Faruk Bildirici: Gizlenecek bir sorun, sorumluluk olmasa bu türlü bir yayın yasağına gerek duyulmazdı

Bolu Kartalkaya’da Kayak Merkezi alanında bulunan Grand Kartal Otel’de meydana gelen ve 79 kişinin ömrünü yitirdiği yangına ait ihmaller, sorumlular tartışılmaya devam ediyor. Bu tartışmaya medya da dahil olarak Bolu Belediyesi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı lehine ya da aleyhine evraklar servis edildi. ‘Sorumluluk’ tartışması, yangının çabucak akabinde alınan ve ikinci gün kaldırılan ‘yayın yasağı’ kararı ile sınırlansa da sorumluluğu bulunanların ortaya çıkarılması talebi devam ediyor.

Medya ombudsmanı Faruk Bildiri, ‘yayın yasağı’ kararı ile paralel olarak ‘muhalif’ ve ‘iktidar yanlısı’ medyanın yayınlarını inceledi. Kendi ismini taşıyan internet sitesinden yazdığı ‘Medyamız yangın haberlerinde bile kutuplaştı’ başlıklı yazıda Bildirici, medya kuruluşlarının yayınlarında öne çıkan yanları ortaya koydu. Bildirici’nin yazısının ilgili kısmı şöyle:

“Sabahın birinci saatlerinde Kartalkaya’da yanan Grand Kartal Otel’in önünden canlı yayın yapan muhabirlerin yüzleri ile sözleri birbirini tutmuyordu. ’10 meyyit, 32 yaralı’ olduğunu söylüyorlardı ancak yüzleri durumun daha vahim olduğunu anlatıyordu. Saatlerce o denli devam ettiler yayına, ‘Bolu’da yangın faciası: 10 meyyit, 32 yaralı’ alt yazısı saatlerce ekranlarda kaldı.

Haber kanallarının yöneticileri ve muhabirler sorumluluklarının farkındaydı. Ölenlerin sayısını ve bilhassa de isimlerini resmî açıklama ve doğrulanmış bilgi olmadan haberleştirmenin riskini almıyor; insanların acısına hürmet gösteriyor, daha da üzmekten kaçınıyorlardı.

Hatta öğlenden sonraya kadar otelin ismini bile vermediler yayınlarında. Sözcü muharriri Nedim Türkmen’in, eşi ve iki çocuğuyla birlikte ömrünü yitirdiği bile kesin bilgiler gelene kadar haber yapılmadı; dikkatli davranıldı. Televizyon kanalları üzere haber siteleri de sakin bir lisan tutturdular, Bolu Valiliği’nin açıklamasına dayanarak yayın yapmayı sürdürdüler.

Elbette CNN Türk üzere yanan binanın içine girip oradan yayın yapma yanlışında bulunanlar da oldu. Lakin birinci saatlerde bu tıp yayınların sayısı o denli çok da fazla değildi; genel olarak TV’ler ve haber siteleri bakanların açıklamasını beklediler.

Fakat bakanların açıklaması bekleneni vermedi. Dünyanın hangi ülkesinde olursa olsun böylesi bir felaket yaşandığında olayın nedenlerinin, sorumlularının aydınlatılması hedeflenir; yetkililer, gazetecilerin karşısına geçer; tüm soruları karşılıklar. Kartalkaya’da ise beş bakan gazetecilere önce 66, sonra da 76 kişinin öldüğünü söylemekten öte dişe dokunur bilgi vermedikleri gibi, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, gazetecilerin soru sormasını bile engelledi.

YASAK KARARI ÇARPITILDI

Bu kadarla da kalmadı; acilen daha evvel benzeri felaketlerde olduğu üzere yayın yasağı getirildi. Her seferinde olduğu gibi RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin de bu kararı güya yangınla ilgili yayın yasağı kararı alınmış üzere çarpıtarak duyurdu; ‘yalnızca yetkili mercilerin beyanlarına dikkat edilmesi’ üzere medya özgürlüğünü hiçe sayan bir anlayışı dayattı. Halbuki Bolu 2. Sulh Ceza Hâkimliği, ‘soruşturma belgesi kapsamı hakkında’ yayın yasağı kararı almıştı.

Hâkimliğin yayın yasağı kararı da daha evvelki misal kararlardan farklı olarak, ‘haber, röportaj ve gibisi yayınlar’ dışında ‘eleştiri’yi de yasaklıyordu. Eleştirmeden, sorgulamadan nasıl gazetecilik yapılacak? Medya ve halkın haber alma hakkı sansürleniyordu.

Bu açıklamalar, muhabirleri ve yayınları sınırladı. Sözcü TV muhabiri Barış Yalınkılıç, Fatih Portakal’ın otelin ruhsatı, kontrol yetkisi, yangın söndürme sistemiyle ilgili sorularına daima ‘Maalesef yayın yasağından ötürü sizlerle bilgi paylaşamayacağım’ karşılığı verdi. Aslında bu yayınla yayın yasağı kararını bir kara mizah örneği olarak ekrana getiren Portakal da yasağı eleştirdi, yayın yasağının soruların aydınlanmasını engellediğini lisana getirdi.

Haklıydı, ismine ‘yayın yasağı’ denilen sansür kararı, gazetecilerin soru sormasını, yangının nedenlerini, sorumlulukları irdelemesini engelliyordu. Gizlenecek bir sorun, eksiklik, yanlış ya da sorumluluk olmasa bu türlü bir sansüre başvurma gereği duyulmazdı herhalde.

Yayın yasağının münasebetlerinden biri, ‘bilgi kirliliği’ idi; RTÜK de ‘..birtakım yanlış bilgilerin yayıldığının müşahede edildiği’ni öne sürüyordu. Halbuki yayın yasağı kararı alınana ve RTÜK’ün yayıncıları cezalandırmakla tehdit etmesine kadar ‘bilgi kirliliği’ denebilecek bir yayın yoktu. Bunun en somut delili da İrtibat Başkanlığı’nın Dezenformasyonla Gayret Merkezi’nin toplumsal medya hesabından Kartalkaya’daki yangınla ilgili bir tane bile ‘dezenformasyon uyarısı’ yapılmamıştı. Hâlâ da öyle…

Sonradan birtakım sitelerde ‘Ölenlerin isimleri belirli oldu mu?’ üzere soru işaretli yayınlar oldu lakin bu bilgi kirliliği değil okur avcılığıydı. Alışılmış böylesi bir olayda çok ayıptı yapılan…

SORUMLULUKTAN KURTULMA ÇABASI

Dikkat çeken gelişmelerden biri de, muhalif medya ikinci gün kaldırılan yayın yasağını eleştirirken, iktidar yanlısı medyanın olduğu üzere benimsemesiydi. İktidar yanlısı medyanın büyük kısmında yeniden tek taraflı bakış hâkim oldu; yangının sorumluluğunu tümüyle CHP’li belediye Başkanı Tanju Özcan’a yıkma gayreti içine girdiler. En başta da Yeni Akit haber sitesinde ve toplumsal medyada ‘Neyi gizliyorsun vicdansız Tanju? Saatlerdir ulaşılamıyor’ ve ‘Ah Tanju Ah! Ailelerimizi yaktın’ üzere başlıklarla CHP’li belediye liderine saldırdı.

Oysa Tanju Özcan, o sırada otelin önündeydi; muhalif medyadan gazetecilere, televizyonlara açıklama yapıyor; Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un kendisine yönelik suçlamasını yanıtlıyordu. Özcan, turizm alanı olduğu için oteli denetleme yetkisinin bakanlıkta olduğunu, kendilerinin fakat talep üzerine inceleme yapabileceğini anlatıyor; bakanlıktan sızdırılan Bolu itfaiyesine ilişkin 2007 tarihli kontrol evrakının de kendisinden önceki AKP’li belediye başkanı döneminde verildiğini savunuyordu.

Ancak ne Yeni Akit ne de Sabah, Hürriyet, İnternethaber üzere haber siteleri Tanju Özcan’ın kelamlarını yayımladılar; yalnızca bakan Ersoy’un suçlamalarını haber yaptılar. Haber siteleri üzere basılı gazeteler de Özcan’ın açıklamalarına pek prestij etmediler.”

(YAZININ TAMAMI)

(ALINTI)

Kaynak: Gazete Duvar