Eğitim-Bir-Sen’den Öğretmen Atamaları İçin Öneri

Eğitim-Bir-Sen tarafından hazırlanan raporda, mevcut öğretmen ihtiyacının karşılanmasına yönelik hesaplamaların yapılması ve bu gereksinim göz önünde bulundurularak öğretmen atama sayılarının artırılması teklifinde bulunuldu. Sendikadan yapılan açıklamaya nazaran, eğitim sistemi izleme çalışmasının dokuzuncusu olan “Eğitime Bakış 2024: İzleme ve Kıymetlendirme Raporu” yayımlandı. Raporda, “eğitime erişim ve katılım”, “eğitimin çıktıları”, “öğretmenler ve okul yöneticileri”, “eğitim öğretim ortamları” ile “eğitimin finansmanı” başlıkları altında değerlendirmelere yer verildi.

Türkiye Eğitim Sisteminin Mevcut Durumu

Türkiye eğitim sisteminin mevcut durumu, eğilimleri ve uygulamalarının sistematik ve bilgi temelli bir yaklaşımla tahlil edildiği rapora nazaran, 2023-2024 eğitim öğretim yılında Türkiye’deki toplam 18 milyon 710 bin 265 öğrenciden 1 milyon 631 bini özel öğretim kurumlarında tahsil görüyor. Raporda, 14-17 yaş kümesinde net okullaşma oranı yüzde 91,3 olarak hesaplandı. Bu oran erkeklerde yüzde 90,7 iken, kız öğrencilerde yüzde 91,8’e ulaştı. Tüm yaş kümelerinde kızların net okullaşma oranlarının erkeklerin net okullaşma oranlarından fazla olduğu tespit edildi.

Ortaöğretim ve Mezuniyet Oranları

Ortaöğretimin mecburî eğitim kapsamında olmasına karşın, 14-17 yaş kümesindeki çocukların yüzde 8,7’sinin eğitimin dışında olduğunun tespitine yer verilen rapora nazaran, 18-21 yaş aralığında en az lise mezunu olanların oranı bayanlarda yüzde 80,1, erkeklerde ise yüzde 73,8 olarak belirlendi. Toplam mezuniyet oranı ise yüzde 76,9 oldu. Son 10 yıllık süreçte 18-21 yaş kümesinde en az lise mezunu olma oranına nazaran bayanların sayısında erkeklere nazaran daha çok artış yaşandı.

Açık Öğretim ve Özel Eğitim

Geçen eğitim öğretim yılında açık öğretimdeki toplam öğrenci sayısı bir evvelki seneye nazaran 1 milyon 117 bin azalarak 1 milyon 229 bin 802 oldu. Rapora nazaran, eğitim öğretim yılında özel eğitim alan öğrenci sayısı, okul öncesinde 10 bin 668, ilköğretimde 440 bin 931, ortaöğretimde 108 bin 126, toplamda ise 559 bin 725 olarak kayıtlara geçti. Özel eğitim alan kız öğrencilerin sayısı erkeklerden daha az oldu. Özel eğitim alan öğrencilerin yüzde 63’ünü erkek öğrenciler, yüzde 37’sini ise kız öğrenciler oluşturdu.

Türkiye’nin TIMSS Sonuçları

Türkiye’nin TIMSS 2023 sonuçlarına da yer verilen raporda, 2019’a kıyasla 4. ve 8. sınıf seviyelerinde matematik ve fen alanlarındaki puan artışlarına da değinildi. 2023 datalarına nazaran, “18-24 yaş ortası ne eğitimde ne istihdamda olanların (NEET) oranı” OECD ülkeleri ortalamasında yüzde 13,8 iken, Türkiye yüzde 31,1 oranla hem OECD ülkeleri ortalamasını geçti hem de OECD ülkeleri ortasında birinci sırada yer aldı.

Kadın Öğretmenlerin Oranı

“Eğitime Bakış 2024” raporuna nazaran, 2023-2024 eğitim öğretim yılında okul öncesinde 121 bin 986, ilköğretim kademesinde 648 bin 920 ve ortaöğretim kademesinde 397 bin 990 olmak üzere toplam 1 milyon 168 bin 896 öğretmen görev yapıyor. Bu öğretmenlerin 175 bin 499’u özel öğretim kurumlarında çalışıyor. Son 10 yılda öğretmen kadrosundaki kadın oranı yüzde 7 artış göstererek, 2023-2024 eğitim öğretim yılında yüzde 61,3’e yükseldi. Eğitim fakültelerine giren öğrencilerin yüzde 65,8’ini kızlar oluşturdu.

Öğretmen ve Yönetici Maaşları

Rapora nazaran, OECD ülkeleri ortasında tüm kademelerdeki öğretmenlerin başlangıç ve 15 yıl tecrübe sonrası maaş düzeyleri farklılık gösteriyor. OECD ortalamasına nazaran, öğretmenlerin 15 yıl tecrübe sonrası maaşları, başlangıç maaşlarına kıyasla okul öncesinde yüzde 31, ilkokul ve ortaokul kademesinde yüzde 35, ortaöğretim genel programlar seviyesinde ise yüzde 36 yükseliyor. Türkiye’de bu oranlar tüm kademelerde yüzde 3 düzeyinde gerçekleşiyor. Türkiye, öğrenci başına yaptığı harcama ile OECD ülkeleri ortasında Meksika’dan sonra en düşük harcama yapan ikinci ülke pozisyonunda yer alıyor.

Raporda Tekliflere de Yer Verildi

• 14-17 yaş kümesinde okullaşma oranı düşük olan vilayetlerde ortaöğretime erişimi artırmak.
• Özellikle erkek çocukların aleyhine durumun olduğu vilayetlerde eğitimin dışında kalma nedenleri araştırılarak eğitime erişimlerini sağlamak için mevcut siyasetler gözden geçirilmeli.
• Açık öğretim okullarında kayıtlı öğrenci sayısındaki düşüşün nedenleri ayrıntılı biçimde ortaya konulmalıdır.
• Özel eğitim muhtaçlığı olan çocukların ilköğretimden sonra ortaöğretime erişimine ve mesleksel eğitime yönlendirilmelerine ait tesirli siyasetlere muhtaçlık duyulmaktadır.
• Mezun olmayan ya da okul terk eden gençler için mevcut siyasetler gözden geçirilmeli ve gerekli iyileştirmeler yapılmalıdır.
• Son yıllarda öğretmen atama sayıları düşmüştür; münasebetiyle mevcut öğretmen ihtiyacının karşılanmasına yönelik hesaplamaların yapılması gerekmektedir.
• Türkiye’de öğretmen ve okul yöneticilerinin maaşlarının meslek seviyelerine nazaran OECD ülkeleri ortalamalarını yaklaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
• Dezavantajlı bölgelere öncelik verilerek okul ve derslik üretimi gerçekleştirilmelidir.

Kaynak: Memurlar