Besin etiketlerindeki aldatmaca nezaret altında

Gıda etiket, reklam ve broşürlerindeki fotoğraflar ve örnekli gösterimler, tüketiciyi aldatıcı tabirlerle tıpkı kapsamda incelemeye tabi tutulacak.

Tarım ve Orman Bakanlığı, gıda işletmelerinin uyması gereken kuralları içeren “Türk Besin Kodeksi Besin Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Kılavuzu”nu güncelledi.

Kılavuzda, besin ambalajlarının temel görsellerine yönelik düzenlemeler yapıldı.

Buna nazaran, besinlerin etiket, reklam, broşür ve internet sayfalarında kullanılan fotoğraflar ve örnekli gösterimlerin, tüketiciler üzerinde besinin isminden ve başka açıklayıcı tabirlerden daha tesirli olabileceği değerlendirildi. Bu kapsamda, kelam konusu fotoğraf ve gösterimler, tüketiciyi aldatıcı terim ve tabirlerle birebir kapsamda inceleme ve denetime tabi tutulacak.

Arka plandaki gösterimler ve fotoğraflar, besinin çeşidi, bileşimi, kalitesi yahut menşei açısından tüketiciyi yanıltmayacak formda bulunacak.

MEYVENİN AROMASI KULLANILIYORSA ETİKETTE MEYVENİN GERÇEK FOTOĞRAFI OLMAYACAK

Üretiminde besin bileşeni yerine büsbütün aroma verici kullanılan bir besinin etiketinde, o besin bileşeninin gerçek görseli kullanılamayacak. Besinin aromalı olduğu görüş alanına yazılacak.

Meyve, zerzevat yahut baharat üzere eserlerin etiketinde gerçek görsele yer verilmesi için tadı verenin aroma yerine kelam konusu eserler olması gerekecek.

Örneğin, çilek yahut şeftali içeren, bu meyvelerden daha çok aroma verici kullanılan bir besinde, öne çıkartılacak formda çilek yahut şeftali görseline yer verilemeyecek.

Özel mevzuatı gereği besinin isminde “aromalı” tabiri geçmesine karşın eser bileşeninde aromadan fazla ölçüde meyve, zerzevat ve baharat bulunması halinde gerçek besin görseli kullanılabilecek.

“DOĞAL” TERİMİNİN KULLANIMINA DÜZENLEME

Üretiminin birtakım basamakları elle gerçekleştirilmeyen besinlerde “el yapımı” tabiri sadece üretimin elle yapılan evresine ilişkin olacak.

Örneğin, bir üretici hamuru elinde yoğurmuyor lakin yufkaları elinde açıyorsa “el yapımı” sözü kullanılabilecek. Fakat yaprak sarmasında birtakım süreçler elde yapılmış olmasına karşın sarma süreci makinede gerçekleştiriliyorsa bu söze yer verilmesi hakikat olmayacak.

Kılavuzda “doğal” teriminin kullanımına ait de düzenleme yapıldı. Üretimi için gerekli olan kültür ve enzimler dışında bileşen kullanılmamış, sade yahut aromalandırılmamış süt eserleri “doğal” olarak tanımlanacak. Bu kapsamda yoğurt, kefir üzere süt eserleri de “doğal” olarak pahalandırılacak.

Ancak “yüzde 100 doğal”, “gerçek doğal”, “hakiki doğal”, “en doğal” üzere sözler kullanılamayacak.

“GÜNLÜK” TERİMİNİN KULLANIMI SINIRLANDIRILDI

Kılavuza nazaran, “günlük” terimi yalnızca raf ömrü 24 saat olan besinlerde bulundurulacak. Bu tabirin kullanılması halinde üretim tarihi yönetmeliğe uygun biçimde zarurî olarak verilecek. Pastörize içme sütünde “günlük” terimine yer verilemeyecek.

HAKİKİ-GERÇEK TABİRLERİ OLMAYACAK

Gıdanın kümesini, ismini yahut bileşenlerini vurgulamak için “hakiki bal”, “gerçek meyve/meyveli”, “hakiki Maraş Dondurması”, “gerçek çikolata” yahut “gerçek lezzet” üzere sözler tercih edilemeyecek.

GLÜTENLE İLGİLİ İSTEĞE BAĞLI BİLGİLENDİRME

Glüten intoleransı olan bireylerin bilgilendirilmesi emeliyle Türk Besin Kodeksi kapsamındaki tüm besin kümelerinde bu unsura ait yapılabilecek beyanlar da düzenlendi.

Gıdada glüten ölçüsü son tüketiciye satıldığı halinde en fazla 20 parçacık (ppm) ise “glütensiz”, “glüten içermez” yahut “glüten yoktur” üzere tabirler kullanılabilecek.

Bu tabirlere ek olarak, “Glüten intoleransı olan bireyler için uygundur” yahut “Çölyak hastaları için uygundur” sözleri de yer alabilecek.

Özel olarak üretilmiş, glüten ölçüsü son tüketiciye satıldığı halinde en fazla 20 ppm ise “Glüten intoleransı olan bireyler için özel olarak formüle edilmiştir” ve “Çölyak hastaları için özel olarak formüle edilmiştir” tabirlerinin kullanılmasında sorun olmayacak.

Tüketicinin talebi halinde, işletmeci tarafından toplu tüketim yerlerinde tüketiciye servis edilen besinlerin içeriğinde yer alan bileşenlerle ilgili bilgilendirme yapılacak. Besinin bileşiminde bulunması halinde alerjen, alkol ve domuz kaynaklı bileşene ait bilgilere yer verilecek.