Memurların Yabancı Lisan Kurslarına İştiraki Ve Bunların Kurumlarınca Karşılanma Temelleri

2025 yılı Merkezi İdare Bütçe devlet memurlarına verilen imkanlardan biri de yabancı lisan eğitimlerine verilen dayanak olarak belirginleşmektedir. Bu dayanak aşikâr kademe ve unvandaki memurlara, müddet ve meblağ hudutlu olarak, ilgili takvim yılı içinde sağlanmaktadır.

Öyle ki bütçe kanununa ekli (E ) işaretli cetvelde, her yıl olduğu üzere bu yılda yabancı yıl dayanak ödemelerinin devamı niteliğinde düzenlemeler yapılmıştır.

Bu düzenlemelere nazaran,

a) Kurumların üst idare vazifelileri, ilgili mevzuatına nazaran mesleğe özel yarış imtihanına tabi tutulmak suretiyle alınanlar (özel kanunları uyarınca bu mesleklere ilişkin takımlarına atananlar dahil) ve 5018 sayılı Kanuna nazaran atanan iç denetçilerden olağan çalışma saatleri dışında yahut tatil günlerinde yabancı lisan kursuna katılmaları ilgili yahut bağlı bulunulan bakanın onayıyla uygun görülenlerin yurt içinde yerli yahut yabancı dernek, vakıf yahut kuruluşlarca açılan ve yeterlilikleri Ulusal Eğitim Bakanlığınca kabul edilenler ile üniversitelerin açmış olduğu lisan kursları için ödenecek ders fiyatlarının,

b) Mesleksel eğitim ve uzmanlık programlarına devam için ön şart olan yabancı lisan kursları için ödenecek ders fiyatlarının,

c) Ulusal Savunma Bakanlığının yurt dışı takımlarına görevlendirilmek amacıyla Ulusal Savunma Bakanlığınca belirlenecek lisanlarda 100 kişiyi, Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığının yurt dışı takımlarına görevlendirilmek amacıyla İçişleri Bakanlığınca belirlenecek lisanlarda 20 kişiyi geçmemek üzere yabancı lisan kurslarına gönderilecekler için ödenecek ders fiyatlarının,

Yüzde 50’si gelir vergisi tevkifatı yapılmaksızın kurum bütçesinin ilgili tertibinden işçi başına aylık 3.000 TL yi geçmemek üzere ödenir.

Bu kapsamda, daha evvelki yıllardaki kurs mühletleri de dahil olmak üzere en çok dokuz aya kadar ödeme yapılabilir.

Kurumlarca hizmet satın alımı suretiyle yürütülen yabancı lisan kurslarından yararlanacakların kapsamı, yararlanma mühleti ve fiyatları hakkında da tıpkı temeller uygulanır.
d) Askeri hava trafik denetim hizmetlerinde vazifeli işçinin ilgili mevzuatı yeterince zarurî olan yabancı lisan düzeylerinin ölçülebilmesine yönelik olarak akredite edilmiş imtihana ait giriş ücretleri Milli Savunma Bakanlığı bütçesinden ödenir.

Öte yandan yabancı lisan yeterlilikler makul bir düzeyin üzerinde olan memurlara yabancı lisan tazminatı ödenmektedir.

375 sayılı KHK nın 2 nci unsuruna nazaran, aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu kararlarına nazaran almakta olan çalışandan, (kadro karşılık gösterilmek suretiyle kontratlı olarak çalışan işçi dahil), belirlenen lisanlardan yabancı lisan düzey tespiti sonunda her bir lisan için (A) seviyesinde başarılı olanlara 1500, (B) seviyesinde başarılı olanlara 600, (C) seviyesinde başarılı olanlara 300 gösterge sayısının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunan meblağı geçmemek üzere Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenecek ölçülerde aylık yabancı lisan tazminatı ödenebilir.

Ödenecek yabancı lisan tazminatı farklı lisanlar için farklı ölçülerde belirlenebileceği üzere, çalışanın vazife yeri, takım unvanı ve sorumluluğuna, bildiği yabancı lisan sayısına ve seviyesine nazaran de farklı ölçülerde belirlenebilir.

Bu husus uyarınca yapılan imtihanlar beş yıl müddetle geçerlidir. Bu müddetin bitiminde imtihana girmeyenlerin yabancı lisan düzeyleri bir alt seviyeye inmiş sayılır, düzeyleri (C) seviyesinde olanların mühlet sonunda yabancı lisan tazminatları kesilir.

Yabancı lisan tazminatına hak kazanmada ve ödemelerde aylıklara ait kararlar uygulanır ve damga vergisi hariç rastgele bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.

Personelin yabancı lisan tazminatı alabilmesi için Almanca, Arapça, Arnavutça, Boşnakça, Bulgarca, Çince, Danimarkaca (Danish), Ermenice, Farsça, Fransızca, Gürcüce, Hollandaca (Dutch), İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Japonca, Korece, Lehçe, Macarca, Portekizce, Rumence, Rusça, Sırpça, Ukraynaca ve Yunanca lisanlarında yapılacak Yabancı Lisan Bilgisi Düzey Tespit belirlenmiş olan seviyelerde başarılı olmaları kaidedir.

Adayların, Yabancı Lisan Bilgisi Düzey Tespit İmtihanında aldıkları puanlara nazaran yabancı lisan bilgisi düzeyleri; a) 90-100 ortasında puan alanlar (A) düzeyinde, b) 80-89 ortasında puan alanlar (B) düzeyinde, c) 70-79 ortasında puan alanlar (C) düzeyinde, ç) 60-69 ortasında puan alanlar (D) düzeyinde, d) 50-59 ortasında puan alanlar (E) düzeyinde kabul edilir.
Kapsam dahilindeki çalışana ekli tabloda belirtilen gösterge sayılarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak ölçüde her ay aylıklar ile birlikte peşin olarak yabancı lisan tazminatı ödenir.

Personelin yabancı lisan bilgisinden vazifesinde yararlanıp yararlanılmadığı ita amirlerinden alınacak bir onayla belirlenir. Alınacak onaylarda yararlanma münasebetleri açık olarak belirtilir. Bu onaylar ita amirlerince her vakit değiştirilebilir, fakat yenisi alınıncaya kadar eski onaylar geçerlidir.

Ancak, hakim ve savcılar, mülki idare amirleri, Dışişleri Bakanlığı meslek memurları, Daire Lideri ve daha üst idare misyonlarında bulunanlar (Türk Silahlı Kuvvetleri için yarbay ve daha üst rütbelerde bulunanlar), üniversite öğretim elemanları, öğretmen kadrosuna atanmış olanlar ile mütercim ve tercümanlar için ayrıyeten bir onay alınmadan yabancı lisan bilgisinden yararlanıldığı kabul edilir.

Sonuçta, devlet memurlarına gerek yabancı lisan bilgisini geliştirme ve marifetlerini artırma sürecinde bütçe dayanağı sağlanmakta, başka tarafta bu bilgi ve marifet düzeylerini yabancı sil seviye tespit sınavı ile belgelendirmeleri halinde taban 5 yıllık bir yabancı sil tazminatına da hak kazanılmaktadır.

İlerleyen devirlerde, memurlar ortasında statü ve unvan ayrımının kaldırılarak yabancı lisan bilgisine muhtaçlık duyulan tüm kurum ve kuruluşlarda belirlenen ölçü ve hudutlar içinde yabancı lisan takviyesinin sağlanması, orta ve uzun vadede kamu işçisinin niteliğini artıracağı üzere kurumların da kamu hizmeti üretme kapasitelerinde olumlu yansımalara neden olacaktır.

Yabancı lisan takviyesi üzere muhtaçlık duyulan başka alanlarda daima ve sürdürülebilir bir eğitim siyasetinin ve sisteminin yerleştirilmesi, kesinlikle yararlı olacak, misal tesirler ortaya çıkarabilecektir. Bu manada Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Başkanlığı Uzaktan Eğitim Kapısı başta olmak üzere yenilikçi ve tesirli eğitim metodolojilerin benimsenmesi yerinde bir adım olabilecektir.

Kaynak: Memurlar