İngiltere basınında geçen hafta: ‘İngiltere’de gençlerin yarıdan fazlasının tercihi diktatörlük’

İngiltere’de Z jenerasyonunu oluşturan gençler otoriter idare biçimlerine ve radikal değişimlere yönelik bir eğilim gösteriyor. The Times gazetesinde (26 Ocak’ta Alex Farber imzasıyla) yer alan habere nazaran 13- 27 yaş aralığındaki gençlerin yarısından fazlası (yüzde 52’si), “parlamentoyla yahut seçimlerle uğraşmak zorunda olmayan güçlü bir başkanın ülkeyi yönetmesi durumunda Birleşik Krallık’ın daha düzgün bir yer olacağını” düşünüyor.

“Z Jenerasyonu: Eğilimler, Gerçekler, Güven” isimli raporda yer alan “endişe verici” bulgular Channel 4 kanalı için yapılan bir anket çalışmasının sonucu. Craft şirketi tarafından yapılan çalışmada iştirakçilerin üçte biri “ordunun idaresi ele alması durumunda ülkenin daha iyi” olacağını ve yüzde 47’si ise toplumun “devrimle radikal formda değiştirilmesi” gerektiğini düşünüyor.

The Times gazetesinin haberinde ayrıyeten erkek iştirakçilerin yüzde 45’inin “kadınlara eşit haklar verme konusunda işlerin fazla ileri gittiğini” ve artık kendilerinin ayrımcılığa uğradıklarını düşündükleri söz ediliyor.

Ankete nazaran gençlerin yüzde 58’i haber takibi konusunda toplumsal medya paylaşımlarını haber kaynaklarından daha sağlam bulduklarını söylüyor.

Channel 4 kanalının Genel Müdürü Alex Mahon, 30 Ocak Perşembe günü kamuoyuyla detaylarıyla paylaşılacak olan çalışmanın “demokrasiye olan ilgisizlikte net bir artış” gösterdiğini ve bunun çevrimiçi dezenformasyonla körüklendiğini belirtiyor. Mahon ayrıyeten cinsiyet ayrımcılığının çok telaş verici boyutlarda olduğuna işaret ediyor.

Yapay zeka savaşları – Deepseek Amerika’nın yapay zeka üstünlüğüne meydan okuyor

OpenAI’ın yapay zeka aracı ChatGPT’nin ortaya çıkışından bu yana, Amerikan şirketleri kendi kuşağının en değerli teknolojisinin geliştirilmesinde büyük bir avantaja sahip görünüyordu. Lakin artık, OpenAI ve gibisi yapay zeka araçlarının yapabildiklerini çok daha düşük bir maliyetle yapan Çin kaynaklı DeepSeek ortaya çıktı. DeepSeek’in kullanıcılardan gördüğü ilgi büyük teknoloji paylarının kıymetinde ABD borsasında büyük bir çöküşü beraberinde getirdi. İngiltere basınında DeepSeek’in yapay zekanın geleceğini ve dünya iktisadını tekrar şekillendirme potansiyeli hakkında çok sayıda yazı yayınlandı. “Deep Seek yeni bir Sputnik anı mı?” sorusu ile ABD’nin teknoloji konusunda “hegemonik gücü”nün sarsılabileceği yorumları yapıldı.

Salford Üniversitesi’nden Ekonomist Dr. Richard Whittle The Independent‘a verdiği demeçte, “DeepSeek’in (nispeten) düşük bir geliştirme maliyetiyle fiyatsız olarak sunulan fonksiyonel bir yapay zeka aracını piyasaya sürmesi, Silikon Vadisi’ne ve süratle gelişen yapay zeka pazarındaki Amerikan hakimiyetine olan inancı sarstı” dedi.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer

Yapay zeka hareket planı

İngiltere bir müddettir yapay zeka teknolojisi ile ilgili adımlar atmaya hazırlanıyordu. Başbakan Keir Starmer, DeepSeek’in piyasaları sarsmasından evvel (13 Ocak’ta) yaptığı bir konuşmada Yapay Zeka Hareket Planı başlatacaklarını duyurmuştu. Starmer konuşmasında kelam konusu teknolojinin sunduğu fırsatların durup dururken İngiltere’nin önüne hazır olarak gelmeyeceğini, bu global yarışta birtakım ülkelerin yapay zeka atılımları yapacağını ve geri kalanların bunları satın almak zorunda kalacağını belirtmiş ve şöyle demişti: “Asıl soru şu: İngiltere bunlardan hangisi olacak? Yapay zeka üreticisi mi yoksa yapay zeka tüketicisi mi?”

Keir Starmer daha sonra The Times’da yazdığı bir makalede ise, yapay zekanın da ögelerinden birisi olduğu ekonomik büyüme planlarından bahsetti. Başbakan Starmer yazısında “regülasyon bataklığı” ve “bürokratik engellerin” İngiltere iktisadına yayıldığını ve bunun milyarlarca poundluk yatırımların önünü kestiğini savunuyor. Starmer bu bağlamda eski Başbakan Margaret Thatcher’a atıfta bulunarak, İngiltere’nin büyümesini teşvik etmek hedefiyle bürokratik düzenlemeleri ortadan kaldıracaklarını söylüyor. Maliye Bakanının ekonomik sunumundan da anlaşıldığı üzere, Starmer bu üzere “engelleri” ortadan kaldırarak Oxford ve Cambridge civarındaki bölgeyi inovasyon ve yapay zeka konusunda dünya çapında tanınan bilim ve teknoloji firmaları için bir merkez olacak “Avrupa’nın Silikon Vadisi” haline getirmeyi amaçlıyor.

Çalışan yoksulluğu değerine ekonomik büyüme

Maliye Bakanı Rachel Reeves, parti kümesi toplantılarında milletvekillerine “Ekonomik büyüme, bu İşçi Partisi hükümetinin bir numaralı misyonudur” diyerek hükümetin kelam konusu iktisat siyasetlerine dayanak daveti yapıyor. Başbakan Keir Starmer da eş vakitli olarak büyük sermaye sahiplerini iktisat programı konusunda iknaya uğraşıyor. Starmer geçtiğimiz hafta Lloyds Bankası, Nationwide Building Society, BAE Systems, Tesco, BT, Unilever, Vodafone ve Taylor Wimpey üzere şirketlerin temsilcileri ile kahvaltı yaptı. Anlaşıldığı kadarıyla sermaye sahipleri başbakanın iktisat siyasetine kuşkuyla yaklaşıyor ve vergi artışlarına dönük planlardan şikayet ediyor.

Starmer iş dünyasının önde gelenleri ile kahvaltıda buluştu.

Sermayenin vergiler konusundaki şikayetleri bir müddettir İngiltere’nin gündeminde değerli yer işgal ediyor zira İşçi Partisi Hükümeti ekonomik büyümeye kaynak sağlamak için daha evvel “non-dom” vergi statüsünü kaldırarak, yeni bir vergi rejimi uygulamayı planladıklarını duyurmuştu.

“Non-dom” (non domicile), Birleşik Krallık’ta ikamet etmekle bir arada ticari faaliyetleri İngiltere dışında olan sermaye sahiplerini tanımlamak için kullanılan bir kısaltma. Halihazırda non-dom vergi statüsüne sahip şahıslar (gelirlerini İngiltere’de bir banka hesabına yatırmadıkları sürece) yalnızca İngiltere’deki faaliyetlerinden kazandıkları paradan vergi ödüyorlar. Bu da vergi oranı düşük bir ülkeyi yerleşik oldukları ülke olarak seçerek vergi kaçırmalarının yolunu açıyor. (Bu hususta en çok gündeme gelen isim eski Başbakan Rishi Sunak’ın eşi Akshata Murty.) Maliye Bakanı Reeves kısa süre evvel Davos’taki Dünya Ekonomik Forumu’nda yaptığı bir açıklamada non-dom vergi değişiklikleri konusunda “yumuşama” sinyalleri vererek aslında seçim manifestosunda vaat ettikleri bu düzenlemeden geri adım atacaklarını söylemişti.

Dolayısıyla İngiltere’nin süratli ekonomik büyüme siyasetlerini, sermayeye yönelik vergiler yerine ne kıymetine ve nasıl finanse edeceği tartışılıyor. Emekçi Partisi’nin iktidara geldiğinden bu yana attığı adımların, çalışanları ve emeklileri 20 yıldır süregelen yoksulluktan çıkarmaya yönelik olmadığına, tersine yoksulluğu derinleştirdiğine dair tenkitler de giderek artıyor. Yapılan yorumlarda alt gelir kümelerinin bu üzere bir ekonomik büyümenin sonuçlarını beklemesinin haksızlık olacağı belirtiliyor “bu kasvetli ve berbatlaşan tablo” karşısında Personel Partisi’nden “somut eylem” talep ediliyor: “Daha güçlü bir iktisat, yoksulluğu amaç alacak özel bir takviye olmadığı sürece fakir hane halkı için pek bir fark yaratmayacak.”

Bu bağlamda İngiltere Sendikalar Konfederasyonu (TUC), yeni yayınlanan Birleşik Krallık’ta Yoksulluk Raporu’na atıfta bulunarak “İngiltere’de çalışmak sizi yoksulluktan kurtarmıyor” diyor. Joseph Rowntree Vakfı (JRF) tarafından yayınlanan ve 2022-23 yıllarını kapsayan kelam konusu rapora nazaran, İngiltere nüfusunun yüzde 20’den fazlası, yani 14,3 milyon, yoksulluk sonu altında yaşıyor. Raporda ayrıyeten çalışan yoksulluğunun vahim boyutlarda olduğu tabir ediliyor. Rapora nazaran en az bir yetişkinin çalıştığı ailelerdeki çocukların yarısı yoksulluk içinde.

Unite sendikasının kısa mühlet evvel yaptığı bir kamuoyu araştırması ise binlerce emeklinin, hükümetin kış yakıt yardımı kesintilerinin akabinde konutlarını ısıtamadıklarını, öğün atlamak ve temel gereksinimlerinden kısıntı yapmak zorunda kaldığını ortaya koyuyor.

Sendikanın Genel Sekreteri Sharon Graham “Bu çalışma, bu kış yakıt yardımı kesintisinin gerçek hayatta emekliler üzerinde ne üzere tesirleri olduğunu gösteriyor. Meskende titriyorlar, banyo yapamıyorlar ya da kimi öğünler yemek yiyemiyorlar. Emeklilerin, bir ömür uzunluğu çalıştıktan sonra onurlu bir biçimde yaşamalarını sağlamalıyız.”

Microsoft Gazze’de İsrail’in ataklarına dayanak oldu

The Guardian gazetesinde yer alan özel bir habere nazaran Microsoft şirketi Gazze’ye yönelik bombardımanının en ağır basamağında İsrail ordusuna “bulut teknolojileri” ve “yapay zeka sistemleri” konusunda dayanak sundu.

Sızdırılan dokümanlar ve bâtın kaynaklara dayanan, The Guardian, +972 Magazine, Drop Site News ve Local Call ortak özel haberinde, Microsoft’un 7 Ekim sonrası İsrail ile, ordunun “artan data depolama ve süreç gücü” talebini karşılamak için toplamı 10 milyon dolara ulaşan mutabakatlar imzaladığı söz ediliyor.

Haberde ayrıyeten Microsoft’un İsrail ordusuna istihbarat datalarının depolanması için kapasite artışının yanısıra OpenAI’nın GPT-4 modeline büyük ölçekli erişim sağladığı tabir ediliyor. Gazete İsrail ordusu ile bu yapay zeka işbirliğinin, OpenAI’ın, askeri örgütler ve istihbarat teşkilatları ile çalışma kısıtı olan siyasetinde değişiklik yapmasının çabucak akabinde gerçekleştiğini aktarıyor.

Sızdırılan evraklar, Microsoft’un İsrail ordusuyla şu başlıklarda birlikte çalıştığını ortaya koyuyor:

• Microsoft’un bulut bilgi depolama platformu Azure, birçok askeri istihbarat ünitesi tarafından kullanıldı.
• İsrail’in, Batı Şeria ve Gazze’deki Filistinlilerin nüfus kayıtlarını ve seyahat bilgilerini yönetmek için kullandığı “Rolling Stone” sistemi, Microsoft’un teknolojisiyle yönetiliyor.
• Gazze saldırısı sırasında Microsoft’un irtibat ve iletileşme sistemleri, “hedef bankaları” ismi verilen büyük veritabanlarını yöneten hava kuvvetleri ünitesi Ofek ünitesi tarafından kullanıldı.
• Ve ayrıyeten Microsoft çalışanları İsrail askerleriyle hem uzaktan hem de askeri üslerde, teknik takviye ve danışmanlık için birlikte çalıştı.

  Fotoğraflar: Reuters

Kaynak: Gazete Duvar