Arap basınında geçen hafta: ‘Amerikalılar sürgünü sonuncu tahlil olarak görüyor’

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump’ın Filistinliler’in Gazze’den tehcir edilmesi ve Mısır ile Ürdün’e yerleştirilmesi ile ilgili açıklamaları, Arap medyasında büyük reaksiyona neden oldu. Kimi müellifler, Trump’ın açıklamalarını “başarısız olmuş bir plana geri dönmek” olarak nitelendirirken, kimisi de bunun “bir tahlilden fazla daha fazla kaos getireceğine” dikkat çekti.

Donald Trump, Filistinli mültecilerin Arap ülkelerine yerleştirilmesinin ‘‘geçici ya da uzun vadeli olabileceğini’’ söyledi ve bunun için Ürdün Hükümdarı Abdullah ile görüştüğünü ve teklifini sunduğunu açıkladı. Ayrıyeten, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi ile de mevzuyu görüşeceğini belirtti. Filistin tarafı ise bunu, ‘’kırmızı çizgilerin aşılması’’ olarak nitelendirdi.

Arap basınında, Donald Trump’ın seçilmesinden sonra, Filistin konusunda büsbütün İsrail yanlısı ve Netanyahu’yu destekleyen bir siyaset izleyeceğine dair beklenti hakimdi. Hatta, Trump’ın İsrail’in Batı Şeria’yı ilhakına onay vereceğine dair birçok yazı çıkmıştı. Bu yüzden ABD seçimlerini ‘Netanyahu’nun kazandığı’ biçiminde yorumlar da çıkmıştı.

Bazı müelliflerin ‘Yüzyılın Mutabakatı 2’ olarak nitelendirdiği Trump’ın açıklamalarına dair gazetelerde çıkan yorumlar şu formda:

Karikatür: Nasser Jaffari / Kaynak: Filistin El Kuds Gazetesi

‘Biden’dan Trump’a Filistinliler’in tehciri’

Filistinlileri meskenlerinden ve vatanlarından sürmek yeni bir proje değil. Yaşı 1948 Filistin Nakbası’yla tıpkı. Bilhassa Ürdün, bu proje ve onun en değerli yansımaları (özellikle 1948, 1967’de) sonucunda coğrafik ve demografik olarak tekrar şekillendi. Ve 20 yıldan fazla bir müddet evvel başlayan barış sürecinde yaşanan her tıkanıklıkta, ‘yerinden edilme’ fikri yakışıksız yüzünü gösterdi. Ürdün iç siyasetinde de öbür kabuslar beliriyordu: Yerleşimcilik, alternatif vatan, federasyon, konfederasyon…

Tel Aviv’in, 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonundan sonra Gazze Şeridi’ne yönelik başlattığı paklık, kuşatma ve imha savaşıyla birlikte, Demokrat Biden idaresi, çok sağcı İsrail projesine yaklaşmaya başladı. Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Gazzelilerin süreksiz de olsa yerlerinden edilmesi fikrini yaymaya başladı. Ve bunu insani durumlarla gerekçelendirmeye başladı. Savaştan sonra bölgeye yaptığı birinci seyahatte, bu etnik paklık ideolojisinin, üslup ve içerik olarak faşist nitelikli bu projenin pazarlanması ve yasallaştırılmaya çalışılmasında İsrail’in elçisi oldu.

Demokrat Biden idaresinde insani münasebetlerle ve süreksiz olduğu savıyla ortaya konan şey, Cumhuriyetçi Trump idaresinde stratejik ve kalıcı hale gelecektir. (Oraib El Rintavi / aljazeera.net)

‘Amerikalılar sürgünü en son tahlil olarak görüyor’

Amerikalıların bizi hangi ülkeye gönderecekleri konusunda başlarının karışık olduğu çok açık. Belirli ki, bizi Endonezya’ya hudut dışı etmekten vazgeçmişler. Tahminen de yerinden edilme sürecinin başarılı olması için bundan vazgeçmişler. Ayrıyeten Endonezya’nın uzak bir ülke olması ve ikliminin, yemeklerinin ve lisanının bizim iklimimize, yemeklerimize ve lisanımıza benzememesi de tesirli olmuştur. Yerin yabancılığı ve vaktin yalnızlığıyla karşılaşmamak için etrafımıza ve ortamımıza göç etmemiz daha düzgündür.

Amerikalılar bir kere daha yetmiş yıl evvel ortaya atılan ve bugün de başarısızlığa uğrayan bozuk plağı çalmaya başladılar. Güya yalnızca kiracıymışız, göçebeymişiz üzere. Yerimizden yurdumuzdan sürülmemizle ilgili fikirler ve teşebbüsler, bize akademisyenlerin sakinliği ve psikologların tavsiyesi biçiminde sunuluyor. Bu fikirler, Filistinliler’in sürgününü Filistin-İsrail çatışmasının en son tahlili olarak gören kinci beşerler tarafından da lisana getiriliyor. Olağan bununla birlikte aslında işgal artık sebep değil, baht, kaçınılmaz olan biçiminde sunuluyor. Biz ise asıl sorunu teşkil ediyoruz bunlara nazaran. Mağlubiyetin, globalleşmenin dinci aşırıcılığın bedelini bizim ödememiz gerekiyor. (Ahmet Refik Avad / Filistin El Kuds Gazetesi)

Trump’ın Gazze talebine şaşırmamak lazım’

Donald Trump’ın Filistinliler‘in Gazze’den sürülmesi ve buranın Siyonist İsrail’e ilhakı planı çerçevesinde Mısır ve Ürdün’e yaptığı ve Gazze Şeridi’ndeki Filistinlileri kabul etme davetine şaşırmamak gerekiyor. Öncelikle bu planın hayata geçirilebilmesi için hem Mısır’ın hem de Ürdün’ün bu talebi kabul etmesi gerektiğini varsayalım. Yani çoğunluğu 1948/1949’daki Filistin Nakbası’ndan ötürü yerlerinden edilen yaklaşık iki buçuk milyon Filistinliyi kendi topraklarına kabul etmek.

Böylece Trump, Kanada’nın ABD’ye ilhakını, Meksika Körfezi’nin Amerikan Körfezi, Panama Kanalı’nın Amerikan kanalı olduğunu ve Grönland Adası’nın ABD’ye ilhak edilmesini de öngören talep listesini tamamlıyor. Ve elbette, istekleri bunlarla hudutlu değil. İkinci devrinde bunları Amerikan stratejisinin bir kesimi haline getirmek istiyor. (Münir Şefik / Lübnan El Akhbar Gazetesi)

Karikatür: Trump’ın dönüşü – Usame Haccac / Kuds El Arabi Gazetesi

‘Arap ülkeleri Ebu Ubeyde’ye neden kızgın?’

İslami Direniş Hareketi Hamas ve birtakım yetkilileri, bilhassa Halil El Hayya ve askeri sözcü Ebu Ubeyde, bu günlerde direkt Arap hükümetlerinden yahut dolaylı olarak toplumsal medya platformlarında ağır tenkitlere maruz kalıyor. Bu iki şahsın işlediği cürüm ise, Gazze Şeridi’ndeki İsrail imha savaşı sırasında bu Arap ülkelerinin direnişe yönelik ‘destekleyici’ tavrını ve onu övmemeleri ve büyük zaferdeki rolünü kabul etmemeleriydi.

Gerçek şu ki, Arap hükümetleri Halil El Hayya ve Ebu Ubeyde’ye teşekkür etmeliler. Zira her ikisi de büyük bir nezaket göstererek, yaptıkları açıklamalarda bu Arap ülkelerinin tavrını ve direnişe karşı işgalci devletin yanında yer almalarını ifşa etmediler. Çünkü olan tam aksi bir durumdu. Bunlar hem İsrail hem de onu destekleyen ABD’den mümkün olan en kısa müddette direnişi ortadan kaldırmalarını talep ediyorlardı.

Mevcut Arap hükümetlerinin birden fazla, İsrail katliamlarına sessiz kalmanın utancıyla tarihe geçecek. Hatta kimileri kuşatma altındaki bölgede yaşayan iki milyondan fazla kardeşlerinin açlıktan ölmesine son vermek için ordularını yahut keşif birliklerini harekete geçirmek yerine fiilen bu savaşa ortak oldular. (Abdulbari Atvan / Rai Al Youm Gazetesi)

Karikatür: Zaferin Anahtarı – Hasan İdlibi / Kaynak: EL Arabi El Cedid Gazetesi

‘İsrail Gazze’deki ateşkes sürecini bozar mı?’

27 Kasım 2024’te imzalanan ateşkes muahedesine nazaran İsrail ordusunun Güney Lübnan’dan çekilmesi gereken müddetin dolmasına karşın, Binyamin Netanyahu liderliğindeki İsrail hükümeti bu taahhüde uymadı. Son gün İsrail güçleri, güney Lübnan’daki kimi köylerde konutlarına dönmeye çalışan Lübnanlı sivillere ateş açarak en az üç kişiyi öldürdü, onlarca kişiyi yaraladı.

Sorun yalnızca Lübnan evrakıyla sonlu değil. Gerçekten İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki ateşkes mutabakatının üç etabının tamamlanmasını önleyecek formda kasıtlı olarak mahzurlar çıkarma ihtimali göz arkası edilemez. Ve tıpkı Lübnan’da yaptığı üzere, İsrail, Hamas’ı muahedenin kurallarını ihlal etmekle suçlamaya başlayarak, mümkün çöküşten onu sorumlu göstermeye çalışıyor.

Şüphesiz ki bu ihtimal büyük ölçüde bekleniyordu. Ateşkesin takvimi işledikçe, ister iktidardaki sağcı koalisyondan, ister İsrail sokakları tarafından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu üzerindeki baskı da artacak. Çünkü Maarif gazetesinin 24 Ocak’ta gerçekleştirdiği kamuoyu yoklaması, Netanyahu’nun popülaritesinin ateşkesle birlikte azaldığını ve iktidar koalisyonuna olan takviyenin muhalefet lehine değiştiğini ortaya koydu. (Mısır El Ahram Gazetesi)

Karikatür: Gazze Ateşkes Muahedesi – Amcad Resmi / Kaynak: Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi

‘Hamas nitekim savaşı kazandı mı?’

Hamas, alandaki tüm gerçeklerin işaret ettiği üzere, düşmanlarını yok etme ve katletme hayallerini gerçekleştiren İsrail’i katiyen yenemedi. Öbür yandan Hamas yenilmedi de. Arap medyasının, kurtarılan çok sayıda bayan tutukluyu öne çıkarması da bunun deliliydi. Bedelin 50 bin meyyit, 100 bin yaralı ve enkaz altında kayıp 10 bin kişi ve tekrar inşası için de büyük paralar gerektiren yıkılmış bir kent olduğunu unuttu.

Arap dünyasında yenilgiyi kabul etme kültüründe iki kişi ön plana çıkıyor. Fakat bu ikisinin yansıları birbirinden epeyce farklı. Bir tarafta Cemal Abdülnasır, öteki tarafta ise Saddam Hüseyin duruyor. Mısır 1967’de mağlubiyete uğradığında, Abdülnasır Mısırlılar ve Araplar’ın karşısına çıkıp hezimetteki sorumluluğunu kabul etti. Irak, 1991 yılında Kuveyt Savaşı’nda yenildiğinde, Saddam Hüseyin ‘Tanrı’nın yardımıyla zafer ne kadar harikadır’ halinde bir açıklama yaptı. Irak bu savaşı resmi olarak ‘tüm savaşların anası’ olarak isimlendirdi. Hatta Iraklılar ortasında “İkinci Körfez Savaşı” isminin kullanılması bile yasaktı.

Gazze’de zafer kazanıldığına dair boş laflar, İsrail’in hatasını örtbas etme uğraşıdır. İsrail, Gazze’de sistematik bir soykırım gerçekleştirmiştir, bu nedenle Gazze halkının zafer kazandığına dair bir atmosfer oluşturulmaya çalışılması kabul edilemez bir durumdur. (Faruk Yusuf / Londra Merkezli El Arab Gazetesi)

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)

Kaynak: Gazete Duvar