Merkez Bankası’ndan hükümete enflasyon mektubu

Merkez Bankası, hükümet ismine Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e “Açık Mektup” gönderdi.

Enflasyon Amacına Ulaşılamaması

Mektupta, 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu’nun 42. hususu uyarınca, enflasyon gayesine ulaşılamaması halinde TCMB’nin amaçtan sapmanın nedenlerini ve alınması gereken tedbirleri hükümete yazılı olarak bildirmesi ve kamuoyuna açıklaması gerektiği anımsatıldı.

2024 Yılı Enflasyon Gelişmeleri

2024 yılı enflasyonunun maksat etrafında konulan belirsizlik aralığının besbelli oranda üzerinde gerçekleştiğine işaret edilen mektupta, enflasyonun amaçtan sapmasının nedenleri ile amaca ulaşmak için alınan ve alınması gereken tedbirler açıklandı.

Emtia fiyatları nisan ayına kadar yükseldikten sonra yılın kalanında genel prestijiyle gerileme eğiliminde olmuştur. Yılın birinci aylarında artış sergileyen üretici enflasyonunun, yılın geri kalan periyodunda gerilemesi ile üretici fiyatları kaynaklı baskılar zayıflamıştır. Yurt içi üretici fiyatları 2024 yılında yüzde 28,5 artarak TÜFE’de temel mal enflasyonunu sınırlayan bir öge olmuştur. Bu gelişmelere bağlı olarak, 2023 yılını yüzde 64,8 düzeyinde tamamlayan yıllık tüketici enflasyonu, 2024 yıl sonunda yüzde 44,4 seviyesine gerilemiştir.

Tüketici Enflasyonuna Hizmet Fiyatlarından Gelen Katkı

Mektupta, tüketici enflasyonuna en yüksek katkının hizmet fiyatlarından geldiği belirtildi.Bazı hizmet bölümlerinde fiyat ayarlamalarının gerçekleşen enflasyona nazaran aşikâr bir gecikmeyle yapıldığı aktarılan mektupta, şunlar kaydedildi:

Diğer taraftan, bilhassa yılın ikinci yarısında lokanta-otel, eğlence-kültür, paket tıp üzere talep şartlarına hassas kimi hizmet kalemlerinde enflasyon daha ölçülü seyretmiştir. Geçmişe endeksleme davranışı görece az olan mal kümesi enflasyonu ise hizmet enflasyonuna kıyasla daha düşük olmuştur. Hakikaten, döviz kuru ve talep şartlarına hassaslığı görece yüksek olan temel mal enflasyonu, başta sağlam tüketim malları olmak üzere daha ölçülü seyretmiştir. Lakin mal kümesinde, güç ve işlenmemiş besin kalemlerindeki enflasyon yüksek seyri ile ayrışmıştır.

Enerji ve Besin Kümesindeki Enflasyon Etkileri

Mektupta, güç kümesinde, meskenlere yönelik 25 metreküp bedelsiz doğal gaz kullanımı uygulamasının 2023’te enflasyonu aşağı istikamette etkilerken, uygulamanın sona ermesiyle 2024’te enflasyonu yükseltici istikamette etkilediği vurgulandı.Söz konusu baz tesirinin yansımasıyla 2024’te enflasyonu bir evvelki yıla kıyasla artış gösteren tek ana harcama kümesinin güç olduğu aktarılan mektupta, “Gıda kümesinde ise arz şartlarına hassaslığı yüksek ve para siyasetinin görece tesir alanı dışında kalan taze meyve ve zerzevat fiyatları, belli aylarda mevsim normallerinin bariz halde üzerinde artarak enflasyon gerçekleşmeleri ile beklentilerini olumsuz tarafta etkilemiştir.” değerlendirmesi yapıldı.

TCMB enflasyon iddiasını güncelledi! Yıl sonu enflasyon varsayımı

TCMB’nin Temel Gayesi ve Önceliği

Mektupta, TCMB’nin 2024 yılı boyunca para siyaseti duruşunu aylık enflasyonun ana eğilimini ve enflasyon beklentilerini göz önünde bulundurarak, öngörülen dezenflasyon sürecinin gerektirdiği sıkılığı sağlayacak formda belirlediği vurgulandı.Bu çerçevede, TCMB’nin 2023 yılı sonunda yüzde 45 olan siyaset faizini, enflasyon görünümündeki bozulmayı dikkate alarak 2024 yılı mart ayında yüzde 50’ye çıkardığı anımsatılan mektupta, şu bilgilere yer verildi:

• Toplam mevduat içerisinde Türk lirası mevduatın hissesinde artış ve KKM hesaplarından Türk lirası hesaplara geçiş gayeleri üzere mevduata yönelik düzenlemeler, bu devirde para siyaseti transferini güçlendirmiştir.
• Kredi büyümesine yönelik düzenlemelerle transfer sistemi desteklenmiş ve kredi talebindeki dalgalanmaların önüne geçilmiştir.
• Ayrıca sadeleşme adımı olarak menkul değer tesis düzenlemesi yürürlükten kaldırılmıştır.
• Likidite siyasetine ait adımlarla da sistemdeki fazla Türk lirası likiditesinin idaresi sağlanmaktadır.

Mektupta, para siyasetindeki kararlı duruşun, yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında gerçek pahalanma ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtasıyla aylık enflasyonun ana eğilimini düşürdüğü ve dezenflasyon sürecini belirginleştirdiği aktarıldı.

Fiyat İstikrarını Sağlama Çabaları

TCMB’nin temel emeli ve önceliğinin fiyat istikrarını sağlamak olduğu belirtilen mektupta, şunlar kaydedildi:

Likidite Şartları Takibi

Mektupta, “Likidite şartları yakından izlenerek sterilizasyon araçları tesirli bir halde kullanılmaya devam edilecektir.” denildi.Bahsi geçen sıkı para siyaseti duruşu ve güçlü siyaset eş güdümü altında, enflasyonun yüzde 5 olan orta vadeli gayeye kademeli olarak yakınsayacağının öngörüldüğü vurgulanan mektupta, şu bilgilere yer verildi:

Dezenflasyon sürecinde para ve maliye siyasetlerinin eş güdümünün büyük kıymet arz ettiği belirtilen mektupta, öngörülebilirliğin artmasını sağlayan Orta Vadeli Program (OVP, 2025-2027) ile somutlaşmış olan kamu siyasetlerine dair varsayımların TCMB’nin enflasyon iddialarına yansıtıldığı aktarıldı.

• Diğer taraftan, orta ve uzun vadede, enflasyondaki katılık ve oynaklıkları azaltacak yapısal ıslahatlara devam edilmesi ve arz kapasitesini artıracak önlemlerin güçlendirilmesi, fiyat istikrarına ve münasebetiyle toplumsal refaha olumlu katkıda bulunacaktır.
• Bu kapsamda TCMB, yapısal ögeleri tahlil etmeye, ilgili siyaset teklifleri geliştirmeye ve enflasyonla gayretin kıymeti konusunda ilgili paydaşlar ve kamuoyu nezdinde farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalarına devam edecektir.
• Enflasyon ve para siyasetine dair gelişmeler ile orta vadeli iddialarımızı kapsamlı bir halde ele alan ve 7 Şubat tarihinde internet sitemizde yayımlanan ‘2025 Enflasyon Raporu-I’ ile kısa ve orta vadede enflasyon maksadına ulaşmak için uygulanacak para siyasetini daha ayrıntılı olarak açıklayan ‘2025 Para Politikası’ metni ilişikte bilginize sunulmaktadır.”

Kaynak: Memurlar