Doğum müsaadesinde olan mimarın yerine alınan işçinin çıkartılması hukuka uygun bulundu

İlk derece mahkemesi davayı reddetmesine karşın istinaf kararı bozmuştur.

İdare savunması: Mevcut çalışanını doğum müsaadesi ile hudutlu olmak üzere alınmıştır

Belediyesi Başkanlığında da ekonomik, zahmetler olduğu, kontratlı işçi olarak çalışmakta olan .’nin 2018 yılında doğum müsaadesine ayrılması sebebi ile meclis kararı ile davacı ile mukavele imzalandığı, anılan Belediye Başkanlığında daima bir mimar olarak çalışıldığı, evvelki mimarın doğum müsaadesi bittiği için davacının hizmetine muhtaçlık kalmadığı, ikinci mimar almak ve maaş ödemenin kamunun ziyanına olacaktır.

Danıştay: Yönetimin savunması yerindedir

Bu durumda, davacı ile davalı belediye bünyesinde kontratlı mimar olarak çalışan çalışanın doğum müsaadesine ayrılması sebebiyle hizmet gereksiniminin karşılanması maksadıyla mimar takımı 1 adet artırılmak suretiyle 5393 sayılı Kanun’un 49. hususunun üçüncü fıkrası kapsamında mukavele imzalandığı; fakat, doğum müsaadesi biten işçinin vazifeye başlayacak olması sebebiyle daha öncesinde de 1 mimar ile hizmet muhtaçlığını karşılayan davalı yönetimin anılan mimar takımını iptal ettiği ve 01/01/2020 – 31/12/2020 devri için davacının bulunduğu takıma atanan kimsenin de olmadığının görülmektedir.

T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No: 2021/5247
Karar No: 2024/3928

İSTEMİN KONUSU:
… Bölge Yönetim Mahkemesi… İdari Dava Dairesinin… tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
… İli, … Belediye Başkanlığında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. hususunun 3. fıkrasına istinaden tam vakitli kontratlı işçi statüsünde mimar olarak vazife yapan davacının, 31/12/2019 tarihinde sona eren mukavelesinin yenilenmemesine ait… Belediye Başkanlığının… tarihli sürecinin iptali ile süreç nedeniyle mahrum kaldığı nakdî hakların dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
…İdare Mahkemesinin… tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla; davalı belediyede kontratlı mimar olarak çalışan çalışanın doğum müsaadesi kullanması sebebi ile davalı belediyenin mimar muhtaçlığını karşılamak hedefiyle 5393 sayılı Kanun’un 49. hususunun üçüncü fıkrası kapsamında davacı ile mukavele imzalandığı, doğum müsaadesine ayrılan işçinin doğum müsaadesinin sona ermesi sebebi ile davacı ile akdedilen mukavelenin desteği kalmadığı, öteki bir anlatımla, davacının hizmetine gereksinim kalmadığının açık olup davacının hizmetine muhtaçlık duyulmadığı gerekçesiyle tesis edilen kontratının yenilenmemesine ait dava konusu süreçte kamu faydası ve hizmet gerekleri açısından hukuka karşıtlık bulunmadığı; öte yandan dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığından davacının tazminat isteminin de reddi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge Yönetim Mahkemesi kararının özeti:
… Bölge Yönetim Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; davacının, vazife yaptığı mühlet içerisinde vazifesiyle ilgili olarak yetersizliği yahut başarısız olduğu, davacının hizmetine gereksinim duyulmadığı konusunun somut bilgi ve evraklarla ortaya konulmadığı, davacıyla mukavele imzalanırken belediyede 2 adet mimar takımı bulunduğu, doğum müsaadesinden dönen mimarla kontrat yapılması konusunun davacının mukavelenin sona erdirilmesi sebebi olamayacağı, mukavelenin yenilenmemesinden sonra Belediye Meclisi kararıyla mimar takımının kaldırılmasının ise sürece hukuksal destek teşkil etmeyeceği dikkate alındığında, tüm bu konular bütün olarak değerlendirildiğinde, davacının mukavelesinin yenilenmemesini haklı kılan rastgele bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf müracaatının kabulüne, Yönetim Mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava konusu sürecin iptaline, süreç nedeniyle mahrum kaldığı mali haklarının her aya ait ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN SAVLARI:
Türkiye’de bulunan birçok belediyede olduğu üzere … Belediyesi Başkanlığında da ekonomik, zahmetler olduğu, kontratlı işçi olarak çalışmakta olan .’nin 2018 yılında doğum müsaadesine ayrılması sebebi ile meclis kararı ile davacı ile kontrat imzalandığı, anılan Belediye Başkanlığında daima bir mimar olarak çalışıldığı, evvelki mimarın doğum müsaadesi bittiği için davacının hizmetine gereksinim kalmadığı, ikinci mimar almak ve maaş ödemenin kamunun ziyanına olacağı, dava konusu sürecin mevzuata ve hukuka uygun olduğu belirtilerek, Bölge Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Evrak kapsamında davacının başarısız yahut yetersiz olduğuna ya da hizmetine gereksinim kalmadığına yönelik idarece yapılmış somut bir tespit bulunmadığı, mukavele yenilememe sürecinin haklı bir nedene dayanmadığı, Bölge Yönetim Mahkemesince verilen kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ: …
KANISI: Temyiz isteminin kabulü ile yol ve yasaya alışılmamış olan Bölge Yönetim Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra, evrak tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıyeten bir karar verilmeksizin, işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
… İli, … Belediye Başkanlığında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. unsurunun 3. fıkrasına istinaden tam vakitli kontratlı işçi statüsünde mimar olarak misyon yapan davacının, 31/12/2019 tarihinde sona eren mukavelesinin yenilenmemesine ait .Belediye Başkanlığının 03/12/2019 tarihli sürecinin iptali ile süreç nedeniyle mahrum kalınan mali haklarının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. unsurunda; “Belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm takıma uygun olarak etraf, sıhhat, veterinerlik, teknik, hukuk, iktisat, bilişim ve irtibat, planlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plancısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker üzere uzman ve teknik işçi yıllık mukavele ile çalıştırılabilir…”, “…Bu işçi hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen konularda vize kaidesi aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. unsurunun (B) fıkrasına nazaran istihdam edilenler hakkındaki kararlar uygulanır.” kararına yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. unsurunun (B) bendinde; “Sözleşmeli işçi: Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan değerli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için koşul olan, zorunlu ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına muhtaçlık gösteren süreksiz işlerde, Bakanlar Kurulunca belirlenen temel ve yöntemler çerçevesinde kurumun teklifi ve Devlet İşçi Başkanlığının görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca vizelenen durumlarda, mali yılla hudutlu olarak mukavele ile çalıştırılmasına karar verilen ve personel sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir” formunda tanımlanmıştır.
06/06/1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kontratlı İşçi Çalıştırılmasına Ait Temeller’in 1. hususunda; bu Temeller’in 14/07/1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. unsurunun (B) fıkrası kararı uyarınca kamu yönetim, kurum ve kuruluşlarında mali yılla sonlu olarak kontrat ile çalıştırılan ve emekçi sayılmayan kamu hizmeti vazifelileri hakkında uygulanacağı belirtilmiş; “Sözleşmenin Feshi” başlıklı Ek 6. hususunun birinci fıkrasının (d) bendinde ise; “Hizmetinin gerektirdiği konuma gereksinim kalmaması” halinde, çalışanın kontratının tek taraflı feshedileceği düzenlenmiştir.

HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. unsuru uyarınca, kontratlı işçi çalıştırma, çalışanın mukavelesini yenilememe konusunda belediyelerin takdir yetkisinin bulunduğu, yönetimin bu hususta yargı kararı ile zorlanamayacağı, başka bir sözle idari süreç niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği açık olmakla birlikte, yönetimlerin bu takdir yetkisinin de mutlak ve sınırsız olmayıp kamu faydası ve hizmet gerekleriyle sonlu olduğu ve takdire dayanan süreçlerin sebep ve niyet tarafından yargı kontrolüne tabi bulunduğu konuları yönetim hukukunun bilinen unsurlarındadır.
Belgede yer alan bilgi ve evrakların incelenmesinden; davalı yönetim bünyesinde … tarihinden itibaren kontratlı mimar olarak çalışan .’nin doğum müsaadesine ayrılması sebebiyle Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile teknik hizmetler sınıfında bulunan 8. dereceli programcı takımının iptal edilerek teknik hizmetler sınıfında bulunan 5. dereceli mimar takımının bir (1) artırılarak ikiye yükseltilmesine karar verilmesi üzerine, davacı ile 15/07/2018 tarihinde mukavele imzalanarak vazifeye başladığı, .’nin doğum müsaadesinin bitmesine müteakip vazifeye başlayacağından Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile 2020 yılı içerisinde, tam vakitli kontratlı işçi olarak 1 mimar çalıştırılmasına karar verilerek 03/12/2019 tarihli ihtarname ile davacının hizmetine gereksinim kalmadığından bahisle 31/12/2019 tarihinde sona erecek olan mukavelesinin yenilenmeyeceğinin bildirildiği ve doğum müsaadesinden dönen . ile de 09/01/2020 tarihinde kontrat imzalanarak tekrar vazifeye başlatıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı ile davalı belediye bünyesinde kontratlı mimar olarak çalışan işçinin doğum müsaadesine ayrılması sebebiyle hizmet muhtaçlığının karşılanması maksadıyla mimar takımı 1 adet artırılmak suretiyle 5393 sayılı Kanun’un 49. hususunun üçüncü fıkrası kapsamında kontrat imzalandığı; lakin, doğum müsaadesi biten çalışanın vazifeye başlayacak olması sebebiyle daha öncesinde de 1 mimar ile hizmet muhtaçlığını karşılayan davalı yönetimin anılan mimar takımını iptal ettiği ve 01/01/2020 – 31/12/2020 periyodu için davacının bulunduğu takıma atanan kimsenin de olmadığının görüldüğü; başka yandan, mevzuat kararları uyarınca, kontratlı işçi istihdamının makul bir müddet ile sonlandırıldığı ve bu mühlet sonunda yönetimin kamu faydası ve hizmet gerekleri doğrultusunda, kontratlı işçi çalıştırma, işçinin mukavelesini yenilememe konusunda takdir yetkisinin bulunduğu ve bu mevzuda yönetimin yargı kararı ile zorlanamayacağı da göz önüne alındığında, davalı yönetim bünyesinde misyon yapılan ünite, işçinin misyona başlama tarihi, çalışanın ahengi, soruşturma, disiplin cezası üzere kriterler dikkate alınmak suretiyle takdir haklarının kullanılması çerçevesinde yapılan kıymetlendirme sonucunda tesis edilen dava konusu süreçte hukuka karşıtlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu prestijle, davanın reddine ait Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının kabulü ile kararın kaldırılması, dava konusu sürecin iptali ve süreç nedeniyle mahrum kaldığı nakdî haklarının her aya ait ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolundaki temyize mevzu Bölge Yönetim Mahkemesi kararında hukuksal isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. unsuruna uygun bulunan davalı yönetimin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ait Yönetim Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf müracaatının üstte özetlenen münasebetle kabulü, yönetim mahkemesi kararın kaldırılması, dava konusu sürecin iptali ve süreç nedeniyle mahrum kaldığı mali haklarının her aya ait ödemenin yapılması gereken tarihten itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolundaki temyize mevzu … Bölge Yönetim Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davalı yönetime iadesine,
4. Yine bir karar verilmek üzere evrakın … Bölge yönetim Mahkemesi …İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak, 09/10/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Kaynak: Memurlar