Hakim ve Savcı Yardımcılığı düzenlemesi Anayasa’ya ters bulundu

Ana muhalefet partisi CHP’nin açtığı davada, Anayasa Mahkemesi, hakim ve savcı yardımcılığı takım ihdasını yapan (151) numaralı CBK’nın unsurlarını iptal eti

İptal Davasını Ana Muhalefet Partisi CHP açtı

Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusu, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, milletvekilleri Burcu Köksal, Gökhan Günaydın, Ali Becerikli Başarır ve toplamda 130 milletvekili tarafından yapıldı. Müracaatta, 9 Ağustos 2023 tarihli ve (151) numaralı Birtakım Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Takım İhdas Edilmesi ile Kimi Takımların İptal Edilmesine Ait Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 1. hususunun birinci fıkrasının Anayasa’nın Başlangıç kısmı ile 2., 6., 7., 8., 11., 104., 128., 153. ve 161. hususlarına alışılmamış olduğu ileri sürüldü.

İptal Edilen Karar Ne Diyor?

İptal edilen hüküm, Adalet Bakanlığı taşra teşkilatına hakim ve savcı yardımcılığı takımlarının eklenmesini ve birtakım mevcut takımların iptal edilmesini içeriyordu. Bu düzenleme ile Adalet Bakanlığı’na 10 yeni hakim ve savcı yardımcısı takımı ihdas edilmiş, lakin bu sürecin kanun yerine Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmiş olması hukuka muhalif bulundu.

AYM: “CBK, Anayasal Yetki Hudutlarını Aştı”

Anayasa Mahkemesi, kararında şu tespitlere yer verdi:

“Hakim ve savcıların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri üzere özlük haklarına ait konuların sadece kanunla düzenlenmesi gerektiği, bu alanın Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenemeyeceği açıktır.”
“Anayasa’nın 104. unsurunun on yedinci fıkrası uyarınca, münhasıran kanunla düzenlenmesi gereken bahisler hakkında CBK çıkarılamaz.”
“Adalet Bakanlığı teşkilatında yer alacak hakim ve savcı yardımcılarının statüsünün, yasama yetkisini ihlal edecek halde CBK ile belirlenmesi, yasama yetkisinin devredilemezliği unsuruna karşıttır.”

Hakim ve Savcı Yardımcılarının Statüsü Kanunla Belirlenmeli

Anayasa Mahkemesi, hakim ve savcı yardımcılarının statüsünün belirlenmesinin yasama yetkisi kapsamında olduğunu belirtti. Mahkeme şu münasebetleri sıraladı:

“Hakim ve savcı yardımcılarının statüsü, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı temellerine nazaran kanunla düzenlenmelidir.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile takım ihdası, Anayasa’nın 104. hususuna terstir.
Bu durum, yasama organına ilişkin bir yetkinin yürütmeye devredilmesi manasına gelir ve kuvvetler ayrılığı unsuruna ziyan verir.”

İptal Kararının Yürürlüğe Girişi

Anayasa Mahkemesi, iptal edilen düzenlemenin yürürlüğe girmesi durumunda doğabilecek türel boşluğun kamu faydasını ihlal edebileceğini belirterek iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.

Bu süreçte, TBMM’nin ilgili düzenlemeyi kanunla yine ele alması ve yasama yetkisine uygun bir çerçeve belirlemesi bekleniyor.

Kararın Tesirleri: Hakim ve Savcı Yardımcılığı Takımları İçin Yeni Düzenleme Gerekebilir

Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, hakim ve savcı yardımcılığı takımlarının kanunla düzenlenmesi gerektiğini net bir biçimde ortaya koyuyor.
Bu kararın akabinde, TBMM’nin bu takımların ihdası ve düzenlenmesi konusunda yeni bir yasal düzenleme yapması bekleniyor. Yürütme organının yargı alanına yönelik yetkilerinin sonları bir kere daha çizilmiş oldu.

Kaynak: Memurlar