Mesleğe kabul edilmeyen hakim/savcı adaylarının mali hakları hangi takıma nazaran ödenir?

İlk derece: Bu statü sona erdirilmeden idarece maaş ve özlük haklarına dokunulamaz

Adalet Bakanlığı’nca hakim ve savcı adayı olarak atanan şahısların staj sonunda Hakimler ve Savcılar Kurulu’nca verilecek karar uyarınca hakimlik ve savcılık mesleğine kabul edilmemesi halinde adaylığın zaten sona ermeyeceği, mesleğe kabul edilmeme kararının yalnızca kişinin hakim ve savcı statüsüne girmesine pürüz olacağı, adaylık statüsünün ise yetki ve tarzda paralellik unsuru gereği 2802 sayılı Kanun’un 12. hususu uyarınca hakim ve savcı adayı olarak atama yapan Makamca adaylığın sona erdirilmesine karar verilmesi halinde sona ereceği ve bu kararın sonucu olarak da ilgilinin maaş ve özlük haklarından yararlanma durumunun ortadan kalkacak olması karşısında adaylık statüsü sona erdirilmeden davacının maaş ve özlük haklarından yararlandırılmamasına yönelik tesis edilen dava konusu süreçte hukuka alışılmamıştır.

Danıştay 5. Daire: Bu statü kabul edilmeme kararı sonucunda bizatihi sona erer

Hakim/savcı adaylığı devrinin, hakimliğe/savcılığa atanmak üzere tamamlanması gereken mecburî bir devir ve mesleğe hazırlanmak maksadına yönelik süreksiz bir mühlet olduğu, 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda mesleğe kabul edilmeme sonrasında süreç tesis edilmesine yönelik bir düzenleme bulunmadığı, hakim/savcı adaylığı statüsünün, ilgililerin hakimlik/savcılık mesleğine kabulü üzerine atamasının yapılarak vazifeye başlaması ya da hakimlik/savcılık mesleğine kabul edilmemesi durumunda, kabul edilmeme kararının nihaileşmesi üzerine bizatihi sona erdiği, çünkü hakim/savcı adaylığı statüsünün mesleğe atanmaya yönelik bir statü niteliğinde olduğu, mesleğe kabulü yapılmayan adayların süresiz bir halde hakim/savcı adaylığı statüsünde bulundurulmasının bu unvanın niteliğiyle bağdaşmayacağı,

T.C.
DANIŞTAY
BEŞİNCİ DAİRE
Temel No: 2020/2622
Karar No: 2021/5051

İSTEMİN KONUSU:
Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. Yönetim Dava Dairesi’nin 15/11/2019 tarihli ve E:2019/1408; K:2019/1790 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem:
Yozgat Cumhuriyet Savcı adayı olarak vazife yapmakta iken Hakimler ve Savcılar Kurulu İkinci Dairesinin 18/07/2017 tarih ve 2017/1388 sayılı kararıyla mesleğe kabul edilmemesine karar verilen davacı tarafından, anılan karara yaptığı itirazın Hakimler ve Savcılar Kurulu Genel Konseyinin 07/11/2018 tarih ve 2018/494 sayılı kararıyla reddi üzerine maaş ve özlük haklarından yararlandırılmamasına ilişkin Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünün 20/11/2018 tarih ve 83617103- E.5519/39241 sayılı sürecinin iptali istenilmektedir.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Yozgat Yönetim Mahkemesince verilen 09/07/2019 tarihli ve E:2019/86, K:2019/386 sayılı kararda; Adalet Bakanlığı’nca hakim ve savcı adayı olarak atanan bireylerin staj sonunda Hakimler ve Savcılar Kurulu’nca verilecek karar uyarınca hakimlik ve savcılık mesleğine kabul edilmemesi halinde adaylığın tabiatıyla sona ermeyeceği, mesleğe kabul edilmeme kararının yalnızca kişinin hakim ve savcı statüsüne girmesine mani olacağı, adaylık statüsünün ise yetki ve yordamda paralellik unsuru gereği 2802 sayılı Kanun’un 12. unsuru uyarınca hakim ve savcı adayı olarak atama yapan Makamca adaylığın sona erdirilmesine karar verilmesi halinde sona ereceği ve bu kararın sonucu olarak da ilgilinin maaş ve özlük haklarından yararlanma durumunun ortadan kalkacak olması karşısında adaylık statüsü sona erdirilmeden davacının maaş ve özlük haklarından yararlandırılmamasına yönelik tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu sürecin iptaline karar verilmiştir.

Bölge Yönetim Mahkemesi Kararının Özeti:
Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. Yönetim Dava Dairesi’nin 15/11/2019 tarih ve E:2019/1408; K:2019/1790 sayılı kararında; yönetim mahkemesi kararının adap ve hukuka uygun olup kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf müracaatının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN TEZLERİ:
Davalı yönetim tarafından, hakim adaylığı statüsünün süreksiz nitelikte bulunduğu, mesleğe kabul edilmemesi üzerine kelam konusu statünün tabiatıyla sona ereceği, bu nedenle davacının özlük haklarından yararlandırılmamasına ait süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı ileri sürülerek Bölge Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ NİYETİ:
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer verilen kurallara uygun olarak memuriyete girmiş ve adaylık süreci tamamlanarak asaleti onaylanmış bir kişinin, Kanunun 98. hususunda sayılan konular gerçekleşmedikçe memur statüsünde olduğu açık olup, hakimlik imtihanını kazanarak anılan Kanunun 74. unsur kararı işletilmek suretiyle kurumlar ortası nakil yoluyla hakim adaylığına başlayan kişinin artık memur adaylığı kelam konusu olmayıp, hakim yahut savcı mesleğine yönelik aday olup, bu sürecin hakimlik mesleğine kabul ile sonuçlanmaması yalnızca ve yalnızca buradaki hakim adaylığı sürecini sonlandıracağı, bu nedenle Devlet Memurları Kanununun 98. hususunda yazılı hallerden biri bulunmaksızın davacının memuriyet misyonunun sona erdirilmesi sonucunu doğuran dava konusu süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak, temyiz isteminin reddi ile Bölge Yönetim Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
19. Devir İsimli Yargı Cumhuriyet Savcı Adayı olan ve adaylık mühletini ve eğitimini tamamlayan davacının, Hakimler ve Savcılar Kurulu İkinci Dairesi’nin 18/07/2017 tarih ve 2017/1388 sayılı kararıyla Ulusal Güvenlik Heyeti’nce Devletin ulusal güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum ve kümelerden FETÖ/PDY ile iltisak yahut irtibatı bulunduğu ve bu durumun 2802 sayılı Kanun’un 8/j unsuru kapsamında kıymetlendirilerek mesleğe kabul edilmediği, anılan karara karşı yapılan itirazın Hakimler ve Savcılar Kurulu Genel Şurası’nın 07/11/2018 tarih ve 2018/494 sayılı kararıyla reddedildiği, bu karar üzerine davacının maaş ve özlük haklarından yararlandırılmamasına ait uyuşmazlık konusu 20/11/2018 tarih ve 83617103-E.5519/39241 sayılı sürecin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nun “Adaylık” başlıklı 7. hususunda; “Adaylık periyodunu geçirip aşağıdaki şartlara uygun olarak ehliyetini kanıtlamış olmadıkça, hiç kimse hakimlik ve savcılığa atanamaz.
…
Adaylar, Devlet Memurları Kanunundaki Genel Yönetim Hizmetleri Sınıfına dahil olup, hakimlik ve savcılığın sınıf ve derecelerine dahil değildirler ve haklarında, Devlet Memurları Kanununun bu Kanuna alışılmamış olmayan kararları uygulanır.” kararına,
“Adaylık mühleti içinde misyona son verme” başlıklı 12. unsurunda; “Adayın;
a) Adaylığa atanma niteliklerinden rastgele birini taşımadığının sonradan anlaşılması,
b) Adaylığa alındıktan sonra bu niteliklerden rastgele birini yitirmesi, c) Adaylık müddeti içindeki davranışlarında hakimlikle bağdaşmayacak tavırları, vazifeye devamsızlığı, bilgi ve iş yapma kabiliyeti bakımından kâfi olmadığının tespit edilmesi,
Hallerinde adaylığına Adalet Bakanlığınca son verilir.
Haklarındaki soruşturma yahut kovuşturma nedeniyle adaylıklarına son verilenlerden takipsizlik kararı yahut son soruşturmanın açılmasına yer olmadığına dair karar yahut beraat kararı verilenler, Kanunda belirtilen niteliklere sahip olmaları şartıyla yine adaylığa alınabilirler.” kararına, “Atama” başlıklı 13. unsurunda ise; “Meslek öncesi eğitim sonunda yapılan yazılı ve kelamlı imtihan sonucunda başarılı olan ve mani hali olmayan, erkekler için askerliğini yaptığını yahut askerlikle ilişiği olmadığını belgeleyen adayların mesleğe kabullerine Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.” kararına; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun, “Memurluğun sona ermesi” başlıklı 98. hususunda ise; “Devlet memurlarının
a) Bu kanun kararlarına nazaran memurluktan çıkarılması;
b) Memurluğa alınma kurallarından her hangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması yahut memurlukları sırasında bu kaidelerden her hangi birini kaybetmesi;
c) Memurluktan çekilmesi;
ç) İstek, yaş haddi, malullük sebeplerinden biri ile emekliye ayrılması; d) Vefatı;
Hallerinde memurluğu sona erer.” kararına; “Deyimler” başlıklı 147.
Unsurunda ise, “Bu Kanunda geçen;
A) Aylık: Bu Kanuna tabi kurumlarda görevlendirilen memurlara hizmetlerinin karşılığında, takıma dayanılarak ay itibariyle ödenen parayı, … Tabir eder” kararına yer verilmiştir.
Öte yandan 6087 sayılı Hakimler ve Savcılar Kurulu Kanununun, “Yeniden İnceleme, İtiraz ve Yargı Yolu” başlıklı 33. hususunda, ” … (2) Dairelerin kararlarına karşı, Lider yahut ilgililer, bildirim tarihinden itibaren on gün içinde, kararı veren daireden yine inceleme talebinde bulunabilir. (3) Dairelerin yine inceleme talebi üzerine verdiği kararlara karşı, Lider yahut ilgililer bildirim tarihinden itibaren on gün içinde, Genel Şuraya itiraz edebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar katidir…” kararı yer almaktadır.

HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Üstte anılan mevzuat kararlarının değerlendirilmesinden, hakim/savcı adaylığı devri, hakim ve savcılığa atanmak üzere tamamlanması gereken mecburî bir devir olup; bu devrin ilgililerin mesleğe hazırlanması gayesine yönelik süreksiz bir müddet olduğu açıktır.
Üstte aktarılan 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nun “Adaylık müddeti içinde misyona son verme” başlıklı 12. unsurunda; vazifeye son verilmesini gerektirir durumlar açıkça belirtilmiş olup, bunlar ortasında mesleğe kabul edilmeme sonrası süreç tesis edilmesine yönelik bir düzenleme yer almamaktadır.
Hakim/savcı adaylığı statüsünün ilgililerin hakim/savcılık mesleğine kabulü üzerine atamasının yapılarak misyona başlaması ya da hakim/savcılık mesleğine kabul edilmemesi durumunda kabul edilmeme kararının mutlaklaşması üzerine bizatihi sona erdiği, çünkü hakim/ savcı adaylığı statüsünün mesleğe atanmaya yönelik bir statü niteliğinde olduğu, Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından mesleğe kabulü yapılmayan adayların süresiz bir formda hakim/savcı adaylığı statüsünde bulundurulmasının, bu unvanın niteliğiyle bağdaşmayacağı da açıktır.
Bu durumda, davacının mesleğe kabul edilmemesine ait karara karşı yaptığı itirazın Hakimler ve Savcılar Kurulu Genel Konseyinin 07/11/2018 gün ve 2018/494 sayılı kararıyla reddedildiği, böylelikle davacının mesleğe kabul edilmemesi sürecinin katılaştığı, davacının adaylık statüsünün, mesleğe kabul edilmemesine ait kararın nihaileşmesi üzerine bizatihi sona ereceği hasebiyle takımı ile münasebetinin kesildiği açık olup; bu nedenle kamu vazifesi sona eren davacıya bu konunun ve bu konunun sonucu olan maaş ve özlük haklarından yararlandırılmayacağına ait dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu prestijle, dava konusu sürecin iptali yolundaki Yönetim Mahkemesi kararına yönelik istinaf müracaatının reddine ait temyize mevzu Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı yönetimin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu sürecin iptali yolundaki Yozgat Yönetim Mahkemesinin
09/07/2019 tarihli ve E:2019/86, K:2019/386 sayılı kararına karşı yapılan istinaf müracaatının reddi yolundaki temyize mevzu Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. Yönetim Dava Dairesi’nin 15/11/2019 tarihli, E:2019/1408; K:2019/1790 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Tekrar bir karar verilmek üzere belgenin Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. Yönetim Dava Dairesine gönderilmesine, 30/12//2021 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

KARŞI OY
Temyiz dilekçesinde öne sürülen konular, 2577 sayılı İdari Yargılama Yordamı Kanunu’nun 49. hususunda belirtilen nedenlerin hiçbirine uymadığından, istemin reddi ile temyize husus Ankara Bölge Yönetim Mahkemesi 3. Yönetim Dava Dairesi’nin 15/11/2019 günlü, E:2019/1408; K:2019/1790 sayılı kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyorum.

Kaynak: Memurlar