile gönderilen İlköğretim Müfettişleri “ kararı uyarınca teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma vazifeleri ile memuriyet mahalli dışında görevlendirilen ilköğretim müfettişlerine görevlendirildikleri günler için gündelik ödenmesi gerekmektedir.

Çalışma programları ile belirlenen devirlerde teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma misyonlarının fiilen yürütüldüğü günlerde ve kelam konusu programlar ile belirlenen periyot içerisinde kalan, ama fiilen misyon yapılmayan resmi tatil, hafta tatili, ulusal ve dini bayram günlerinde de tam gündelik ödenmesi gerekmektedir. Lakin çalışma programları ile belirlenen periyot içerisinde müsaade alınması halinde müsaadeli bulunulan günlerle birleşen üstte kelamı edilen tatil ve bayram günleri için gündelik ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bununla birlikte, günlük çalışma müddetlerini görevlendirildikleri yerlerde geçirmeleri koşuluyla buraya tıpkı gün gidip dönmeleri halinde tam gündelik ödenmesi mümkün bulunmakta, lakin gerek birebir gün gerek tatil ve bayram günlerinde süreksiz vazife mahallinden ayrılmalar ve dönüşler için yol masrafı ödenmesine imkan bulunmamaktadır.

2- Bilindiği üzere, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33 üncü unsurunun (b) bendi, bu bentte sayılan kontrol elemanlarının teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma vazifesi ile gönderilmelerinde kendilerine ödenmesi gereken gündelik ölçülerini belirlemekte; tıpkı Kanunun 39 uncu hususu ise, bu Kanun kapsamında bulunanların 1 günden az müddet ile görevlendirilmeleri durumunda, ödenmesi gereken gündelik miktarlarını düzenlemektedir.

Harcırah Kanunu ile bu Kanun kapsamına giren şahısların misyon mahallerinde, daima yahut süreksiz suretle yapılan yer değişikliği sebebiyle yapmak zorunda kalacakları masrafların karşılanması öngörülmüş ve bu masraflar daima yahut süreksiz vazife harcırahı olarak nitelendirilmiş bulunmaktadır. Harcırah Kanununun 33 üncü unsurunun (b) bendi ise, müfettiş ve benzerlerinin süreksiz vazife bakımından başka memurlardan farklı mütalaa edilmeleri gayesini taşımamakta yalnızca bunlara verilecek gündelik ölçüsünün tespitine ait bir kararı ihtiva etmektedir.

Ayrıca, Kanun koyucu 39 uncu unsurun uygulanmasına bir istisna getirmeyi amaçlamamış ve 42 nci hususta getirilen istisnaya misal bir düzenlemeye bu hususta yer vermemiştir.

Bu prestijle, çalışma programı gereği, kontrol elemanlarının 1 günden az müddet ile görevlendirilmelerinde kendilerine 33 üncü hususun (b) bendinde belirlenen gündelik ölçüleri temel alınarak 39 uncu hususta belirtilen sınırlamalar dahilinde ödeme yapılması gerekmektedir.

1- 6245 sayılı Harcırah Kanununun 27 nci unsurunda, muayyen tarifeli olmayan nakil vasıtaları ile seyahat halinde yurtiçi yol masrafının bu Kanuna bağlı (1) sayılı cetvelin 3 numaralı sütununda gösterilen nakil vasıtalarına nazaran yapılan gerçek masraftan meydana geleceği açıklanmıştır. (1) sayılı cetvelin 1 inci sütununun 2 nci unsurunda ise 33 üncü hususun (b) bendine dahil olanların gayrimuayyen tarifeli taşıtlarla seyahati halinde mutat ve ekonomik olan taşıtlara ilişkin yol masrafı ve icap ve zaruret halinde kullanılacak öteki taşıtlara nazaran gerçek yol masrafının ödeneceği karara bağlanmıştır.

Burada kelamı edilen “icap ve zaruret hali” tabirinden, misyonun kıymeti ve ivediliği bakımından mutat ve ekonomik olan taşıt araçları ile seyahatin güvenlik, müddet v.b. açılardan kâfi bulunmadığı hallerin anlaşılması gerekmektedir. Fakat, gösterilen icap ve zaruret halinin, harcırah beyannamelerinin incelenmesi ve onaylanması sırasında, hizmetin mahiyetine uygun olup olmadığının denetim edilmesi gerekir.

Bu durumda, icap ve zaruret halinin evvelden belirlenerek onay alınmasının mümkün olamadığı hallerde, sonradan alınacak bir onayın harcırah beyannamelerine eklenmesi kuralıyla, kullanılan taşıtlara nazaran gerçek yol sarfiyatının ödenmesi mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan. 6245 sayılı Harcırah Kanununa bağlı (1) sayılı cetvelin açıklama kısmının 5 inci unsurunda, vazifeye özel arabalarıyla gidenlere müstehak oldukları taşıt fiyatından ve bu taşıta nazaran geçecek günler için verilmesi gereken gündelikten fazla ödeme yapılmayacağı belirtilmiştir.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde; teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma misyonu ile görevlendirilen ilköğretim müfettişlerinin çalışma programı hazırlanırken, yakın yerleşim yerlerine gönderilmelerinde birebir güzergah üzerinden tıpkı taşıt ile seyahat edebilmelerine azami itina gösterilmek kaydıyla memuriyet mahalli dışına teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma ile görevlendirilen ilköğretim müfettişlerine;

A) Mutat taşıtın islediği bir vere;

a) Mutat taşıt, mutat olmayan bir taşıt yahut özel araba ile gidilmesi halinde, mutat ve ekonomik olan taşıta ilişkin yol masrafının ödenmesi,

b) İcap ve zaruret halinde, mutat olmayan taşıt ile gidilmesi durumunda, mutat olmayan taşıt fiyatının ödenmesi,

İcap ve zaruret halinde, özel araba ile gidilmesi durumunda, belediyelerden yahut yetkili mercilerden alınacak taksi rayicine nazaran bekleme mühleti dikkate alınmaksızın belirlenecek fiyatın 2/3’ünün ödenmesi,

B) Mutat taşıtın işlemediği bir vere;

a) İcap ve zaruret halleri de dahil olmak üzere, mutat olmayan bir taşıt ile gidilmesi durumunda, bu taşıta ilişkin yol masrafının ödenmesi,

b) İcap ve zaruret halleri de dahil olmak üzere, özel araba ile gidilmesi durumunda, belediyelerden yahut yetkili mercilerden alınacak taksi rayicine nazaran bekleme müddeti dikkate alınmaksızın belirlenecek fiyatın 2/3’ünün ödenmesi, gerekmektedir.

1- 6245 sayılı Harcırah Kanununun 14 üncü unsurunda, bu Kanun kapsamında bulunanlardan kuramlara ilişkin bir vazifenin yapılması gayesiyle memuriyet mahalli dışında süreksiz olarak görevlendirilenlere ödenmesi gereken yol masrafı, gündelik ve taksi fiyatları düzenlenmiş, kuramlara ilişkin bir vazifenin yapılması hedefiyle memuriyet mahalli içinde bir yere gönderilenlere ödenecek yol masrafı ise anılan Kanunun “Memuriyet mahalleri içinde yol masrafı” başlıklı 28 inci unsurunda düzenlenmiştir.

Anılan hususta; “Memuriyet mahalli içinde taşıt ile gidilmesi gereken bir yere vazife ile gönderilenlerin (48 inci husus kapsamına girenler hariç) yol masrafı mutat olan taşıt aracına nazaran yapılacak gerçek masraf üzerinden verilir.

Acele ve mecburî hallerde, daire amirinin onayı ile, mutat taşıt dışındaki araçlarla gidilmesi halinde bu taşıt için yapılan masraf yol masrafı olarak ödenir.” denilmektedir.

Maddenin incelenmesinden de görüleceği üzere, memuriyet mahalli içinde yapılacak görevlendirmelerde öncelikle mutat taşıt araçlarının kullanılacağı, ivedi ve mecburî hallerde de daire amirinin onayı ile (acele ve mecburî hallerin evvelce belirlenerek onay alınmasının mümkün olamadığı hallerde, sonradan alınacak bir onayın harcırah beyannamelerine eklenmesi şartıyla) mutat taşıt dışındaki araçların kullanılabileceği bu durumda da bu taşıt için yapılan masrafın yol masrafı olarak ödenmesi mümkün bulunmaktadır.

Bu düzenleme ile hizmet araçları bulunmayan yahut yeteri kadar hizmet aracı olmayan kamu kuram ve kuruluşlarının hizmetlerinin yürütülmesi ve misyonun gecikmeksizin yerine getirilmesi amaçlanmıştır.

Maddenin ikinci fıkrası kararı ise her cins misyona göndermelerde değil ivedi ve mecburî hallerdeki görevlendirmelerde daire amirinin onayı ile mutat taşıt dışında kullanılması gerekli ve mecburî olan taşıtlara ilişkin fiyatın yol masrafı olarak ödenmesini öngörmektedir.

Açıklanan nedenlerle, unsur kararının uygulanmasında amirlerin gereken hassasiyeti göstermeleri ve vazifeye göndermelerde öncelikle kamu kurum ve kuruluşlarının resmi araçlarının kullanılmasını sağlamaları, resmi araç sağlanamaması durumunda ise mutat taşıt araçlarının kullanılması ve lakin üstte yapılan açıklamalar dikkate alınarak tez ve zarurî hallerde daire amirinin onayı ile mutat olmayan taşıt yahut özel araba kullanılması mümkün bulunmaktadır.

Bu prestijle, memuriyet mahalli içinde teftiş, kontrol, inceleme yahut soruşturma ile görevlendirilen ilköğretim müfettişlerine;

A) Mutat taşıtın islediği bir yere; mutat taşıt, mutat olmayan bir taşıt yahut özel araba ile gidilmesi halinde, mutat ve ekonomik olan taşıta ilişkin yol masrafının ödenmesi,

B) Mutat taşıtın işlemediği bir yere;

a) Daire amirinin onayı ile çabuk ve zarurî hallerde, mutat olmayan taşıt ile gidilmesi durumunda, bu taşıta ilişkin yol masrafının ödenmesi,

b) Daire amirinin onayı ile çabuk ve zarurî hallerde, özel araba ile gidilmesi durumunda, belediyelerden yahut yetkili mercilerden alınacak taksi rayicine nazaran bekleme müddeti dikkate alınmaksızın belirlenecek fiyatın 2/3’ünün ödenmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, hem memuriyet mahalli dışında hem de memuriyet mahalli içinde vazifeye mutat olmayan taşıt yahut özel araba ile küme halinde gidilmesi halinde, hesaplanan yol sarfiyatının kümede bulunan vazifeli sayısına bölündükten sonra paylarına düşen masrafın yol masrafı olarak ödenmesi gerekmektedir.

İşte o görüş yazısı;

Ahmet KANDEMİR

Kaynak: Memurlar