Emekli maaşı düzenlemesi: ‘Bu artırım değil, ince hesaplanmış AKP klasiği’

ANKARA – Muhalefet partileri en düşük emekli maaşının 14 bin 469 lira olmasını da düzenleyen kanun teklifine itirazlarını kayda geçirdi, muhalefet şerhleri Meclis’e sunuldu.

CHP’nin şerhinde 9 husustan oluşan teklifin torba kanun yoluyla hazırlandığı, birbirinden farklı 7 hususta, 4 farklı kanunda detaylı değişikliklerin yer aldığı düzenlemeler bulunduğu kaydedildi.

AYNI DÜZENLEME 21 GÜN SONRA TEKRAR GÜNDEME ALINDI

CHP, teklifteki Devlet Denetleme Kurulu’nun yetkilerini artıran düzenlemeye itiraz etti. Şerhte kelam konusu hususun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiği, 2024’ün son ayında yine gündeme getirildiği, muhalefetin itirazları üzerine tekrar kıymetlendirmek üzere geri çekildiği ve ortadan 21 gün geçtikten sonra tekrar Plan ve Bütçe Komisyonu’na getirildiği hatırlatıldı.

CHP, hususla Devlet Denetleme Konseyi’ne vakıflarda, kooperatiflerde, birliklerde ve bu kurum ve kuruluşların her türlü iştirak ve iştiraklerinde her türlü idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetleme yapabilme yetkisi verildiğini kaydetti.

ÖZGÜRLÜKLERİ SONLAR, ANAYASA’YA AYKIRI

Anayasa Mahkemesi’nin “kooperatifler, birlikler ve bu kurum ve kuruluşların her türlü paydaşlık ve iştiraklerinin” Devlet Denetleme Konseyi’nce kontrolüne alınmasını “sözleşme ve teşebbüs özgürlüklerine ait sınırlama içerdiğinden” iptal ettiğini hatırlatan CHP şerhinde “Kamuya faydalı derneklerle vakıfların her türlü paydaşlık ve iştiraklerini ve birebir vakitte , kooperatifler ve birlikleri ve bunların her türlü paydaşlık ve iştiraklerini de DDK’nın kontrolüne alması açısından anayasaya aykırıdır” denildi.

BELEDİYELER AÇISINDAN BERBATA KULLANILMAYA MÜSAİT

Madde ile getirilen yeni düzenlemede de DDK’nın ilgili heyet üyesi ile denetçisine örgütlenme özgürlüğü ve hak arama hüviyeti kapsamında korunan haklara alışılmamış bir biçimde vazifeden uzaklaştırma yetkisi verildiği tabir edilirken “Özel olarak değerlendirildiğinde ise Büyükşehir Belediyeleri ve Belediyeler açısından da berbata kullanılmaya müsait bir durum yaratmaktadır. ‘Diğer kamu görevlileri’ kavramı hayli geniş yorumlanabilir ve seçilmiş şahıslar de direkt denetçiler tarafından misyondan alınabilir hale gelirler. Bu yetkinin, devletteki kontrol sistemini de bozacağı bilinmektedir” denildi.

FAKİR DAHA YOKSUL, VARLIKLI DAHA ZENGİN

En düşük emekli maaşının yüzde 15,75 oranında artırılarak 14 bin 469 lira düzeyine getirilmesini düzenleyen unsur için de CHP, şerh metninde şu tabirler kullanıldı: “TÜİK’in enflasyon sayılarına hiçbir bölümce itimat duyulmayan bir ortamda bu sayıların, memur, emekçi ve BAĞKUR emeklilerine yapılacak artışlarda referans olarak alınması tarafımızca yanlış bulunmaktadır. Dar gelirlinin enflasyonunun besin, konut, ulaştırma fiyatlarındaki artış bilgileri dikkate alınarak ayrıyeten hesaplanması gerekmektedir. 2003 yılında taban fiyatın 1.47 katı olan en düşük emekli aylığı, bugün 0.65 oranına düşmüştür. Memur ve emekliler ENAG ve İTO enflasyonunu yaşamakta lakin TÜİK enflasyonu ile artırım almaya mecbur bırakılmaktadır. AKP iktidarlarının Türkiye’yi yönettiği mühlet içinde bölüşüm ilgileri gitgide bozulmuştur; yoksulun daha yoksul olduğu, zenginin daha varlıklı olduğu bir sistem yaratılmıştır.”

‘BU BİR ARTIRIM DEĞİL, İNCE HESAPLANMIŞ AKP KLASİĞİ’

CHP şerhinde şu bilgilere yer verildi: “Bu düzenleme bir artırım değildir. Emeklilerin kendi kök aylıkları değişmemektedir. 14.469 TL altında kalan emekli aylıkları Hazine katkısıyla 14.469 TL’ye tamamlanacaktır. Yapılan süreç 5510 sayılı yasanın 119. unsuruna nazaran farkın Hazine tarafından karşılanmasıdır. Burada da ince hesaplanmış bir ‘AKP klasiği’ ile karşılaşılmaktadır. Emeklilerin kök aylıkları tıpkı kalacağı için olağan artırım periyotlarında emekli aylıklarına 14.469 TL üzerinden değil kendi kök aylıkları üzerinden artırım yapılacaktır. İktidar sistemi düzeltmek yerine emekli aylıklarında tabanda bir eşitlik sağlamayı hedeflemektedir. Böylelikle tabandaki emekli aylıklarında bir ölçü uygunlaştırma yapılırken daha üstteki emekli aylıkları aşağıya baskılanmaktadır.”

‘OHAL YETKİLERİ 2030’A KADAR KULLANILABİLECEK’

CHP, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun kayyımlık yetkisinin mühletini uzatan hususa de itiraz etti. Unsurla, TMSF’nin 31 Temmuz 2024 tarihinde sona eren kayyım olarak atanmasına ait kararın müddetinin beş yıl uzatıldığı tabir edilirken şu sözlere yer verildi: “2016 yılında yaşanan darbe teşebbüsü sonucunda uygulanmaya başlayan OHAL yetkileri; birçok hukuksuzluğa, haksızlığa sebep olmuştur. Bu kanun teklifi, OHAL yetkilerinin 2030’a kadar daha kullanılabilmesine imkan tanımaktadır.”

‘İKTİDARIN YASAMA ÖNCELİĞİ İŞVERENLERİN ÇIKARLARI’

DEM Parti’nin ilgili yasa teklifine şerhinde ”Bu teklif, iktisatta aciliyet taşıyan ve tahlil bekleyen hiçbir probleme derman olmayacaktır. Zira bu torba yasa teklifinin gündeminde kronikleşmiş enflasyon, hayat pahalılığı, geçim sorunu, artırımlar, yoksulluk, açlık ve fahiş kira artışları üzere problemler yoktur. Bu torba yasanın da bize gösterdiği üzere iktidarın yasama önceliği emeğiyle geçinen milyonlarca yurttaş ve onların problemleri değil, işverenler ve sermayenin çıkarıdır” tabirleri kullanıldı.

‘4 MİLYON EMEKLİ AÇLIK SONUNUN ALTINDA MAAŞ ALACAK’

İktidarın bu teklifle emeklilere açlık sonunun 3’te 2’sine tekabül eden bir sayısı yasallaştırmaya çalıştığı ifade edilen DEM Parti şerhinde, “Yaklaşık 4 milyon emekliyi ilgilendiren en düşük emekli aylığı 12 bin 500 liradan 14 bin 469 liraya çıkarılmaktadır. Bu da yaklaşık 4 milyon emeklinin yalnızca ve yalnızca aylık 14 bin 469 liraya mahkûm olması manasına gelmektedir. Meğer açlık sonu Türk-İş’in açıkladığı son sayıya nazaran 21 bin 83 liradır. Milyonlarca emekli 14 bin 469 lira üzere açlık sonunun lakin üçte ikisi oranında maaş alacaktır” tabirleri kullanıldı.

‘İKTİDAR TMSF’Yİ HOLDİNGE ÇEVİRDİ’

Türkiye’de 15 Temmuz 2016 tarihinde yaşanan darbe teşebbüsü sonrasında kayyım atanan/atanacak olan şirketlerdeki kayyımlık misyon ve yetkilerinin TMSF’ye devredildiği hatırlatılan metinde, ”TMSF bilgilerine nazaran, 9 Ocak 2025 tarihi prestijiyle, Türkiye’nin yaklaşık 40 vilayetinden toplam 681 adet şirket/ticari işletmenin kayyımlarının yetkileri TMSF’ye devredilmiş yahut bu şirketlere TMSF kayyım olarak atanmıştır. Ayrıyeten 96 şirketin yüzde 50’nin altındaki payları ile 101 gerçek kişinin mal varlıklarına da TMSF kayyım olarak atanmıştır” bilgileri verildi.

‘TMSF BÜNYESİNE ALINAN ŞİRKETLER YENİ BİR RANT ALANI OLDU’

2021 itibariyle TMSF’nin kayyım olarak atandığı şirketlerin 36 milyar 550 milyon lira ciroya sahip olduğu söz edilen metin şu tabirlerle devam etti: ”İktidar, TMSF bünyesine alınan şirketleri kamu malı olarak görmemiş bilakis yeni bir rant alanı olarak görmüş, bu şirketler üzerinden yandaşlara büyük iltimaslar sağlamıştır. TMSF bünyesine alınan şirketlerde yapılan yolsuzluk ve yağmalar kamuoyuna yansımış lakin ilgili bireyler hakkında ekseriyetle rastgele bir cezai süreç uygulanmamıştır.“

‘EMEKÇİLERN BİR CEBİNE GİREN MAAŞ ÖTEKİ CEBİNDEN ÇALINIYOR’

DEM Parti patronlara verilen minimum fiyat takviyesinin artırılması için İşsizlik Sigortası Fonu’nun kullanılmasına ait muhalefetini de kayda geçirdi. Şerhte, “Bu düzenleme, işçilerin işsizlik durumunda garantisi olması gereken fonun, işverenlerin maliyetlerini karşıladığı bir kaynak olmaya devam edeceğini göstermektedir. Böylelikle patronlar, işçilere ödedikleri taban fiyatın oluşturduğu maliyeti, yeniden işçilerden kesintileriyle oluşan İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılayabileceklerdir. Münasebetiyle bunun ismi, işçilerin bir cebine giren maaşın öteki cebinden çalınmasıdır” sözleri kullanıldı.

DDK ÜZERİNDEN KAMUYU DENETLEME ÇABASI

İYİ Parti şerhinde de Devlet Denetleme Kurulu lider, denetçi ve üyelerinin kamudaki her kademe ve rütbedeki vazifeliler hakkında vazifeden uzaklaştırma önlemi uygulama yetkisi verilmesine itiraz etti. DDK üye ve denetçilerine verilen bu yetkinin Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildiği hatırlatılan şerhte bu düzenleme içim “Sayıştay’ın, iç kontrol sistemlerinin, teftiş şuralarının yetkilerinin törpülenerek DDK üzerinden bütün kamuyu denetleme gayreti mevcuttur“ denildi.

KRİZİN FATURASI DAR GELİRLİLERE

İYİ Parti, en düşük emekli aylığını 12 bin 500 TL’den 14 bin 469 TL’ye yükselten unsura ait şu sözlere yer verdi: “Yapılan artırım her bir emekli için 1969 TL olup toplamda yıllık maliyeti 48 milyar TL olarak açıklanmıştır. Meğer 2024 Merkezi İdare Bütçesinde 680 milyar TL olan ‘mal ve hizmet alımları’ kalemi 65 milyar TL fazla harcanarak 745 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Kamunun tasarruf yaptığını tez ettiği bir yılda tasarrufun birinci evvel başlaması gereken kalem olan bu kalemde 65 milyar TL fazla harcama yapılması hükümetin tasarruf konusundaki ciddiyetsizliğiyle birlikte ekonomik krizin faturasının yalnızca dar gelirli vatandaşa yüklendiğini göstermektedir.”

‘İKTİDARIN YASAMADA ŞARK KURNAZLIĞI’

İYİ Parti kanun teklifinin pek çok unsurunun Meclis’e sunuluş biçimini de şu sözlerle eleştirdi: “Söz konusu teklifin en değerli ögesi ise; içerisindeki birçok unsurun daha evvel farklı kanun tekliflerinde Genel Konsey gündemine alınmış ve geri çekilmiş olmasıdır. Hatta ortalarında o denli hususlar vardır ki daha evvel birden fazla kanun teklifinde TBMM Başkanlığına havale edilmiş ve sonrasında geri çekilmiştir. İktidar partisi, şark kurnazlığı olarak nitelendirilebilecek bir biçimde, daha evvel gündeme alınan kanun tekliflerinde muhalefetimiz sonucunda geri çekilen unsurları bir torba kanun teklifi içerisinde tekraren gündeme taşımıştır. Bu durum yasama faaliyetleri açısından risk teşkil etmekte, alenen iktidarın muhalefeti dolandırma taktiği olarak görünüm kazanmaktadır.”

Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen teklifin bu hafta Genel Kurul’un gündemine gelmesi bekleniyor.

Kaynak: Gazete Duvar