Hata örgütüne üye kamu görevlisine kabahati bildirmeme gerekçesiyle ceza verilebilir mi?

Olay

Polis memuru olan .’nun, sanık ., . ve . isimli bireylerle birlikte hareket ettiğinin, bankalara kredi kartı borcu olan vatandaşların borçlarını belirli bir komite karşılığında, muahedeye bağlı olarak ödediklerinin, bankalara ödemeler yapıldıktan sonra, bankaya ödenen meblağlar kadar tek yahut taksitli slipler çekilerek, şüphelilerin kendi ismine yahut öbürleri üzerine kayıtlı değişik bankalara ilişkin POS aygıtlarını maksat dışı kullandıklarının, mal alım ve satımı olmamasına karşın, rastgele bir resmi denetlemeye karşı da KDV oranları sıfır yahut düşük olan telefon kontörü, kuyum v.b. eserler üzerinden yüksek meblağlarda uydurma faturalar tanzim ederek haksız çıkar elde ettiklerinin, uydurma fatura düzenlenen işyerlerine de çıkış faturaları kadar giriş faturaları ayarladıklarının, şüphelilerin birbirlerine müşteri göndererek belirli bir silsileye dayalı örgüt yapısı formunda hareket ettiklerinin, örgüt ile birlikte hareket eden davacının da ortalarında bulunduğu polis memurlarının POS tefeciliği ve dolandırıcılık cürümlerini işlediklerinin belirtilmesi üzerine, iddianamede sanık olarak yer alan polis memurları hakkında disiplin soruşturması başlatılmıştır.

Danıştay 5. Daire: Metot yanlışı vardır

3201 sayılı Kanun’un Ek 7. unsurunda yer alan karar yeterince valinin önerisi, Genel Müdürlük Yüksek Disiplin Şurasının görüşü ve Bakanın onayı ile katılaşması gerektiğinden, İl Polis Disiplin Kurulunda görüşülüp karara bağlanarak, valinin onayı ile tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık görülmemiştir.

İdare bu karara karşı “karar düzeltme” yoluna gitmiştir.

Danıştay 2. Daire: Polis memuru kabahatin failidir, münasebetiyle kendisini suçlaması beklenemez

Yukarıda özetlenen isimli ve idari soruşturma süreci değerlendirildiğinde, davacının, yalnızca cürmü bilen yahut gören kişi pozisyonunda olmadığı, işlenen cürümlere iştirak ettiği, yani kabahatin faillerinden biri olduğu anlaşılmaktadır.
Anayasa’nın üstte değinilen 38. unsuru uyarınca, davacının, kendisini suçlayan bir beyanda bulunmaya zorlanması hukuken mümkün olmadığından, işlediği fiilin, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/14. hususunda belirtilen “Bildiği yahut gördüğü bir hatanın izlenmesi ve cürümlünün yakalanması için gerekli teşebbüste bulunmamak” fiili kapsamında kıymetlendirilmesi de hukuken mümkün değildir.

T.C.
DANIŞTAY
İKİNCİ DAİRE
Temel No: 2021/3595
Karar No: 2023/3840

Davacıya, iştirak ettiği, hasebiyle faillerinden biri olduğu hatalar nedeniyle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün (“Bildiği yahut gördüğü bir kabahatin izlenmesi ve hatalının yakalanması için gerekli teşebbüste bulunmamak”) 8/14. hususu kararı kapsamında, disiplin cezası verilmesinde Anayasa’nın 38. unsurunda yer alan “Hiç kimse kendisini…. suçlayan bir beyanda bulunmaya… zorlanamaz” kararı karşısında hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki Yönetim mahkemesi kararında ise tüzel isabet bulunmadığı hakkında.

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Beşinci Dairesinin 24/06/2020 günlü, E:2016/16838, K:2019/2686 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Yöntemi Kanunu’nun Süreksiz 8. hususu uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. hususu uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava Konusu İstem: İzmir İl Emniyet Müdürlüğü buyruğunda polis memuru olarak misyon yapan davacının, “Bildiği yahut gördüğü bir cürmün izlenmesi ve hatalının yakalanması için gerekli teşebbüste bulunmamak” fiilini işlediğinden bahisle, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/14. unsuru uyarınca meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılması gerekmekte ise de, anılan Tüzük’ün 15. hususu uyarınca bir alt ceza uygulanarak 24 ay uzun periyodik durdurma cezasıyla cezalandırılmasına ait 22/11/2011 günlü, 2011/1174 sayılı İzmir Valiliği İl Polis Disiplin Kurulu kararının iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İzmir 3. Yönetim Mahkemesinin 23/11/2012 günlü, E:2012/270, K:2012/1907 sayılı kararıyla; soruşturma raporu ve ekleri ile İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılan soruşturma sonucu düzenlenen Soruşturma No:2012/73036 sayılı iddianamenin birlikte incelenmesi sonucunda, davacıya isnat edilen fiilin sübuta erdiği anlaşıldığından, davacının, 24 ay uzun periyodik durdurma cezası ile cezalandırılmasına ait dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.

Daire Kararının Özeti:
Danıştay Beşinci Dairesinin karar düzeltme istemine husus kararıyla; Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nde öngörülen ve davacı hakkında önerilen meslekten çıkarma cezasının Genel Müdürlük Yüksek Disiplin Heyetinde görüşülmesi, Tüzük’ün 15. hususunda öngörülen şartların varlığı halinde bir derece alt ceza uygulanması kararının da, meslekten çıkarma cezasında olduğu üzere, 3201 sayılı Kanun’un Ek 7. hususunda yer alan karar mucibince valinin önerisi, Genel Müdürlük Yüksek Disiplin Heyetinin görüşü ve Bakanın onayı ile mutlaklaşması gerektiğinden, İl Polis Disiplin Kurulunda görüşülüp karara bağlanarak, valinin onayı ile tesis edilen dava konusu süreçte hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle Yönetim Mahkemesi kararı bozulmuştur.

KARAR DÜZELTME TALEBİNDE
BULUNANIN ARGÜMANLARI: Davalı yönetim tarafından; davanın reddi yolundaki Mahkeme kararının bozulmasına ait kararın düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN KARŞILIĞI: Davacı tarafından karşılık verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI: Karar düzeltme isteminin kabulü ile Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Konseyinin 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının “Ortak Hükümler” kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıyeten bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen belgede, Tetkik açıklamaları dinlendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun’un Süreksiz 8. hususu uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. unsuru kararına uygun bulunduğundan, davalı yönetimin karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Beşinci Dairesinin 24/06/2020 günlü, E:2016/16838, K:2019/2686 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlığın aslı yine incelendi:

İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
İzmir İl Emniyet Müdürlüğü buyruğunda polis memuru olarak vazife yapan davacı hakkında, yapılan şikayet üzerine İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma sonucu, cürüm işlemek emeliyle örgüt kurma, hata işlemek maksadıyla kurulan örgüte üye olma, 5464 sayılı Kanun’a terslik, tefecilik yapma, hizmet nedeniyle inancı berbata kullanma cürümlerinin isnadı ile Soruşturma No:2012/73036, Temel No:2012/25798, İddianame No:2012/8878 no’lu iddianame düzenlenmiş, anılan iddianamede; polis memuru olan .’nun, sanık ., . ve . isimli bireylerle birlikte hareket ettiğinin, bankalara kredi kartı borcu olan vatandaşların borçlarını belirli bir komite karşılığında, muahedeye bağlı olarak ödediklerinin, bankalara ödemeler yapıldıktan sonra, bankaya ödenen fiyatlar kadar tek yahut taksitli slipler çekilerek, şüphelilerin kendi ismine yahut öbürleri üzerine kayıtlı değişik bankalara ilişkin POS aygıtlarını hedef dışı kullandıklarının, mal alım ve satımı olmamasına karşın, rastgele bir resmi denetlemeye karşı da KDV oranları sıfır yahut düşük olan telefon kontörü, kuyum v.b. eserler üzerinden yüksek fiyatlarda geçersiz faturalar tanzim ederek haksız çıkar elde ettiklerinin, uydurma fatura düzenlenen işyerlerine de çıkış faturaları kadar giriş faturaları ayarladıklarının, şüphelilerin birbirlerine müşteri göndererek belirli bir silsileye dayalı örgüt yapısı halinde hareket ettiklerinin, örgüt ile birlikte hareket eden davacının da ortalarında bulunduğu polis memurlarının POS tefeciliği ve dolandırıcılık kabahatlerini işlediklerinin belirtilmesi üzerine, iddianamede sanık olarak yer alan polis memurları hakkında disiplin soruşturması başlatılmış, yapılan soruşturma sonucu düzenlenen Soruşturma Raporunda özetle; disiplin soruşturma evresinde ve isimli tahkikat sırasında alınan sözlerden ve telefon konuşmalarından, ismi geçen polis memurlarının, dolandırıcılık, tefecilik ve kredi kartlarından haksız menfaat temin etmek üzere cürümler işleyen . isimli şahıs ile menfaat temin etmek için alışveriş içerisine girdiklerinden, sık sık işyerine gittiklerinden, 5464 sayılı Kanun’a muhalefet ederek haksız çıkar sağlamak istediklerinden, topluma örnek olması gereken bir emniyet çalışanın yakışmayacak tavır davranış ve süreçler içerisine girdikleri, bundan ötürü kusurlu oldukları kanaatine varılmış, davacının, bu hareketine uyan, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 6/B-5. unsurunda düzenlenen “Hizmet dışında resmi sıfatının gerektirdiği saygınlığı ve itimat hissini sarsacak hareket ve davranışlarda bulunmak” fiilini işlediği kıymetlendirilerek 6 ay kısa müddetli durdurma cezası ile cezalandırılması teklifinin getirilmesi üzerine, kelam konusu teklif kıymetlendirilerek, İzmir Valiliği İl Polis Disiplin Kurulunun 22/11/2011 günlü, 2011/1174 sayılı kararı ile dolandırıcılık, tefecilik ve kredi kartlarından haksız menfaat temin etmek üzere cürümleri işleyen. isimli şahsın, bu kabahatleri işlediğini bildiği halde, bu cürmün izlenmesi ve cürümlünün yakalanması için gerekli teşebbüste bulunmadığı anlaşıldığından bahisle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/14. unsuru uyarınca meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılması gerekirken, hakkında Tüzük’ün 15. unsuru uygulanarak, bir alt ceza olan 24 ay uzun vadeli durdurma cezası ile cezalandırılmasına karar verilmesi üzerine, bu kararın iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.
Davacının da ortalarında bulunduğu sanıklar hakkında İzmir 8. Asliye Ceza Mahkemesinde, disiplin soruşturmasına husus fiil nedeniyle yapılan yargılama sonucu verilen 20/03/2019 günlü, E:2012/1119, K:2019/288 sayılı kararla; davacının; 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 36. hususunun 1. fıkrası uyarınca, gerçeğe karşıt olarak harcama dokümanı düzenlemek suretiyle kendisine yahut diğerine fayda sağladığı gerekçesiyle neticeten 1 yıl 8 ay mahpus, 500-TL isimli para cezasıyla cezalandırılmasına, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. hususu mucibince kararın açıklanmasının geri bırakılmasına; 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 220. unsurunun 7. fıkrası uyarınca, örgüte bilerek ve isteyerek yardım etme cürmünden, atılı kabahati işlediğine dair cezalandırılmasına kâfi derecede, her türlü kuşkudan uzak, somut ve kesin kanıt elde edilemediğinden beraatine hükmedilmiş olup, karar katılaşmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38. unsurunun 5. fıkrasında; “Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya yahut bu yolda kanıt göstermeye zorlanamaz.” kararına yer verilmiştir.
Uyuşmazlığa bahis disiplin cezasının tesis edildiği tarih prestijiyle yürürlükte olan Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/14. unsurunda; “Bildiği yahut gördüğü bir kabahatin izlenmesi ve hatalının yakalanması için gerekli teşebbüste bulunmamak” fiili, meslekten çıkarma cezasını gerektiren aksiyon, süreç, tavır ve davranışlar arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda özetlenen adli ve idari soruşturma süreci değerlendirildiğinde, davacının, sadece suçu bilen veya gören kişi konumunda olmadığı, işlenen suçlara iştirak ettiği, yani suçun faillerinden biri olduğu anlaşılmaktadır.
Anayasa’nın yukarıda değinilen 38. maddesi uyarınca, davacının, kendisini suçlayan bir beyanda bulunmaya zorlanması hukuken mümkün olmadığından, işlediği fiilin, Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/14. maddesinde belirtilen “Bildiği veya gördüğü bir suçun izlenmesi ve suçlunun yakalanması için gerekli girişimde bulunmamak” fiili kapsamında değerlendirilmesi de hukuken mümkün değildir.
Bu durumda, davacıya, iştirak ettiği, dolayısıyla faillerinden biri olduğu suçlar nedeniyle Emniyet Teşkilatı Disiplin Tüzüğü’nün 8/14. maddesi hükmü kapsamında, disiplin cezası verilmesinde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. İzmir 3. İdare Mahkemesinin 23/11/2012 günlü, E:2012/270,
K:2012/1907 sayılı kararının, 2577 sayılı Kanun’un temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49/1-b maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 22/06/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Kaynak: Memurlar