Memuru Müstafi Saymayan Dekan, Kamu Ziyanından Tek Başına Sorumlu Tutuldu!

Yargılamaya husus olayda; bir devlet üniversitemizde misyona gelmeyen memur hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 94 üncü hususu uyarınca süreç yapılmak üzere tutanaklar tutularak gereği yapılmak üzere ilgili Fakülte Dekanlığı tarafından Rektörlüğe gönderilmiştir.

Rektörlük tarafından Fakülte Dekanlığı yapılan yönlendirmede; üniversitelerde vazife yapan memurlar hakkında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 94 üncü unsuru uyarınca müstafi sayılma kararı alınamayacağının mümkün bulunmadığı, ilgili hakkında disiplin soruşturulması başlatılarak gereken cezanın Yükseköğretim Heyetine gönderilmesi istenilmiştir.

Ancak, Sayıştay tarafından yapılan kontrollerde bu durumun ilgili mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle kamu ziyanı kararı verilmiş, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında 10 gün vazifeye gelmemeleri halinde müstafi sayılma süreci yapılmasında hukuken mahzur bulunmadığı belirtilmiştir.

Kamu ziyanından sorumlu tutulan Dekan yaptığı savunmada her ne kadar Rektörlük İşçi Daire Başkanlığı tarafından yanlış yönlendirildiklerini söz etmiş olsa da, yargılama sonucunda tek başına sorumlu tutulmuştur.

İŞTE TEMYİZ KURULU KARARI!

Mazeretsiz işe gelmeyen işçiye maaş ödemesi yapılması;

295 sayılı Ek İlamın 1. maddesiyle; . Üniversitesi Fen Fakültesinde teknisyen takımında çalışmaktayken …. tarihinden itibaren habersiz, mazeretsiz ve müsaadesiz olarak işe gelmeyen .’ya maaş ödemesi yapıldığı gerekçesiyle . TL’nin tazminine ait karar tesis edilmiştir.

(Münferiden) Sorumlu [(Ödeme Buyruğu Evrakı Üzerinde İmzası Bulunan) Harcama Yetkilisi sıfatıyla temyiz talep eden Fen Fakültesi Dekan Vekili Prof. Dr. .], temyiz dilekçesinde özetle; 2017 yılı için Denetçi görüşünde; “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Çekilme” başlıklı 94 üncü unsurunun emredici bir karar olduğu, bu karar çerçevesinde müstafi sayılmanın bir disiplin uygulaması aldığı, gerektirdiği süreç ve hukuksal sonuçları itibariyle rastgele bir istifa sürecinden farksız olduğu, Devlet Memurluğundan çıkarmanın ise kesintisiz değil, bir yıl içinde aralıklarla toplamda 20 gün işe gelmeme halinde öngörülen bir ceza olduğu, bu sebeple somut olayda kesintisiz olarak 10 gün işe gelmeyen işçi hakkında disiplin soruşturması yürütülmesi yerine Kanun’un çekilme ile ilgili kararının uygulanmasının ve memurun müstafi sayılmasının gerektiği, çekilmiş sayılma halini Rektörlük Makamına sunmakla sorumlu olanların da 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun “Dekan” başlıklı 16 ncı hususu ve 07.10.1983 tarihli ve 124 sayılı Yüksek Öğretim Üst Kuruluşları ile Yüksek Öğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Kararında Kararnamenin “Fakülte ve Yüksekokul İdari Teşkilatı ve Görevleri” başlıklı 38 inci hususu gereği dekan ile fakülte sekreteri olduğu, dekanın birebir vakitte harcama yetkilisi ve fakülte sekreterinin ise gerçekleştirme vazifelisi olduğu, bu nedenle … tarihinden itibaren habersiz, mazeretsiz ve müsaadesiz olarak işe gelmeyen ilgiliye 2019 yılı Mayıs ayına kadar maaş ödenmesi suretiyle oluşan kamu ziyanının 2017 yılına tekabül eden kısmının sorumlularına ortaklaşa ve zincirleme ödettirilmesinin uygun olacağının düşünüldüğü” konularının tabir edildiğini, başka yandan, Savcı görüşünde; “… Buna rağmen “mezuniyetsiz yahut kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın vazifenin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi” 657 sayılı Kanunun 94 üncü hususu uyarınca disiplin yaptırımı olarak düzenlenmemiştir. Kanun koyucu, bu halde, Yönetime memurun unsurda belirtilen şartlara dayalı fiili gerçekleştirmek, örtülü de olsa çekilme iradesini ortaya koyduğunu tespit ve kabul etmek sureti ile memurluk statüsü ile ilişiğinin kesilmesi hukuksal sonucuna yönelen bir idari süreç tesis etme ve yükümlülüğü vermiştir.” denildiğini, Denetçi ve Savcı görüşüne nazaran, 10 gün işe gelmeyen işçi hakkında disiplin soruşturması yürütülmemesi gerektiğini, lakin, bu fikrin daha evvelki yıllarda geçerli olmadığını ve “müstafi sayılmanın bir disiplin cezası olarak uygulanmakta” olduğunu, dolasıyla, müstafi sayılmanın bir disiplin cezası olarak uygulandığı yılların belirlenmesi ve hukuk kurallarına nazaran … olayının bu yıllar içerisinde gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmasının gerekli olduğunu, yani, hukukun en temel kuralı olarak, olayın gerçekleştiği yıllardaki, kanun ve yönetmeliklere nazaran yaşanan olayın değerlendirilmesinin gerektiğini, ayrıyeten, Heyetimize bu mevzuya benzeri öteki örnekler yahut dava belgeleri sunmak istediklerini, lakin, kendilerinin birer hukukçu olmayıp, birer bilim insanı olduklarına nazaran izleyebilecekleri tek yolun bilimsel makaleler olduğunu, hasebiyle, burada verecekleri bilgileri de bilimsel bir makaleden yola çıkarak derlediklerini, bu hususta öteki makaleler de bulunabileceğini, bu noktada, … olayının 2017 Temmuz ayında gerçekleştiğini hiç unutmadan, İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dekan Yardımcısı Doç. Dr. .’in bir makalesini incelemek istediklerini, makalenin isminin “Devlet Memurları Kanunu’nun 94. Hususu Uyarınca “Çekilmiş Sayılma” Sürecinin Nitelik ve Şartları ile Öğretim Elemanları Bakımından Uygulanabilirliğine Yönelik Değerlendirmeler” (Dilekçe Eki: 1) olduğunu ve yayın tarihinin 18.09.2019 olduğunu, makalenin başlığından yalnızca öğretim elemanlarını ilgilendirdiğini düşünmemek gerektiğini, makalenin hem öğretim elemanlarına hem de üniversitede çalışan memurlara müstafi sayılma sürecinin geçmişte ve günümüzde nasıl uygulandığına dair bilgiler içerdiğini, makalenin öz kısmında; “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 94. unsurunda, memurun 10 gün boyunca müsaadesiz, mazeretsiz ve kesintisiz bir biçimde vazifesini terk etmesi, disiplin yaptırımını gerektiren bir hal olarak düzenlenmemiştir. Anılan hususta kelam konusu şartların oluşması durumunda, İdarece, memurun kamu misyonundan “çekilme hakkını kullandığı varsayımından harekede, çekilmiş sayılmasına yönelik idari bir tasarrufta bulunulması öngörülmüştür. Çekilmiş sayılma sürecinin memurluk statüsünün son bulmasına yönelik tesir ve sonuçlarının yükü, kelam konusu sürecin kapsam ve şartlarının belirlenmesinde birtakım tartışmalar yaşanmasına neden olmaktadır. Evvelce, Devlet Memurları Kanunu’nun 94. hususunun “çekilmiş sayılma” için belirlediği haller, yükseköğretim işçisi bakımından, ilgili mevzuat (disiplin yönetmeliği) uyarınca disiplin yaptırımına bahis edilmiştir.” denildiğini, öz kısmında Savcı ve Denetçi görüşünde olduğu üzere, günümüzde müstafi sayılmanın bir disiplin cezası uygulaması olmadığının açıkça belirtildiğini, lakin, “önceleri …” biçiminde başlayan cümlede, bu durumun yüksek öğretim işçisi bakımından disiplin yönetmeliği uyarınca disiplin yaptırımına mevzu edildiğinin belirtildiğini, burada, bir çelişki var üzere görünse de Yükseköğretim Kurumlan Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin kronolojik sıralaması ele alınacak olursa bir çelişki olmadığının açıkça görüldüğünü, artık, bu kronolojik sıralamayı incelemek gerekirse; makalenin,

21. sayfasında; “Kanunun 94. Unsurunda Yer Verilen Çekilmiş Sayılmaya Ait Düzenlemenin Öğretim Elemanlarına Uygulanabilirliği Problemi A. Mevzuat Değişikliğinden Evvelki Periyottaki Uygulama: Tespit ve Değerlendirmeler” başlıklı kısmında geçmişteki kimi uygulamaların yer aldığını, başlıktan, bu uygulamaların yalnızca öğretim elemanlarını ilgilendirdiğinin düşünülebileceğini, lakin, okudukça memurlar açısından da -kendi olaylarında da olduğu gibi- birtakım ayrıntılar bulunduğunu,

“2547 sayılı “Yükseköğretim Kanunu”nun “özlük hakları” başlıklı 62 nci unsurunda; “Üniversite öğretim elemanları ve üst kuruluşlar ile üniversitelerdeki memur ve başka görevlilerin özlük hakları için bu kanun, bu kanunda belirtilmeyen konular için Üniversite Personel Kanunu, Üniversite İşçi Kanununda bulunmayan konular için ise genel kararlar uygulanır.” kararı getirilmiş; üniversite öğretim elamanlarının aylık, ödenek ve sair özlük haklarına ait kurallar içeren 2914 sayılı “Yükseköğretim İşçi Kanununun 20. unsurunda de; “Bu Kanunda karar bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kararları uygulanır.” düzenlenmesine yer verilmiştir.” ve

En değerli kısım olarak ise; “Hal böyle iken, Yükseköğretim Kurulu, 2547 sayılı Kanunda çekilmiş sayılma bir disiplin yaptırımı olarak düzenlenmesine yönelik rastgele bir destek bulunmadığı halde, 21.08.1982 tarih ve 17789 sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe giren ve uzun müddet yürürlükte kalan “Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 10. unsuru ile, öbür bir ekip çekilmiş sayılma halleri ile birlikte, vazifesi kurumca kabul edilen mazereti olmaksızın kesintisiz 10 gün terk etmeyi (m. 10/c) çekilmiş sayılma cezasını gerektiren bir disiplin fiili olarak düzenlemiş ve kelam konusu düzenleme uzun bir devir boyunca uygulamada kalmıştır. Böylece, Heyet – her ne kadar ilgili Yönetmelikte “çekilmiş sayılma”yı “görevde ilginin istekle olmuşçasına kesilmesi” olarak tanımladığı (m. 4/f) halde -10 gün kesintisiz olarak misyona gelmemeyi, çekilme hakkının örtülü olarak kullanılma vasıtalarından biri olarak değil, disiplin yaptırımına tabi bir fiil olarak öngörmüştür.”

Denildiğini, 23. sayfasında ise;

“Bu noktada, her ne kadar Danıştay, ilgili Yönetmelik kararlarının getiriliş gayesinin 2547 ve 2914 sayılı Kanunlara tabi öğretim elemanlarının Kanunda tanımlanmış olan misyonları ile 657 sayılı Kanuna tabi memurların yürüttükleri kamu hizmetinin farklı niteliklerde olmasına dayandırmış olsa da, anılan Yönetmelik öğretim elemanları yanında yükseköğretim kurulularında çalışan memurları da kapsadığından, kelam konusu münasebet pek de isabetli değildir.

Sonuçta, altında hangi yaklaşım yatmış olursa olsun, Yükseköğretim Kurulu, niteliği prestiji ile (geniş manası içinde) çekilme hakkı olarak kurgulanan bir müesseseyi, destek kanunlara karşıt olarak “başkalaştırmış” ve 657 sayılı Kanunun 94. unsuruna nazaran tesis edilen çekilmiş sayılma sürecinden gerek prosedürel açıdan gerekse hukukî tesir ve sonuçları bakımından farklı nitelikte bir süreç tipi ihdas etmiştir.

Yeri gelmişken, teşhis da bu noktada, kelamı edilen hukukî tesir ve sonuçlardaki farklılığa bir örnek verilecek olursa, ilgili Yönetmeliğin yürürlükte kaldığı periyotta, mazeretsiz ve kesintisiz bir biçimde 10 gün misyonuna devam etmeyen iki “Memur’dan, yükseköğretim kuruntunda çalışan ve anılan Yönetmeliğe tabi olana, yapılacak disiplin soruşturması sonucunda, şayet şartları varsa, bir derece hafif ceza uygulanması suretiyle “kademe ilerlemesinin durdurulması” cezası verilmesi, başkası hakkında ise çekilmiş sayılma süreci yapılması hukuken mümkün olmuştur. Buna nazaran, ikisi de memur olan işçiden tıpkı durumda olanlardan birinin, (her ne kadar evrakında bir disiplin cezası bulunacak olsa da) misyonuna devam etmesi başkasının ise memuriyet statüsünün son bulması üzere, kelam konusu “memurlar bakımından eşitlik unsuruna pek de uygun olmayan sonuçlar ortaya çıkmıştır.”

Denildiğini,

Makalenin 24. sayfasında ise;

“Muhtemelen üstte yer verdiğimiz münasebetlerle “çekilmiş sayılma” kelam konusu Yönetmelikte değişiklik yapan 29.02.2014 elik ile disiplin cezası olmaktan çıkarılmıştır.”

Denildiğini, açıkça, görülebileceği üzere 1982-2014 yılları ortasında neredeyse, toplam 32 yıl “çekilmiş sayma”nın disiplin yaptırımına tabi bir fiil olarak yer aldığını, 29.02.2014 tarihindeki Yönetmelik değişikliğinden sonra, 2547 sayılı Kanunun ve 657 sayılı Kanunun yükseköğretim kurumlarında çalışan memurlara uygulamasında ortaya çıkan karışıklıkların çözüldüğünü düşünebileceklerini, ne yazık ki bu Yönetmelik ile yapılan düzenlemenin de kâfi olmadığını ve “disiplin cezaların gerektiren hal ve durumları kanunla belirleme” yoluna gidildiğini, bu süreçte gerçekleştirilen düzenlemelerin kronolojik sıralamasının ise aşağıda yer aldığını, makaleye kalınan yerden devam edilecek olursa;

“İlerleyen vakitte Anayasa Mahkemesinin 14.01.2015 tarih ve E. 2014/100, K. 2015/6 kararı ile 2547sayılı 53. hususunun (b) fıkrasının “hangi fiillere hangi disiplin cezasının uygulanacağı, bu bentte sayılan şahısların disiplin süreçleri ve disiplin amirlerinin yetkileri, Devlet memurlarına uygulanan adap ve asıllar da göz önüne alınmak suretiyle Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir” tarafındaki ikinci cümlesini Anayasaya alışılmamış bulup iptal etmesinden sonra, kanun koyucu disiplin cezalarını gerektiren hal ve durumları kanunla belirleme yoluna gitmiştir. 2.12.2016 tarih ve 6764 sayılı Kanunla 2547 sayılı Kanunun 53 ve devamı hususlarında yapılan bu taraftaki değişiklik ve eklemelerle getirilen disiplin cezaları ortasında “çekilmiş sayılma”ya yer verilmemiştir.”

Denildiğini, …’nun işe gelmemeye başladığı tarihin …. olduğunu hatırlatarak, 17 Nisan 2020 tarihinde memurlar.net de yayınlanan “Yüksek Öğretim Kanununda neler değişti” (Dilekçe Eki: 2) isimli bir haberi ele alacak olurlarsa; bu haberde, 5 nolu unsur de (https://www.memurlar.net/haber/900032/yuksekogretim-kanunu-nda-neler-degisti.html);

“Kanunun en değerli düzenlemelerinden birisi de, yükseköğretim kurumlarında vazife yapan öğretim elemanları, memurlar ve personellerin disiplin cezalarındaki meçhul durumun giderilmesi oldu. Hatırlanacağı üzere, Anayasa Mahkemesinin 17 Temmuz 2019 tarihli Resmi Gazete’de yer alan kararında, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununda öğretim elemanlarına “657 sayılı Kanundaki disiplin cezalarının” uygulanmasına dair düzenlemeleri iptal etmiş; iptal kararının ise 9 (dokuz) ay sonra yürürlüğe girmesine (17 Nisan 2020) karar vermişti. Bu noktadan hareketle;

e) Disiplin şuralarının teşekkülü ile uyarma/kınama cezalarına karşı itiraz kararları de yenilenmiştir. Rektörlüğe bağlı ünitelerde çalışan işçi hakkında verilecek cezalarla ilgili detaylar kanunda netleştirilmiştir.”

Denildiğini, üstte anlatılanlardan, geçmiş yıllarda yükseköğretim kurumlarında çalışan bir memur ile yükseköğretim kurumları dışında çalışan bir memura farklı disiplin uygulamaları yapıldığı ve hukukî sorunların ortaya çıktığının görüleceğini, bu sorunların, 2547sayılı Kanunun ve 657 sayılı Kanunun kurumlarca farklı hallerde yorumlanmasından meydana gelmiş olup, … olayında; İşçi Daire Başkanlığı İdari Takım ve Atama Şube Müdürü .’ın Dekanlık Yönetiminden tesis edilmesi istediği süreçlerin bu çeşit farklı yorumlamalardan kaynaklandığını düşünebileceklerini, …’nun Temmuz 2017’de işe gelmemeye başladığı andan itibaren, bu süreçte İşçi Daire Başkanlığının yönlendirmeleri sonucunda hareket ettiklerini, devrin, . İşçi Daire Başkanlığı idari Takım ve Atama Şube Müdürü . ile yapılan telefon görüşmelerinde; “… Üniversitede vazife yapan bir işçinin habersiz, müsaadesiz ve mazeretsiz olarak vazifesine 10 gün müddet ile gelmemesi halinde bile 657 sayılı kanunun 94 üncü unsurunun uygulanamayacağını, bu bahiste rastgele bir teklif yapmamaları gerektiği, lakin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun disiplin ve ceza işlerini düzenleyen dokuzuncu kısmın genel temeller: Unsur 53 üncü hususu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununu 125 inci unsurunun uygulanması gerektiği” konularının Fakültenin Özlük İşleri Şefine ve devrin Fakülte Sekreterine söylendiğini, ayrıyeten, Üniversitede, bu çeşit olayların da uygulamaların daima bu biçimde olduğu, yani

• İşe gelmeyen kişinin müstafi sayılmadan, hakkında disiplin soruşturması açılması gerektiği,
• Bu soruşturma sonucunun Yüksek Öğretim Disiplin Heyetine gitmesi gerektiği
• Ve gelecek karara nazaran süreç tesis edilmesi gerektiğinin

Açıkça tabir edildiğini, hukukî bir olayın gerçekleştiği tarihteki yönetmelik ve maddelerin göz önüne alınması gerekliliğinin hukukun en temel prensibi olduğunu, tesis edilen süreçlerin, üstte kronolojik sıralamasından bahsedilen “Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği”‘nde belirtilen süreçler ile yani … olayının gerçekleştiği tarihte yürürlükte olan yönetmelikler ve kanunlar ile uyuştuğu niyetinde olduklarını, aksi halde

• Dekanlıkça hazırlanan soruşturma belgesinin Üniversitenin Hukuk Ofisi kanalıyla Yüksek Disiplin Şurasına gönderilmemesinin ya da
• Yüksek Disiplin Konseyinden, yapılan süreçlerde kusur olduğu belirtilerek belgenin kendilerine iade edilmesinin

Gerekli olduğunu, daha evvelki tabirlerinde de belirttikleri üzere, …’nun …. tarihinden itibaren misyonuna gelmediği konusunun Rektörlüğün Hukuk Müşavirliği ve sonrasında ise Yüksek Öğretim Kurulu Yüksek Disiplin Şurasına gönderilen soruşturma evrakında açıkça belirtildiğini, soruşturma müddetinde anılan kurumlardan taraflarına …’ya maaş ödenmemesine yönelik rastgele bir bilgi yahut evrak gönderilmediğini, ayrıyeten soruşturmanın neticelenmesinden evvel Dekanlık Makamı tarafından …’ya maaş ödenmemesine ait mevzuatta rastgele bir karara rastlanmadığını, Kararın “Gereği düşünüldü” kısmında;

“… Lakin Dekanlık Makamınca kelam konusu tutanakların gereğinin yapılmadığı; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 94 cü unsuru uyarınca yapılması gereken “çekilme” sürecinin başlatılmadığı ve atamaya yetkili amire gerekli bildirimlerde bulunulmadığı anlaşılmıştır. Münasebetiyle … tarihinden itibaren …’nun 10 gün boyunca mazeretsiz ve kesintisiz işe gelmediğinin takibini yapmayan ve 94 üncü unsur ile ilgili süreçleri başlatmayan Dekan Vekili .’ın kamu ziyanından tek başına sorumlu olduğu değerlendirilmiştir. .”

Denildiğini, çabucak belirtmek gerekirse …’nun … 2017 tarihlerinde işe gelmediğinin, şahsen Dekan Vekili .’ın imzası ile (Dilekçe Eki: 3) İşçi Daire Başkanlığına bildirildiğini, fakat, bu yazının periyodun . İşçi Daire Başkanlığı İdari Takım ve Atama Şube Müdürü . tarafından iade edildiğini, ayrıyeten, kendisinin, yazıyı iade ederken, Dekanlık İdaresine; “İade ettiğim yazının yerine, 10 günlük süreç dolduğunda müstafi sayılma yazısını gönderin” diyebilecekken bunu yapmadığını, fakat, telefon ile yapılan görüşmelerde; “… Üniversitede vazife yapan bir çalışanın habersiz, müsaadesiz ve mazeretsiz olarak misyonuna 10 gün müddet ile gelmemesi halinde bile 657 sayılı kanunun 94 üncü unsurunu uygulayamayacaklarını, bu mevzuda şimdilik rastgele bir teklif yapmamaları gerektiği, fakat 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun disiplin ve ceza işlerini düzenleyen dokuzuncu kısmın genel temeller 53 üncü unsuru ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununu 125 inci unsurunun uygulanması gerektiği”ni Fakültenin Özlük İşleri Şefine şifaen bildirdiğini, bu durumda;

. Devrin Dekan Vekili .’ın vazifesini yerine getirmemiş mi oluyor?

. . vazifesini tam yapmış oluyor mu? Şayet, bir işçi ile ilgili tüm işleri Dekan bilecek ve yapacak ise İşçi Daire Başkanlığı üzere bir üniteye ne gerek vardı?

Başsavcılık mütalaasında özetle; ismi geçenin dilekçesinde özetle; geçmiş yıllarda yükseköğretim kurumlarında çalışan bir memur ile yükseköğretim kurumları dışında çalışan bir memura farklı disiplin uygulamaları yapıldığı ve bu sebeple hukukî sorunların ortaya çıkmasından dolayı işe gelmeyen kişinin müstafi sayılmadan, hakkında disiplin soruşturması açılması gerektiği, soruşturma sonucunun Yüksek Öğretim Disiplin Konseyine gitmesi gerektiği ve gelecek karara nazaran süreç tesis edilmesi gerektiği, Üniversitede bu çeşit olaylarda uygulamaların daima bu biçimde olduğu ve işçi ile ilgili yasa ve yönetmelikleri takip edecek, karşılaşılan sorunlarda fikir danışabilecek kusur yapılmaması için uyaracak ve yönlendirecek ünitenin İşçi Daire Başkanlığının olduğu, ayrıyeten 2017 yılına ilişkin kamu ziyanının . tarafından … ismine . Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının hesabına ödeme yapıldığı konularının ileri sürüldüğü ve bu meyanda tazmin kararının kaldırılmasının talep edildiği söz edildikten sonra; belge üzerinde yapılan inceleme sonucunda; sorumlunun temyiz dilekçesinde lisana getirdiği konular da dikkate alınarak, Kanunun açık kararına karşın çekilmiş sayılma yerine disiplin cezası uygulanması yoluna gidilerek kamu ziyanına neden olan süreçte rol alan; anılan Üniversitenin Fen Fakültesi Dekanlığı, İşçi Daire Başkanlığı ve Hukuk Müşavirliği personeli ile Yükseköğretim Kurulu işçisinin idari ve isimli sorumluluklarının tespitine yönelik soruşturma yürütülmesi için ilgili Rektörlüğe ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına yazılması gerektiğinden sorumlunun temyiz talebinin kabul edilerek Daire Kararının bozulmasının uygun olacağı mütalaa olunmuştur.

Dosyada mevcut evrakların okunup incelenmesinden sonra,

GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:

Konunun Aslı Tarafından İnceleme:

Kamu hizmetine girmede olduğu üzere kamu misyonundan çekilme de bir haktır. Bu doğrultuda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Genel Haklar” başlıklı 3 üncü kısmının “Çekilme” başlıklı 20 nci unsurunda devlet memurlarının bu haklarını, “kanunda belirtilen temellere göre” kullanabilecekleri düzenlenmiştir.

657 sayılı Kanunda “çekilmiş sayılma”, devlet memurluğundan çıkarmadan farklı olarak, bir daha devlet memurluğuna atanmaya imkan bırakmayan bir “disiplin yaptırımı” olarak değil, geniş manası ile devlet memurluğundan çekilme hakkının, iki farklı kullanım vasıtasından biri olarak düzenlenmiştir. Hakikaten, Kanun Koyucu, 657 sayılı Kanunun ilgili unsurlarını düzenleyiş biçimi ile, memur bakımından “çekilmiş olma tüzel sonucu”nun doğumunun temelde iki farklı biçimde gerçekleşebileceğini öngörmüştür. Bunlardan dar manası ile “çekilme” (“istifa”) olarak nitelendirilen birincisi, memurun yazılı müracaatı ile yani sarih irade açıklamasına dayalı olarak ortaya çıkmaktadır. Buna rağmen “çekilmiş sayılma” (“müstafi addedilme”) olarak tabir edilen ikincisi, belli kaidelere dayalı olarak, memurun zımni bir irade açıklamasının mevcut olduğu varsayımına yönetimin, icrai nitelikteki süreci ile birebir türel sonucu bağlamasıdır.

657 sayılı Kanunun farklı hususlarında, muhakkak durumlara dayalı ve birtakım kaidelere bağlı olarak “göreve başlamayan”, “göreve dönmeyen” memurların çekilmiş sayılacağına yer veren kararlar de mevcuttur.

Kanunun “Memurluğun Sona Ermesi” başlıklı 4 üncü kısmının; “Çekilme” başlıklı 94 üncü hususunda:

“Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz yahut kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın misyonun terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat kaidesi aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.

Çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine yahut çekilme isteğinin kabulüne kadar vazifesine devam eder. Yerine atanan kimse bir aya kadar gelmediği yahut yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek vazifesini bırakabilir.

Olağanüstü mazeretle çekilenler, üstüne haber vermek kuralıyla bir ay kaydına tabi değildirler.”

Denilmekte olup, birinci fıkraya nazaran hem memurun yazılı başvurusu sureti ile çekilmesi hem de muhakkak kurallarda vazife yerinin terki nedeni ile çekilmiş sayılması hali düzenlenmiştir.

657 sayılı Kanunda, özürsüz olarak bir yahut iki gün misyona gelmemek “aylıktan kesme” (m. 125/C/b); özürsüz ve kesintisiz 3-9 gün misyona gelmemek “kademe ilerlemesinin durdurulması” (m. 125/D/b); özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün vazifeye gelmemek “devlet memurluğundan çıkarma” (m. 125/E/d) disiplin cezalarını gerektiren fiil ve haller ortasında sayılmıştır.

Bunun tersine, “mezuniyetsiz yahut kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın misyonun terkedilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi” 94 üncü hususu uyarınca disiplin yaptırımı olarak düzenlenmemiştir. Kanun Koyucu, bu halde, yönetime memurun hususta belirtilen şartlara dayalı fiili gerçekleştirmekle, örtülü de olsa çekilme iradesini ortaya koyduğunu tespit ve kabul etmek sureti ile memurluk statüsü ile ilişiğinin kesilmesi tüzel sonucuna yönelen bir idari süreç tesis etme yetki ve yükümlülüğü vermiştir.

Sorumlu tarafından, temyiz dilekçesinde hususla ilgili bilimsel bir makaleden de yararlanılarak müstafi sayılmanın bir disiplin cezası olarak uygulanması ile ilgili kronolojik bir çerçeve çizilmeye çalışılmış ve ilgili şahsa temyize mevzu olayın disiplin cezası olarak uygulandığı yıllar içerisinde gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılması gerektiği ileri sürülmüş ise de; 21.08.1982 tarihli ve 17789 sayılı Resmi Gazetede yürürlüğe giren ve uzun mühlet yürürlükte kalan Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliğinin 10 uncu unsurunda disiplin cezası olarak yer alan “çekilmiş sayılma”, kelam konusu Yönetmelikte değişiklik yapan 29.02.2014 yürürlük tarihli Yönetmelik ile disiplin cezası olmaktan çıkarılmış, bu Yönetmelik ile yapılan düzenleme de kâfi olmamış ve “disiplin cezaların gerektiren hal ve durumları” kanunla belirleme yoluna gidilmiş lakin bu gayeyle çıkarılan 02.12.2016 tarihli ve 6764 sayılı Kanunla 2547 sayılı Kanunun 53 üncü ve devamı unsurlarında yapılan bu taraftaki değişiklik ve eklemelerle getirilen disiplin cezaları ortasında tekrar “çekilmiş sayılma”ya yer verilmemiştir. Bu düzenlemelerden, temyize husus olayda ismi geçen çalışanın çekilmiş sayılması gerektiği tarihte “çekilmiş sayılma”nın disiplin cezası gerektiren bir ceza olmadığı, münasebetiyle disiplin soruşturmasına gerek olmadan ilgilinin memuriyetine son verilmesi gerektiği açık bir formda görülmektedir.

Sonuç prestijiyle, Ek İlamda yer alan tespit ve yasal açıklamalar ile sorumunun temyiz dilekçesindeki sav ve itirazları birlikte değerlendirildiğinde, memurun misyonunu “mezuniyetsiz yahut kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın” 10 gün kesintisiz bir biçimde terk etmesi durumu ortaya çıktığı tarihten itibaren (…. tarihi prestiji ile işe gelmemeye başlamış olup, …. tarihinde 10 günlük müddet dolmakta olmakla beraber) daha evvel başlatılan disiplin soruşturmasına son verilerek bu durumun tespit edilmesi ve memuriyetin sonlandırılması böylelikle maaş ödemelerinin yapılmaması gerekirken disiplin soruşturmasına devam edilerek Kanun kararlarına ters olarak “özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün misyona gelmemek” gerekçesiyle (13.05.2019 tarihinde) “devlet memurluğundan çıkarma” cezası verilmesi suretiyle haksız maaş ödenmesine sebep olunmasından ötürü kamu ziyanına yol açılmıştır.

Sorumluluk İstikametinden İnceleme:

Tazmin kararında münferiden sorumluluğuna hükmedilen sorumlu tarafından Kanunun açık kararına karşın çekilmiş sayılma yerine disiplin cezası uygulanması yoluna gidilerek kamu ziyanına neden olan süreçte rol alan kamu görevlilerin de sorumluluğuna hükmedilmesi gerektiği tabir edilmekte ise de; işe gelmeyen işçinin,

– … 2017 tarihleri ortasında 5 gün,

– … Temmuz 2017 tarihlerinde 3 gün,

– …Temmuz 2017 tarihlerinde de 2 gün,

Olmak üzere toplam 10 gün kesintisiz olarak işe gelmediğine ait tutanakların tutulduğu ve Dekanlık makamına bildirildiği görülmüştür. Lakin Dekanlık Makamınca kelam konusu tutanaklarının gereği olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 94 üncü hususu uyarınca yapılması gereken “çekilme” süreci başlatılmamış ve yalnızca atamaya yetkili amire (Personel Daire Başkanlığı vasıtasıyla Rektörlüğe) bu tutanaklar gönderilmiştir.

Dolayısıyla, kamu ziyanına neden olan süreçte illiyet bağı tam bu safhada oluşmakta olup, … tarihinden itibaren 10 gün boyunca mazeretsiz ve kesintisiz işe gelmeyen işçi hakkında 94 üncü husus ile ilgili süreçleri başlatmayan Dekan Vekilinin mali sorumluluğu çerçevesinde kelam konusu kamu ziyanından tek başına sorumlu tutulması, 5018 sayılı Kanunun 71 inci hususu ve 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 7 nci unsurunun üçüncü fıkrası kararına uygundur. Bu safhadan sonra İşçi Daire Başkanlığı ve Hukuk Müşavirliği personeli ile Yükseköğretim Kurulu işçisi aracılığıyla başlatılan disiplin soruşturmasında vazifeli olanların sorumluluğu ise yalnızca idari ve isimli sorumluluktan ibarettir.

Konunun aslı ve sorumluluk istikametinden üstte yapılan açıklamalar dışında, temyiz talebinde bulunan sorumlu, tazmin kararındaki kamu ziyanının, . tarafından kamu ziyanına mevzu edilen (ahiz) … ismine, . Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının hesabına ödeme yapılarak tahsil edildiğini bildirmekte ise de; -buna ait muhasebe kaydı yapılan rastgele bir makbuz, dekont vb. doküman göndermemiş olmakla birlikte- temyiz dilekçesinde bildirilen tahsilat, temyiz sebebi sayılmadığından bu konuda Konseyimizce yapılacak bir süreç bulunmamaktadır. (Varsa) Bu tahsilatın temyiz talebinde bulunanlar tarafından kararı veren yargılama dairesine yapılması gerekir.

Tüm bu açıklamalar çerçevesinde, temyiz talebinde bulunan sorumlunun tez ve itirazlarının gerek bahsin temeli gerekse sorumluluk taraflarından reddedilerek; 295 sayılı Ek İlamın 1. unsuruyla verilen . TL’nin tazminine ait kararın TASDİKİNE, (Üye . ve Üye .’un aşağıda yazılı azınlık görüşlerine karşı) oy çokluğuyla,

6085 sayılı Kanunun 57 nci hususu gereği bu Kararın yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içerisinde Sayıştay’da karar düzeltilmesi yolu açık olmak üzere,

Karar verildiği 13.03.2024 tarih ve 56553 sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı.

Karşı oy gerekçesi/Azınlık görüşü

Üye .:

Sorumlunun temyiz dilekçesinde lisana getirdiği konular da dikkate alınarak, Kanunun açık kararına karşın çekilmiş sayılma yerine disiplin cezası uygulanması yoluna gidilerek kamu ziyanına neden olan süreçte rol alan; anılan Üniversitenin Fen Fakültesi Dekanlığı, İşçi Daire Başkanlığı ve Hukuk Müşavirliği personeli ile Yükseköğretim Kurulu işçisinin idari ve isimli sorumluluklarının tespitine yönelik soruşturma yürütülmesi için ilgili Rektörlüğe ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına yazılması gerektiğinden dilekçinin temyiz talebinin kabul edilerek Daire kararının bozulması gerekir.

>

Üye .:

295 sayılı Ek İlamın 1. maddesiyle; . Üniversitesi Fen Fakültesinde teknisyen takımında çalışmaktayken …. tarihinden itibaren habersiz, mazeretsiz ve müsaadesiz olarak 10 gün aralıksız işe gelmeyen …’ya maaş ödemesi yapıldığı gerekçesiyle . TL’nin tazminine ait karar tesis edilmiş olup, tazminine hükmedilen kamu ziyanından tek başına Dekan Vekili sorumlu tutulmuştur.

Somut olayda, Yönetim uygulamasının sonuçları prestijiyle ilgili mevzuatına muhalif olduğunda kuşku yoktur. Lakin, sorumlunun temyiz dilekçesi incelendiğinde, sonuçları prestijiyle mevzuata alışılmamış olan uygulamada; açık kasıt, kusur ve ihmal içeren süreç ve karardan bahsedilmesi mümkün görünmemektedir.

Temyiz dilekçesinde;

“…’nun … 2017 tarihleri ortasında 5 gün aralıksız işe gelmediğinin, şahsen Dekan Vekili .’ın imzaladığı 24.07.2017 tarihli ve 187607 sayılı yazı ile Üniversite İşçi Daire Başkanlığına bildirildiği, fakat, bu yazının devrin . İşçi Daire Başkanlığı İdari Takım ve Atama Şube Müdürü . tarafından iade edildiği, ayrıyeten, yazı iade edilirken, Dekanlık İdaresine; “İade ettiğim yazının yerine, 10 günlük süreç dolduğunda müstafi sayılma yazısını gönderin” denebilecekken bunun yapılmadığı, lakin, telefon ile yapılan görüşmelerde; “… Üniversitede vazife yapan bir işçinin habersiz, müsaadesiz ve mazeretsiz olarak vazifesine 10 gün mühlet ile gelmemesi halinde bile 657 sayılı Kanun’un 94’üncü hususunu uygulayamayacakları, bu hususta şimdilik rastgele bir teklif yapmamaları gerektiği, lakin 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun disiplin ve ceza işlerini düzenleyen dokuzuncu kısmın genel temeller 53’üncü hususu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125’inci hususunun uygulanması gerektiği”nin Fakültenin Özlük İşleri Şefine şifaen bildirildiği” tabir edilmektedir.

Ayrıca, temyiz dilekçesinde; “Üniversitede, bu cins olayların uygulamalarının daima bu halde olduğu, yani;

– İşe gelmeyen kişinin müstafi sayılmadan, hakkında disiplin soruşturması açılması gerektiği,

– Bu soruşturma sonucunun Yüksek Öğretim Disiplin Heyetine gitmesi gerektiği,

– Ve gelecek karara nazaran süreç tesis edilmesi gerektiğinin belirtildiği” tabir edilmektedir.

657 sayılı Kanunun “Çekilme” başlıklı 94 üncü hususu:

“Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. (Ek karar: 31/7/1970 – 1327/75 md.) Mezuniyetsiz yahut kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın vazifenin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat koşulu aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.

Çekilmek isteyen memur yerine atanan kimsenin gelmesine yahut çekilme isteğinin kabulüne kadar vazifesine devam eder. Yerine atanan kimse bir aya kadar gelmediği yahut yerine bir vekil atanmadığı takdirde, üstüne haber vererek misyonunu bırakabilir.

Olağanüstü mazeretle çekilenler, üstüne haber vermek şartiyle bir ay kaydına tabi değildirler.”

“Memurluğun sona ermesi” başlıklı 98 inci unsuru:

“Devlet memurlarının

a) Bu kanun kararlarına nazaran memurluktan çıkarılması;

b) Memurluğa alınma koşullarından her hangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması yahut memurlukları sırasında bu kurallardan her hangi birini kaybetmesi;

c) Memurluktan çekilmesi;

ç) İstek, yaş haddi, malüllük (.)(1) sebeplerinden biri ile emekliye ayrılması;(1)

d) Vefatı;

hallerinde memurluğu sona erer.”

Hükümlerini içermektedir.

657 sayılı Kanun’un 94 üncü unsuru uyarınca, memurun çekilmiş sayılabilmesi için; yazılı çekilme talebinde bulunması ve bu talebin atamaya yetkili amir tarafından kabul edilmesi ya da müsaadesiz yahut kabul edilen mazereti olmaksızın vazifenin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi (çekilmiş sayılma) gerekmektedir. Yasal düzenlemede, memurlara çekilme (istifa) hakkı tanındığı üzere tıpkı unsurda müsaadesiz yahut kabul edilebilir mazereti olmaksızın vazifenin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde; işe gelmeme durumu, yazılı müracaat koşulu aranmaksızın “çekilme isteği” olarak kabul edilmiş ve 10 gün müddet ile kesintisiz vazifeye devam edilmemesi hali disiplin yaptırımına bağlanmak yerine memurun “çekilme isteği” olarak kurala bağlanmıştır. Lakin, 94 üncü husus uyarınca “çekilmiş sayılma” halinin kabulü için, 10 gün mühlet ile vazifede bulunmama durumunun “izinsiz olma” yahut “kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın” kriterlerine uygun olarak açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Bu durumda, 10 gün işe gelmeme halinde direkt çekilme sayılma hali uygulanamayacak, memurun vazifede bulunmama durumunun incelenmesi gerekecektir. Bu incelemenin ise, mevzuatına nazaran kurulan bir komite eliyle yapılması gerektiği kuşkusuzdur.

Somut olayda, …’nun … 2017 tarihleri ortasında 5 gün aralıksız işe gelmediğinin Dekan Vekili .’ın 24.07.2017 tarihli ve 187607 sayılı yazısı ile Üniversite İşçi Daire Başkanlığına bildirildiği, bu yazının iade edildiği, Dekan Vekilinin de olası türel süreçler için bilgilendirilmediği ve disiplin süreçlerinde yer alan yönetimci ve komite üyelerinin “kesintisiz 10 gün devam etmesi halinin” varlığına karşın disiplin incelemesini kesmedikleri ve memura “özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün vazifeye gelmemek” gerekçesiyle 13.05.2019 tarihinde, “devlet memurluğundan çıkarma” cezasının verildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda, memurun işe gelmeme hali için Dekan Vekilinin rastgele bir süreç yapmadığından bahsetmek mümkün olmayıp, 10 işe gelmeme durumunda da direkt memurun müstafi sayılması ve memuriyetin sona erdirilmesinden bahsedilmesi de isabetli olmayacaktır. Çünkü, üstte da söz edildiği üzere, işe gelmeme halinin “izinsiz olma” ve “kabul edilebilir mazeret” istikametlerinden incelenmesi ve karar bağlanması gerekmektedir.

İdare uygulamasında, Dekan Vekilinin açık kusurunun olmadığı ve eski uygulamalara bağlı olarak yorum yanılgısına düşüldüğü görülmektedir.

Bu prestijle, tazmin kararının kaldırılması gerekmektedir.

Kaynak: Memurlar