Asrın felaketinin ikinci yılı: Binlerce insan hayatını kaybetti

Türkiye’nin yüreği yandı…

Türkiye’de, 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17’de 7,7 büyüklüğünde, Elbistan ilçesinde saat 13.24’te 7,6 büyüklüğünde zelzele meydana geldi.

53 BİN 537 VATANDAŞIMIZ CAN VERDİ

Kahramanmaraş’ın yanı sıra Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ’ı vuran asrın felaketinde 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.

Türkiye’nin milletlerarası yardımı da içeren 4. düzey alarm verdiği sarsıntı sonrası 93 ülkeden arama kurtarma takımları bölgede çalışmalara katıldı.

11 VİLAYETTE BÜYÜK YIKIM YAŞANDI

120 bin kilometre karelik alanda 14 milyon vatandaşın direkt etkilendiği zelzeleler 11 vilayet, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ile mahallede ağır yıkımlara yol açtı.

Ülke genelinde 7 gün müddetle ulusal yas ilan edilirken, zelzele bölgesinde ise OHAL kararı alındı.

650 BİN İŞÇİ VAZİFE YAPTI

Tüm kamu kuruluşları, mahalli yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllülerin seferber olduğu sarsıntı sonrası, bölgeye su, besin, ilaç ve giyecek başta olmak üzere tüm ömür materyalleri süratle gönderildi.

Depremlerde yıkılan 38 bin 901 binada arama, hayat olduğu belirlenen 26 bin binada arama kurtarma faaliyeti gerçekleştirildi.

Bölgede müdahale çalışmaları kapsamında 11 bin 488’i milletlerarası, 35 bin 250’si arama kurtarma, 142 bini güvenlik işçisi olmak üzere toplam 650 bin işçi vazife yaptı.

Bölgede 350 çadır kent alanında 645 bin çadır, 414 konteyner kentte ise 215 bin 224 konteyner kuruldu.

Depremzede vatandaşların yaralarının sarılması çalışmaları kapsamında zelzele bölgesinde kent merkezleri ve köylerde konut imaline başlandı.

DEPREM BÖLGESİ İÇİN 2,6 TRİLYON LİRA YATIRIM YAPILDI

Deprem bölgesinin ayağa kaldırılması için bugüne kadar 2,6 trilyon lirayı aşan (75 milyar dolar) yatırım yapıldı.

2025 yılı bütçesinde felaketin izlerini büsbütün silmek için toplam 584 milyar liralık kaynak ayrıldı.

Ekonomi’den endüstriye, ticaretten tarıma, altyapıdan toplumsal projelere kadar her alanda bölge tekrar ayağa kaldırılıyor.

Yerinde dönüşüm programı için 23 milyar lira kaynak aktarıldı.

KONUTLARIN YÜZDE 45’İ HAK SAHİPLERİNE TESLİM EDİLDİ

Deprem bölgesinde kalıcı konutların inşası süratle sürüyor. Bu kapsamda 201 bininci konutun anahtar teslimi hak sahiplerine yapıldı.

Bu yılın sonuna kadar toplam 452 bin 983 bağımsız kısmın teslim edilmesi hedefleniyor.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya nazaran, TOKİ Başkanlığı, Emlak Konut GYO, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve Vilayetler Bankası işbirliğinde, zelzele bölgesindeki mesken ve iş yerleri tekrar inşa ediliyor.

Bu kapsamda bugüne kadar yapılması planlanan konutların yüzde 45’i teslim edildi.

Hatay’da 13 bin 980, Malatya’da 6 bin 554, Gaziantep’te 1535, Kahramanmaraş’ta 7 bin 202, Adıyaman’da 6 bin 781, Osmaniye’de 1921, Adana’da 2 bin 945, Diyarbakır’da 822, Elazığ’da 3 bin 353, Kilis’te 223, Şanlıurfa’da 991 olmak üzere toplam 46 bin 307 konut ve 149 iş yerinin daha hak sahipleri belirlendi.

201 BİN 580 KONUT VE İŞ YERİ TESLİM EDİLDİ

Böylece bugüne kadar teslim edilen konut ve iş yeri sayısı 201 bin 580’e yükseldi.

İllere nazaran teslim edilen konut sayısı şöyle:

Adana’da 6 bin 700 konut ve 117 köy konutu olmak üzere toplam 6 bin 817 bağımsız kısım, Adıyaman’da 27 bin 433 konut ve 3 bin 973 köy meskeni olmak üzere toplam 31 bin 406 bağımsız kısım, Diyarbakır’da 7 bin 665 konut, 255 köy meskeni olmak üzere toplam 7 bin 920 bağımsız kısım, Elazığ’da 8 bin 149 konut, 685 köy meskeni olmak üzere toplam 8 bin 834 bağımsız kısım, Gaziantep’te 19 bin 428 konut, 52 iş yeri ve 2 bin 995 köy konutu olmak üzere toplam 22 bin 475 bağımsız kısım, Hatay’da 40 bin 586 konut, 27 iş yeri ve 5 bin 554 köy meskeni olmak üzere toplam 46 bin 167 bağımsız kısım, Kahramanmaraş’ta 24 bin 420 konut, 30 iş yeri ve 10 bin 180 köy konutu olmak üzere toplam 34 bin 630 bağımsız kısım, Kilis’te 1713 konut, 4 iş yeri ve 439 köy konutu olmak üzere toplam 2 bin 156 bağımsız kısım, Malatya’da 20 bin 212 konut, 20 iş yeri ve 6 bin 93 köy konutu olmak üzere toplam 26 bin 325 bağımsız kısım, Osmaniye’de 6 bin 391 konut, 6 iş yeri ve 940 köy meskeni olmak üzere toplam 7 bin 337 bağımsız kısım, Şanlıurfa’da 6 bin 474 konut, 10 iş yeri ve 1029 köy konutu.

2025’İN SONUNA KADAR TÜM KONUTLAR TESLİM EDİLECEK

Bu yıl sonunda ise 358 bin 859 konut, 31 bin 307 iş yeri ve 62 bin 817 köy konutu olmak üzere toplam 452 bin 983 bağımsız kısım hak sahiplerine teslim edilecek.

İllere nazaran teslim edilecek konut sayıları şöyle:

Adana 12 bin 522 bağımsız kısım, 11 bin 899’u konut, 89’u iş yeri ve 534’ü köy konutu, Adıyaman 43 bin 573 bağımsız kısım, 30 bin 835’i konut, 2 bin 580’i iş yeri ve 10 bin 158’i köy meskeni, Diyarbakır 17 bin 577 bağımsız kısım, 16 bin 27’si konut, 251’i iş yeri ve 1299’u köy konutu, Elazığ 13 bin 142 bağımsız kısım, 10 bin 261’i konut, 87’si iş yeri, 2 bin 794’ü köy meskeni, Gaziantep 29 bin 500 bağımsız kısım, 23 bin 694’ü konut, 1219’u iş yeri ve 4 bin 587’si köy konutu, Hatay 153 bin 248 bağımsız kısım, 133 bin 382’si konut, 9 bin 103’ü iş yeri ve 10 bin 763’ü köy konutu, Kahramanmaraş 74 bin 187 bağımsız kısım, 53 bin 976’sı konut, 6 bin 397’si iş yeri ve 13 bin 814’ü köy konutu, Kilis 2 bin 861 bağımsız kısım, 1854’ü konut, 4’ü iş yeri ve 1003’ü köy meskeni, Malatya 79 bin 420 bağımsız kısım, 55 bin 496’sı konut, 10 bin 714’ü iş yeri ve 13 bin 210’u köy meskeni, Osmaniye 12 bin 218 bağımsız kısım, 9 bin 366’sı konut, 760’ı iş yeri ve 2 bin 92’si köy konutu ve Şanlıurfa 14 bin 735 bağımsız kısım, 12 bin 69’u konut, 103’ü iş yeri ve 2 bin 563’ü köy meskeni.

“YERİNDE DÖNÜŞÜM PROJESİ”

Öte yandan, zelzele bölgesindeki afetzedelere konut ve iş yerlerini kendileri yaptırmak istermesi durumunda “Yerinde Dönüşüm Projesi” kapsamında 2 yıl geri ödemesiz, 10 yıl vadeli ve faizsiz olarak kredi ve hibe veriliyor.

Konutlara 750 bin lira hibe, 750 bin lira kredi ve vatandaşların proje hazırlığı yaparken kullanabilmeleri için 40 bin lira proje dayanağı sağlanıyor.

İş yerlerine ise 400 bin lira hibe, 400 bin lira kredi ve yeniden 40 bin lira proje dayanağı veriliyor. Ahırlı konutlar için 750 bin lira hibe, 1 milyon lira kredi ve 40 bin lira proje dayanağı sağlanıyor.

İlk konut ve iş yeri için Yerinde Dönüşüm takviyelerinden yararlanan vatandaşlar iki ve üçüncü konut yahut iş yeri için de 40 bin lira proje takviyesi ve kredi imkanından faydalanabiliyor.

Söz konusu takviye, asrın felaketinin ardından “Genel Hayata Tesirli Afet Bölgesi” ilan edilen 18 kente sağlanıyor.

Proje kapsamında ruhsatlandırılan bağımsız kısımlara yönelik bugüne kadar 23 milyar lira hibe ve kredi dayanağı verilirken, sarsıntı bölgesindeki altyapı hizmetleri için de Vilayetler Bankasınca 65 milyar lira hibe takviyesi aktarıldı.