İbrahim Kaboğlu: Son gözaltılar hukuk dışı, Kürt sorunu hukukun minimum gerekleri yerine getirilmeden çözülemez

İSTANBUL – İstanbul Barosu, Lider Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu dahil 10 Yönetim Kurulu üyesi hakkında misyona son verme ve yine seçim talebiyle dava açılmasının akabinde 23 Şubat’ta fevkalâde kurultaya gitme kararı aldı. İstanbul Barosu’na yönelik maksat göstermeler devam ederken, Yönetim Kurulu üyesi Fırat Epözdemir de tutuklandı.

İbrahim Kaboğlu, baroya yönelik soruşturmalar, açılan davalar, amaç göstermeler ve İmralı görüşmeleri ile ilgili Gazete Duvar’a açıklamalarda bulundu.

Kaboğlu, İmralı süreciyle ilgili “Aynı devletin, birebir anayasanın geçerli olduğu başkentteki telaffuz ile Türkiye’nin en büyük ili olan İstanbul’da yaşanan gözaltı ve tutuklamalar ortasında tam bir çelişki var Tam bir antagonizma var. Ankara’da, Öcalan için “Hadi gel Meclis’te konuş” deniyor. Bu, yasal düzenleme yapılmadığı için anayasanın üstünlüğü prensibiyle bağdaşmayan bir telaffuz. İstanbul’da ise her uyandığımız gün yeni bir operasyon dalgası olması birebir biçimde hukuk dışıdır” tabirini kullandı.

İstanbul Barosu Başkanı İbrahim Kaboğlu, Gazete Duvar Muhabiri Ferhat Yaşar’ın sorularını yanıtladı.

İstanbul Barosu Başkanı olarak seçildiğiniz ilk günden bu yana çeşitli münasebetlerle davalara, yansılara, amaç göstermelere maruz kaldınız. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz, yeni idare olarak ne yaptınız da amaç haline geldiniz?

Biz yeni idare olarak 20 Ekim’de misyonu devraldık. Daima ortak bir telaffuzum oldu. Hukuku ortak bir hissede yapmak, tesirli kılmak, insan haklarını korumak, hukukun üstünlüğünü savunmak… Hem anayasa gereği hem avukatlık yasası gereği olarak bu kavramları yol haritası olarak kabul ettik. Herkes için hukuk, her vakit hukuk, her yerde hukuk diye bunu soluksuz bir biçimde sürdürdük. Hukuk amacından hiç ödün vermedik. Vermeyi de düşünmüyoruz. 2024 ve 2025 Türkiye’sinin en büyük sorunu hukuka olan gereksinimdir. Tahminen de hukuka muhtaçlık duyulan devir hiçbir vakit bu kadar olmadı. Şu anda üç büyük kirlilik alanı var. Birincisi hukuk, ikincisi iktisat, üçüncüsü siyaset. Herhalde karşılaştığımız hukuk dışı yollar İstanbul Barosu’na karşı başlatılan operasyonlar, hukuku ödünsüz bir biçimde İbrahim Kaboğlu ve İstanbul Barosu idaresi olarak sahiplenmemiz ve savunmamızdan kaynaklı olsa gerek.

‘BAROYA YÖNELİK ANAYASA DIŞI SÜREÇLER İNFİAL YARATTI’

19 Aralık’ta Suriye’de öldürülen gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’e ait İstanbul Barosu bir açıklama yaptı. Daha sonra, baro başkanı ve yönetim kurulu üyeleri hakkında vazifelerine son verilmesi için dava açıldı. Bu durum üzerine 23 Şubat’ta harikulâde kurultay yapma kararı aldınız. Neden? Bundan sonra nasıl bir yol haritası izleyeceksiniz?

İstanbul Barosu’nun 21 Aralık’ta yaptığı toplumsal medya paylaşımı, birinci olmadı, sonuncusu da değil. İstanbul Barosu, avukatlık yasası gereği kendisine verilen misyon olarak hukukun üstünlüğünü savunmak, insan haklarını korumak için vazife ve sorumluluğu çerçevesinde toplumsal medya paylaşımları yapıyor. 21 Aralık günü yaptığı paylaşım da ömür hakkı temelliydi. 23 Şubat Genel Kurulu cevabı şudur. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, 22 Aralık günü İstanbul Barosu hakkında bir soruşturma başlattı. Soruşturma Adalet Bakanlığı’ndan müsaade alınarak yapılır. Halbuki Adalet Bakanlığı’ndan müsaade istemi 25 Aralık günü gerçekleşti. Hukuka muhalif bir soruşturma. İstanbul Barosu yöneticilerini terör örgütü ile ilişkili olarak kamuoyuna bildiri yayınlamak Cumhuriyet Başsavcılığı’nın sorumluluğuyla, misyon ve yetkileriyle bağdaşmamaktadır. Bununla yetinmeyen İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı ayrıyeten 14 Ocak günü İstanbul Barosu idaresinin misyondan alınması için asliye hukuk mahkemesine davaname ismi altında bir dava dilekçesi gönderdi. Onun üzerine İstanbul Barosu’nun evvelki yöneticileri ve benimle baro başkanlığında yarışan adaylar dayanak bildirileri yayınladılar, baroya geldiler. Türkiye Barolar Birliği Başkanı ve Yönetim Kurulu da baroya gelerek dayanak verdiler. Bize yöneltilen haksız, hukuksuz, dayanaksız, akıldışı suçlamalar karşısında hukukçuların ve baroların bu takviyesini dikkate alarak biz “seçimle gelen seçimle gider” kararlılığıyla kurultayı düzenleyerek hukuk yoluyla demokrasinin ne olduğunu, demokrasinin fakat hukuk yolu ile var olabileceğini bütün hukuk etraflarına ve Türkiye kamuoyuna duyurmak istedik. Baroya yönelik Anayasa dışı süreçler hukuk topluluğunda bir infial yarattı.

‘FIRAT EPÖZDEMİR’E YÖNELTİLEN SUÇLAMALARIN HEPSİ BİRER KURGUDUR’

Yönetim Kurulu üyeniz Fırat Epözdemir 2015’te kurulan ‘Diren Cizre’ isimli bir WhatsApp kümesinde yer alması münasebet gösterilerek tutuklandı. Tıpkı WhatsApp kümesiyle ilgili daha evvel de soruşturma açılmıştı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 4 ay evvel suçlamalara yönelik kanıt bulunamadığı gerekçesiyle bu soruşturmayı kapatmıştı. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Fırat Epözdemir’e ait yol haritanız nedir?

Fırat Epözdemir’e yönelik yakalama, gözaltına alma, arama ve tutuklama kararlarına temel teşkil eden süreçler dizisi, Anayasa 19, 20 ve 21. hususlarına muhalif. Bu terslik Fırat Epözdemir’e yönelik süreçlerin, suçlamaların hukuksuz, destekten mahrum olduğunu gösteriyor. Zira şayet Fırat Epözdemir’e yöneltilen ithamlar geçerli olsaydı başsavcılık tutup da İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi olan Fırat Epözdemir’i uçakta apar topar yakalamazdı, gözaltına almazdı, meskenini, çoluk çocuğunu, ailesini bu biçimde polislerin baskınıyla özel hayat hakkını ihlal etmezdi. Ofisini alt üst etmezdi. Fırat Epözdemir’i davet eder, sözü alınırdı ve bu halde kendisine isnat edilen suça ait süreçler adaba uygun olarak yürütülürdü.

Fırat Epözdemir’in 23 Ocak’tan itibaren 25 Ocak akşamına kadar tabi olduğu süreçler dizisi aslında suçlamaların dayanaksız olduğunu ortaya koyuyor. Bunun âlâ bilinmesi gerekir. Geçmişe yönelik suçlamalar ise, 10 yıl evvelki telefon görüşmeleri, 10 yıl evvel bir kümede yer alması, 10 yıl evvel verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın varlığı, UYAP’a erişimine bile el konulması, demek ki aslında Fırat Epözdemir’e yönelik daha mahkeme etabına gelmeden bir cins yaptırım uygulanması manasına geliyor. Bu olay son derece dert vericidir. Fırat Epözdemir’in evrakının içine girmiyorum. Girmem halinde bu durum, Fırat Epözdemir’e yöneltilen suçlamanın tartışılabilir olduğunu, onu bir çeşit hukuk yerine çekip tartışma yoluyla yasallaştırma ilgisi yaratır. O yüzden oralara ben girmiyorum. Zira hepsi birer kurgudur. Kurgu olduğunu cumartesi akşamı sulh ceza yargıcının tutuklama kararını okuyunca daha çıplak bir biçimde anladım. Varsayımlar üzerine tutuklama olmaz. İnsan özgürlüğü bu kadar ucuz değildir. Fırat Epözdemir’in kişi güvenliği ve özgürlük hakkının özüne dokunulmuştur. Bu tümüyle anayasaya terstir.

‘GEZİ’NİN ÖZETİ ANAYASAL TERTİBİ SAHİPLENMEKTİ’

Menajer Ayşe Barım, 2013’teki Seyahat protestolarına karıştığı gerekçesiyle tutuklandı. Bu tutuklamalar hukuka uygun mu?

Önce Seyahat nedir, buna bakalım. 10 Ekim 2018 TBMM’de Gar Katliamı’nın yıldönümünün akşamında yapılan görüşmeler sırasında Seyahat gündeme geldi. Seyahat’in postmodern demokrasi mantığını yansıttığını beyan ettim. Seyahat’le ilgili Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na bağlı yurtsever yurttaşlarının etrafına, tabiatına ve tarihi kültürlerini sahiplenmesi halinde bir çerçeve çizdim. Anayasal tertibi sahiplenmekti Seyahat. Eski bakanlardan bir vekil “Ya Seyahat’teki vandalizmi nasıl görüyorsunuz?” deyince, “O vakit vazife başında olan İstanbul Emniyet Müdürü, İstanbul Valisi ve İstanbul Belediye lideri artık neredeler? Bu sorunun cevabını verirseniz, yönelttiğiniz sorunun da cevabını vermiş olursunuz” dedim. Artık sesi kesildi ve yeni bir reaksiyon göstermedi.

Gezi’nin özeti hukuksal olarak anayasal nizamı sahiplenmekti. Bu açıdan bakıldığı vakit evet Seyahat İstanbul ile sonlu değil, bütün Türkiye’de şov ve protestolar oldu. Vefatlar de oldu. Tabi ki bunların olmaması temenni edilirdi. Lakin buradaki ana sorun şu: Bu öldürmeler, kırmalar, dökmeler kimin tarafından ve hangi kabahat aleti ile yapıldı? Ceza hukuku açısından saptanması gereken budur. Ben bunu Can Atalay, Osman Kavala, Ayşe Barım için de söylüyorum. Şayet Türkiye’de üç milyon yurttaş meydana çıkmışsa bu ne Kavala’nın, ne Barım’ın ne de Can Atalay’ın yapabileceği bir iştir. Bu bir halk hareketidir.

“Gezi bir kalkışmadır” diyenlere iki cevap verelim. Bir, haydi çağırın bakalım herkesi sokağa, kim üç milyon insanı sokağa çıkarabilir? Sosyolojik açıdan baktığımızda Seyahat on yıl öncesinden 2003’ten 2013’e kadar ülkeyi yağmalayan, topluma daima müdahale eden, demokratik görünümle demokrasiyi daima kemiren bir siyasal anlayışa gösterilen yansıdır. Seyahat, özü itibariyle barışçıl bir harekettir.

İkincisi ise Seyahat’te hangi suçlamalar yöneltiliyor? Anayasal tertibi yok etme ve hükümeti yıkmaya teşebbüs. Anayasal nizamı yok etmeden çok sahiplenme var. Pekala hükümeti kim yok etti? Bugün Türkiye’de hükümet var mı? Yok. Hükümet ne vakitten beri vardı? Temelleri Fatih Sultan Mehmet vaktinde atıldı ve ilerleyen yüzyıllarda devlet başkanlığı ve günlük siyaset birbirinden ayrıldı. Kim kaldırdı? 2017 Anayasa değişikliği ile AKP ve MHP koalisyonu kaldırdı. Sonra Cumhur İttifakı dediler. Pekala Cumhuriyet anayasacılığına kim son verdi? Birebir anayasa değişikliği ile son verildi.

Hükümet yok. Siyasal sorumluluk yok. Siyasal karar alma düzenekleri yok. Bu ne demek? Bu anayasal sistemi başkalaştırma demektir. Bu açıdan Seyahat aslında on yıl öncesi periyoda duyulan bir reaksiyondur. ‘Hükümet istifa’ demek her vakit demokratik bir haktır. Bugün ‘hükümet istifa’ diyemiyorsun zira ortada hükümet yok. Türkiye Cumhuriyeti hükümetsiz bir ülkedir. Hükümeti kimin ilga ettiği biliniyor. Bu açıdan bakıldığı vakit 2013’e baktığımız vakit Ayşe Barım ve oburlarının elinde hangi satırlar, palalar vardı? Hangi hata aleti vardı? Bunların ortaya konulması gerekiyor. Berkin Elvan’ı kim öldürdü? Ethem Sarısülük ve başkalarını kim öldürdü? Bunları sorgulamamız gerekiyor. Bu türlü o kişi oradaydı, şu kişi oradaydı demek gerçekleri saptırmaktır. 2017 Anayasası’yla hükümet ilga edildi. Hükümetin lağvedilişinin üzerinden sekiz yıl geçtiği halde “Siz 2013’te hükümeti devirmeye teşebbüs ettiniz” diyerek insanları teker teker toplamak hukuk bir yana akla ziyandır.

Kaboğlu, “İstanbul Barosu’na açılan dava, davaname ismi verilen süreç de anayasaya ve avukatlık maddesine mutlaka aykırıdır” dedi.

DEM Partili belediyelere yönelik yıllardır devam eden kayyım uygulaması son devirde CHP’li belediyeleri de maksat alıyor. İstanbul Barosu’na karşı da benzeri bir atılım olabilir mi?

Kayyım anayasal bir kurum değildir. Kayyım uygulaması anayasaya katiyen terstir. İstanbul Barosu’na açılan dava, davaname ismi verilen süreç de anayasaya ve avukatlık maddesine mutlaka terstir.

Tarafsız ve bağımsız olmadığı gerekçesiyle adalete yönelik tenkitler sürerken Cumhurbaşkanı Erdoğan 23 Ocak’ta Yargı Islahatı Strateji Dokümanı açıkladı. Açıklanan bu belgeyi nasıl buldunuz?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 31 Mayıs 2019’da da kuşe kağıdıyla 114 sayfadan oluşan yargı dokümanını açıklamıştı. O evrak karşısında ‘Gelin yasal düzenleme yapalım’ demiştik. Meclis’te temsil edilen partilere davet yaptık. Gelin yargı ıslahatı evrakı ışığında adil yargılanma hakkı yasasını çıkaralım ve yargı bağımsız olsun demiştik. Bize sadece beş parti dayanak verdi. 2019’da yasa tekliflerini hazırladık. Bunları Haziran 2021’de Meclis’e teslim ettik. Fakat AKP-MHP bunların yasalaşmasına mani oldu. Biz vazifemizi yaptık. Hazırız. Yapılması gereken sadece bir strateji evrakı yayınlamak değil, strateji evrakının gereklerini yapmaktır. Evvel anayasa unsur 138’e muhalif demeç verilmeyecek. Yargı süreci kelam konusu olduğunda onu etkileyici açıklama yapılmayacak. Yargı kararı verildiği vakit uygulanıp uygulanmadığı konusunda politikler müdahale etmeyecek. İkincisi, bununla ilgili yargı ıslahatı stratejisi evrakı doğrultusunda TBMM’de düzenleme yapmak. Demek ki birinci şart anayasaya hürmet, ikinci şart TBMM’de düzenleme.

‘BAŞKENT İLE TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK KENTİ ORTASINDA TAM BİR ÇELİŞKİ VAR’

Devlet Bahçeli’nin DEM Partililerle el sıkışmasıyla başlayan süreç devam ediyor lakin bugüne kadar hangi mevzular üzerinde uzlaşıldığı açıklanmadı. İmralı sürecini siz nasıl değerlendiriyorsunuz, bundan sonra nasıl bir yol izlenmeli?

Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan laik, demokratik bir hukuk devletidir. Tek hukuk sistemi var. Yasama, yürütme, yargı ve bütün yönetim, anayasanın üstün kararlarına tabidir. Demek ki anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı prensibi hem Ankara için geçerlidir hem de bütün Türkiye için geçerlidir. Lakin Ankara ve İstanbul ortasında, telaffuz ve süreçler bakımından derin ayrışma açıktır. Her ikisi anayasayı ihlalde buluşuyor. Zira Ankara diyor ki, “Meclis’e gel.” Düne kadar “Sayın” dendiğinde çabucak gözaltı kararı çıkartılan bir bireye yönelik, ‘Gel Meclis’e konuş’ diyor. Anayasanın 11’nci Unsuruna nazaran bu mümkün değil. Siz lakin bir düzenleme yaparsanız mümkün olur.

Öbür tarafta Edirne’de Selahattin Demirtaş’ın hür bırakılma kararı var. “Hayır; sen mahpusta duracaksın” diyorsunuz. Asıl büyük çelişki nedir? Ankara, “Biz terörden çok çektik. Türkiye barış sürecine girsin” diyor. Hepimizin isteği bu. Pekala siz bir yandan daha düne kadar ‘binlerce kişinin katili’ dediğiniz bireye halılar seriyorsunuz ancak öbür taraftan İstanbul Barosu Yönetim Kurulu üyesini on yıl evvel telefon görüşmesi yapmış diye terörle iltisaklı görüyorsunuz ve çabucak mahpusa koyuyorsunuz. Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer’e kadar giden geniş bir dalga var. Ankara ve İstanbul ortasında derin bir uygulama farklılığı var. Tıpkı devletin birebir anayasanın geçerli olduğu başşehir ve Türkiye’nin en büyük ili ortasında hareket ve telaffuz bakımından tam bir çelişki var. Tam bir antagonizma var. Ankara’da, “Hadi gel burada konuş” söylemi nasıl Meclis’te görüşülmeden, yasal düzenleme yapılmadan anayasanın üstünlüğü unsuruyla bağdaşmayan bir telaffuz ise, İstanbul’da her uyandığımız gün yeni bir operasyon dalgası olması birebir biçimde hukuk dışıdır. Türkiye’de şayet Kürt meselesini çözmek istiyorsanız, bu hususta samimiyseniz evvel Türkiye genelinde geçerli olan hukukun minimum gereklerini yerine getirmeniz gerekir. Yoksa hiçbir vakit inandırıcı ve samimi olmazasınız.

‘BARO ADETA BİR HUKUK AKADEMİSİNE DÖNÜŞTÜ, OPERASYONLARIN NEDENİ BU’

Baro Başkanı olarak 100. gününüz. Neler yaptınız bugüne kadar?

Yaptığımız çalışmalar, bize yöneltilen suçlamalar, yüz günün ne kadar dolu geçtiğini gösteriyor. Ruhsat merasimleri düzenledik. Büyük CMK toplantıları yaptık. Kamuoyuna dönük toplantılar yaptık. Altyapı hizmetlerine dönük hizmetler yaptık. Yenidoğan çetesinden Narin Güran davasına kadar Türkiye genelinde görülmekte olan davalara el attık. İstanbul Barosu’nu adeta bir hukuk kliniğine, adeta bir hukuk akademisine dönüştürmek emeliyle çok kıymetli eğitim çalışmalarına başladık. Demokratikleşme süreci başlattık. Nedir bu? İstanbul Barosu’nda vazife yapan otuzu aşkın komite ve merkezlerin idarelerini, atama yolundan seçim yoluna dönüştürdük. Bunlarla ilgili bütün yönetmelikleri gözden geçirdik. Türkiye’de üniversitelerin yerine getiremediği misyonu İstanbul Barosu yerine getirecek. Biz daima hukuku tesirli kılma bildirisi verdik. Tüm bunlar İstanbul Barosu tarihinde birinci kere bu kadar büyük operasyonlar karşı karşıya kalmasına neden oldu. Zira ben yargı mensuplarını hukuka, anayasaya uymaları davetini daima yineledim. 23 Şubat’ta da “hukuk yoluyla demokrasinin” ne olduğunu İstanbul Barosu avukatları herkese gösterecek.

Kaynak: Gazete Duvar