Harcamalarda meyve ve zerzevat yüzde 30.4 hisseyle süt eserlerini tahtından etti: Besinde tufan yaşanacak

Türkiye’de besin eserlerindeki fiyat artışları nedeniyle yaşanan geçim ıstırabı gün geçtikçe büyüyor. 

Kış döneminin gelmesiyle sera eserlerine olan talep de arttı. Seraları ısıtma maliyetleri yükselirken, başka masraflardaki artışlar da eklenince sebze-meyve fiyatları cep yakıyor. Eserler tarladan zerzevat meyve haline gelene kadar ikiye üçe katlanıyor. Uzmanlara nazaran maliyet artışları devam ettiği sürece, besin eserlerinin fiyatlarında adeta tufan yaşanacak, artırım ölçüsünün ne olacağı ise bilinmeyen. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hal Müdürlüğü bilgilerine nazaran, 22 Kasım 2024 prestijiyle son bir yılda domatesin fiyatı yüzde 250 artarak 20 liradan 70 liraya yükseldi. Çeri domates 80 liradan 200 liraya, enginar 24 liradan 40 liraya fırladı. Brokolinin fiyatı yüzde 260 artışla 90 liraya çıkarken, kuru sarımsağın fiyatı yüzde 122 artışla 90 liradan 200 liraya, ıspanağın kilogram fiyatı 15 liradan 40 liraya fırlarken göbek salata 15 liradan 40 liraya, patlıcan 25 liradan 60 liraya, karnabahar 15 liradan 50 liraya kadar yükseldi. 

Meyvelerde de önemli fiyat artışları kelam konusu. 22 Kasım 2023’te halde 15 lira olan mandalinanın kilosu bu yıl birebir periyotta 50 liraya, portakalın kilosu 25 liradan 40 liraya, limonun kilosu 15 liradan 25 liraya, yerli kivinin kilosu 40 liradan 80 liraya çıktı. 

GÜNLÜK 211 TL LAZIM

Dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve istikrarlı beslenebilmesi için günlük 695 lira harcaması gerekiyor. Bu sayı bir minimum ücretlinin günlük kazandığı fiyattan 129 lira fazla. BİSAM’a nazaran günlük harcamalarda Ekim 2024’te en yüksek maliyet kümesini 211.62 liralık harcama ihtiyacı ile meyve zerzevat kümesi oluşturuyor. Genel besin harcamalarda meyve ve zerzevat yüzde 30.4 hisse ile birinci sırada yer alıyor. Son iki ayda zerzevat ve meyve harcaması tepeye oturdu. 4-6 yaşındaki bir ferdin sağlıklı beslenebilmesi için günde 31.74 lira, 10-18 ortasındaki bir ferdin 52.91 lira, yetişkin bir erkek ve bayanın her birinin günlük 63.49 lira harcaması gerekiyor. 

KORKUNÇ ARTIŞLAR OLACAK

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı Hüseyin Demirtaş, alım gücü kalmadığı için yurttaşın sağlıklı besine ulaşmasının sıkıntı olduğuna işaret ederek “Modern seraların m2 fiyatları ve ısıtma maliyetleri dehşetli yüksek. Sera eserlerinde fiyatların geçen yılın altında olma ihtimali yok. Yaş sebzede sera eserlerinde dehşetli fiyat artışları olacak. Ayrıyeten maliyetler artınca serayı ısıtamayan üretici sera sayısını düşürme yoluna gidiyor. Nitekim besin tufan yaşanacak” diye konuştu. 

HERKES ŞİKAYETÇİ 

Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan da yaş sebzede üretim zahmeti olmadığını lakin fiyatların arttığını belirterek, “Bizim elimizden de bir şey gelmiyor. Fiyatların önümüzdeki günlerde nereye geleceğini biz de kestiremiyoruz. Alım gücü düştüğü için vatandaş olarak fiyatların geldiği düzey beni de zorluyor. Üretici mutlu değil, haldeki herkes şikâyetçi, tüketici şikâyetçi. Eserlere nazaran planlama yapılmalı. Mesela bu yıl sarımsakta düşünce var, eser bulunamıyor, halde de fiyatı çok yükseldi” dedi.

Kaynak: Cumhuriyet