Emeklilikte Usulsüzlük: 100 Bin Kişinin Maaşı Tehlikede

SGK, 2023’te 89 bin, 2024’te ise 100 bine yakın geçersiz sigortalı tespit etti. Kontrollerde bilhassa “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanılıyor. Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilirken, şahıslara ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödenmesi talep ediliyor.

SGK yeni yılda uydurma sigortalılık, hileli emeklilik ve prim usulsüzlükleri için harekete geçti. Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, yöntemsiz süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.

Usulsüzlüklere yönelik cezai süreç yürüten SGK, kuşkulu süreçlere ait de emeklilere tebligat göndererek tabire çağırıyor. Kuşkulu sürece muhatap vatandaşların üç iş günü içinde SGK’ya gidip söz vermesi gerekiyor.

Suç duyurusu yapılıyor

Usulsüzlük tespitinde kusur SGK’dan kaynaklanıyorsa geriye hakikat faizsiz 5 yıl, vatandaştan kaynaklanıyorsa geriye yanlışsız faiziyle birlikte 10 yıl yapılmış ödemeler tahsil ediliyor. SGK, cezai süreçler için de savcılıklara cürüm duyurusunda bulunuyor.

Sahte sigorta nedir?

Sigortalı bildirildiği işyerinde gerçekte çalışmayan bir kişi, öbür bir işle meşgul olsa yahut diğer bir iş yerinde ya da öbür bir işte çalışıyor olsa dahi, fiilen çalışmadığı iş yerinden yapılan sigortalı bildirimi geçersiz sigortalılık sayılıyor.

Bu durum, sadece kayıt ve evrak üstünde sigortalı gösterilme süreci olarak açıklanıyor. Eş, dost ve akrabalar üzerinde yaygın gerçekleştirilen uydurma sigortalılıkta son devirde emeklilik hakkına sahip olma ve süreksiz iş göremezlik ödeneği almak isteyen gebe bayanların sigortalı gösterilmesinde artış gözlemleniyor.

Emeklilik iptal mi?

Emekli aylığı ve emeklilik iptalleri, çoklukla bireylerin iş yerinde fiilen çalışmamasına karşın isimlerine sigortalı bildirimi yapılması ve bu geçersiz sigortalılıktan ötürü emekli olmaları durumunda gerçekleşiyor. SGK, kontrollerinde bilhassa “naylon şirketler” üzerinden yapılan prim ödemelerine odaklanıyor. Bu teknikte, fiili bir çalışma olmadan, kişinin yalnızca emeklilik hakkı kazanabilmesi için düzmece sigorta bildirimi yapılıyor.

İptal nasıl yapılıyor?

Sabah’tan Lider Yılmaz’ın yazısına nazaran, emeklilik iptalleri evrak üzerinden yapılan incelemeler, alınan tabirler ve kontroller sonucunda tespit edilen usulsüzlükler üzerine başlatılır. Emeklilik iptal kararı SGK tarafından yazılı olarak bireye bildirilir.

Sigorta ve emeklilik prim ödemelerini geriye dönük mercek altına alan SGK, adapsız süreçlere ait kontrollerine sürat verdi. SGK’nın 2023 yılında yaklaşık 89 bine ulaşan usulsüzlük tespiti, 2024 yılında 100 bine dayandı.

Vatandaş ne yapmalı?

Emeklilik iptal bildirimi alan bireyler, öncelikle SGK ile bağlantıya geçerek durumlarını detaylı bir halde öğrenmeli. Şayet SGK’nın yapmış olduğu süreçte bir kusur olduğunu düşünüyorlarsa, gerekli itiraz süreçleri başlatılmalı. Yapılan itiraz, SGK tarafından incelenir ve sonuç şahıslara iletilir.

Aylığı iptal edilen sigortalıya, çıkarılan yersiz ödeme fiyatının ödenmesi için bildirim yapılması durumunda, bu bildirime karşı 7 gün içinde itiraz etme hakkı bulunuyor. Lakin, itiraz hakkının kullanılabilmesi için sürecin yanlışlı olduğuna dair münasebetlerin bulunması kıymetli. Aksi takdirde, yersiz ödeme fiyatının tahsil süreçleri başlatılabilir.

Usulsüz emeklilik süreçlerinde hangi yaptırımlar uygulanır?

Yapılan incelemeler sonucunda yersiz ödeme tespit edilmesi durumunda, bu ödemelerin tahsiline ait muhakkak kurallar uygulanır. Şayet yersiz ödemenin sebebi SGK’nın kusurlu süreci (örneğin, aylığa hak kazanma şartlarının yanlışlı tespiti) ise tespit tarihinden itibaren geriye yanlışsız 5 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir.

Ayrıca, tespit tarihinden geriye hakikat 24 ay içinde yapılan ödemeler için faiz uygulanmaz. Öte yandan yersiz ödemenin sigortalının kusurundan (örneğin geçersiz hizmet yahut yanıltıcı/sahte doküman kullanımı) kaynaklanması durumunda, tespit tarihinden geriye hakikat 10 yıl içindeki ödemeler tahsil edilir ve bu ödemelere faiz uygulanır.

Usulsüzlük tespiti halinde, emeklilik iptal edilir, şahıslara ödenen maaşların yasal faizi ile SGK’ya geri ödemesi istenir, sigortalı bildiren iş yeri sahipleri ve sigortalı bildirilen şahıslar hakkında cumhuriyet savcılıklarına resmi evrakta sahtecilik ve SGK’yı ziyan uğratma cürümleri çerçevesinde cürüm duyurusunda bulunulur.

Usulsüzlük incelemeleri geriye hakikat ne kadar süreyi kapsar?

Sahte sigortalılık incelemelerinde geriye gerçek yapılacak incelemeler için rastgele bir mühlet sonu bulunmuyor. Bu çeşit usulsüzlük tespitleri, mühlet kısıtlaması olmaksızın geçmiş periyodu kapsayabilir.

Kaynak: Memurlar