AP, Gazze’de ateşkesi yazdı: Muahede taslağında ne var?

İsrail ve Hamas ortasında Gazze’de ateşkes sağlanması ve rehine takası yapılması için ABD, Mısır ve Katar’ın arabuluculuğunda devam eden dolaylı müzakerelerden ‘anlaşmanın yakın olduğu’ tarafındaki açıklama ve haberlere rağmen şimdi mutabakat haberi gelmiş değil. ABD’nin The Associated Press (AP) haber ajansı, Katar’ın başşehri Doha’daki müzakerelerde masada olan mutabakat taslağının ayrıntılarına ait haberinde, kelam konusu mutabakatın yürürlüğe girmesi halinde Gazze’deki çatışmaların 42 gün boyunca duracağını, bu esnada onlarca İsrailli rehine ile yüzlerce Filistinli tutuklunun salıverileceğini yazdı.

Habere nazaran, muahedenin birinci evresinde, İsrail askerlerinin Gazze Şeridi’nin ‘uç noktalarına’ çekilmesi ve Filistinlilerin de İsrail’in atakları münasebetiyle terk etmek zorunda kaldıkları meskenlerine dönmesi bekleniyor. AP’ye nazaran, asıl problem, ateşkesin birinci basamağın sonrasında da devam edip etmeyeceği. Buna nazaran, bu sorunun karşılığı, birkaç hafta içinde başlaması beklenen müzakerelerden çıkacak sonuca bağlı. Kelam konusu görüşmelerde, arabulucu ülkeler ile İsrail ve Hamas’ın Gazze Şeridi’nin nasıl yönetileceği konusunu ele alması bekleniyor. İsrail ise Hamas’ın büsbütün bertaraf edilmesi gerektiğini savunuyor.

42 GÜNÜN AKABİNDE NE OLACAK?

AP’ye nazaran, ateşkesin devam edeceği 42 günün akabinde İsrail, tüm rehineler hür bırakılmamış olmasına rağmen Gazze Şeridi’ne yönelik ataklarına yine başlayabilir.

Ajansa konuşan iki yetkili, Hamas’ın ateşkes mutabakatı taslağını kabul ettiğini bildirdi. İsrailli yetkililer ise ayrıntılar üzerinde çalışmaların sürdüğünü, bunun mutabakattaki kimi kaidelerin değişebileceği, hatta tüm mutabakatın ‘suya düşebileceği’ manasına geldiğini belirtti.

HAMAS, BİRİNCİ KADEMEDE 33 REHİNEYİ HÜR BIRAKACAK

Ajansın gördüğünü tabir ettiği mutabakat taslağına nazaran, muahedenin birinci evresinde, İsrail’deki hapishanelerde tutulan yüzlerce Filistinlinin hür bırakılması karşılığında Hamas, 33 rehineyi salıverecek. Bu kademenin sonunda, hayattaki tüm bayan, çocuk ve yaşlıların hür bırakılmış olması gerekecek. Halihazırda Gazze’de 100 kadar rehine olduğu düşünülürken, bu bireylerin kimilerinin sivil, kimilerinin asker olduğu biliniyor. İsrail ordusu, rehinelerin en az üçte birinin artık hayatta olmadığını kestirim ediyor.

Anlaşma taslağına nazaran, Hamas’ın ateşkesin birinci günü üç rehineyi özgür bırakması gerekecek, yedinci günde ise dört rehineyi daha hür bırakması istenecek. Bunun akabinde Hamas, haftalık olarak rehineleri hür bırakmaya devam edecek.

HANGİ SAFHADA NE OLACAK?

Doha’da masada olan taslak, üç evreli bir muahedeyi öngörüyor. Buna nazaran, Hamas, birinci evrede ortalarında bayan sivil ve askerler, çocuklar ve 50 yaşın üzerindeki siviller olmak üzere 33 rehineyi hür bırakacak. İsrail, hür bırakılan her bir sivil rehine karşılığında 30 Filistinliyi, her bir bayan asker için ise 50 Filistinliyi salıverecek. Birinci kademede, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nin içinde yerleşim olan alanlarda bölgenin ‘uç noktalarına’ çekilmesi beklenecek. Bu süreçte ayrıyeten İsrail’in taarruzları sebebiyle zorla yerinden edilen Filistinliler de meskenlerine dönecek ve bölgeye daha fazla insani yardım girişi sağlanacak.

Anlaşmanın ikinci basamağının da 42 gün sürmesi bekleniyor. Bu evrede ‘sürdürülebilir sükunet’ ilan edilecek. Hamas da bu 42 gün içinde sivil ve asker olmak üzere geriye kalan erkek rehineleri hür bırakacak. Bu şahısların karşılığında salıverilecek Filistinli tutukluların sayısı ise şimdi müzakere edilmiş değil. Hamas, emsal biçimde, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nden büsbütün çekilmesi karşılığında kalan rehineleri özgür bırakacak.

Anlaşmanın üçüncü ve son kademesinde ise hayatını kaybetmiş İsrailli rehineler ile Filistinli silahlı bireylerin takası gündeme gelecek. Bu etapta ayrıyeten Gazze’nin tekrar inşa planı uygulanmaya başlayacak; Gazze’ye giriş-çıkışlar için hudut geçişleri de açılacak.

TAMPON BÖLGE OLUŞTURULACAK

Öte yandan, The Associated Press’e nazaran, hangi rehinelerin ve kaç Filistinlinin özgür bırakılacağı sorusu, karmaşık bir husus olmayı sürdürüyor. Buna nazaran, hür bırakılacağı belirtilen 33 rehinenin ortasında bayanlar, çocuklar ve 50 yaşın üzerindeki şahıslar var. Bu bireylerin çabucak hepsinin siviller olduğu söz edilirken, mutabakat, Hamas’ın hayattaki tüm İsrailli bayan askerleri de salıvermesini öngörüyor. Hamas, evvel hayattaki rehineleri özgür bırakacak; şayet hayattaki rehinelerin sayısı 33’e ulaşmazsa, hayatını kaybedenlerin cansız vücutları de teslim edilecek. Öteki yandan, tüm rehineler de Hamas’ın elinde bulunmuyor. Münasebetiyle, öbür Filistinli kümelerin ellerindeki rehineleri hür bırakmasını sağlamanın da problematik bir süreç olabileceği değerlendirmesinde bulunuluyor.

Anlaşma hayata geçerse, İsrail güçleri de birinci evrede, İsrail hududunda, Gazze içindeki yaklaşık 1 kilometrelik bir tampon bölgeye çekilecek. Bunun yerinden edilmiş Filistinlilerin Gazze Şeridi’nin kuzeyi dahil konutlarına dönebilmesini sağlaması amaçlanıyor. AP’nin gördüğü taslak metin, İsrail güçlerinin Gazze’nin kuzeyi ile güneyi ortasındaki Netzarim Koridoru’ndan da muahedenin 22’nci günü prestijiyle büsbütün çekilmesini öngörüyor. Birinci etapta, İsrail güçlerinin Refah Hudut Kapısı da dahil olmak üzere Gazze-Mısır ortasındaki Philadelphi Koridoru’nun denetimini elinde bulundurmayı sürdürmesi öngörülüyor.

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)

Kaynak: Gazete Duvar