5510 kapsamında olan profesörün hangi statüden emekli olması avantajlı olur?

Soru : Sayın İlgili, Bir devlet üniversitesinde profesörüm, 25 yıllık çalışma mühletini doldurdum, 7000 gün de çoğunluğu vakıf üniversitesinde olmak üzere tamamlandı, devlet üniversitesine geçince hizmet birleştirme yaptım. Devlet üniversitesine yani memuriyete teşebbüs 2008 sonrası olduğu için 5510’a tabiyim. Ben 5510’dan emekli olacağım için maaşım 5434’e nazaran düşük olacak, buralar tamam… Ama şunu yapmak daha mı mantıklı: Emeklilik için tekrar bir vakıf üniversitesine geçip, orada 4 sene çalışıp 4/a’dan emekli olmak üzere bir seçeneğim de var. Sizce 4/c’den vazgeçip 4/a’ya geçmem daha mı mantıklı olur? Profesör çalışan maaşları kanun gereği her ikisinde de birebir zira. Şayet 5510 sayılı kanun daha düşük emekli maaşı veriyorsa, şayet 5434’ün avantajından faydalanamıyorsam, 4/a’yı seçmem daha mı mantıklı olur? Ya da kaç hizmet yılından sonra oburu ötekisine nazaran avantajlı hale gelir? Kimisi 4/a emekli maaşı açısından daha düzgün diyor, lakin kimisi de eski alışkanlıklardan 4/c’nin daha sağlam olduğunu söylüyor. Mevzuyla ilgili olarak yol gösterebilirseniz çok sevinirim. Hürmetlerimle,

Detaylar/Değerlendirmeler:

1 Ekim 2008 tarihinden sonra birinci sefer memurluğa başlamış olanlar 5510 sayılı Kanun kapsamında olurlar ve emekliliklerinde de emekli aylıklarının hesaplanması, 5434 sayılı Kanuna tabi olanlardan farklı olur. Yani, özetle 5510 sayılı Kanuna nazaran aylık hesabı tüm çalışma hayatları içerisindeki misyonları değil, bulunmuş olduğu misyonları itibariyle prime temel yararları temel alınır, 5434 sayılı Kanuna nazaran ise en üst ödemeye imkan veren vazife temel alınır.
5510 kapsamında olanlar için prime temel çıkarların neler olduğu ve prim oranları konusunda yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için
https://www.memurlar.net/haber/1125020/
adresimiz ziyaret edilebilir.

5510 sayılı Kanunda yer alan sözü ile “Yaşlılık Aylığı” nasıl hesaplanmaktadır:
5510 sayılı Kanun Unsur 29 kararına nazaran yaşlılık aylığının genel olarak formülü:
Yaşlılık Aylığı = Ortalama Aylık Yarar x Aylık Bağlama Oranı halindedir.

Bu unsur kararına nazaran de Ortalama Aylık Kazancın açılımı, sigortalının her yıla ilişkin prime temel çıkarının, çıkarın ilişkin olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan karlar toplamının, prestiji hizmet müddeti ile fiili hizmet mühleti artırımı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük karın otuz katıdır, formundadır.

Aylık bağlama oranı da, sigortalının malüllük, yaşlılık ve mevt sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için %2 olarak tabir edilmiş ve bu hesaplamada 360 günden eksik müddetlerin orantılı olarak dikkate alınacağı, aylık bağlama oranının %90’ı geçemeyeceği de belirtilmiştir.

Güncelleme katsayısı ise; 5510 sayılı Kanun Husus 3 kararında açıklanmış, buna nazaran de her yılın Aralık ayına göre Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan en son temel yıllı tüketici fiyatları genel indeksindeki değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme suratının % 30’unun toplamına (1) tam sayısının ek edilmesi sonucunda bulunan kıymeti, söz etmektedir.
Misyon aylıkları açısından bakıldığında ise, memurların prime temel yararları genel olarak az olmakta, bu duruma kesintiden muaf tutulan vergiler de tesirli olmaktadır. Lakin, bu durum misyon aylıklarının yüksek olmasını sağlasa da prime temel çıkarlarının düşük olması sonucunu getireceğini, münasebetiyle da emekli aylığı hesabındaki kar fiyatını da azaltmaya yol açabileceğini, özetle, emekli aylığı fiyatının az olmasına yol açabileceğini değerlendirmekteyiz.

Ayrıyeten, 1 Ekim 2008 tarihinden evvel personellik, esnaflık üzere hizmetleri olan ve bu tarihten sonra birinci sefer memur statüsünde çalışmaya başlayanların emekliliklerinde aylık hesaplanma biçimi 5510 sayılı Kanun Süreksiz Unsur 2 kararında açıklanmıştır.

Bu durumda olanlar için aylık hesaplama biçiminde dönemsel olarak (2000 yılına kadar farklı, 2000-2008 ortası başka, 2008 sonrası farklı şekilde) aylıklar hesaplanır ve son olarak da AYLIK= Ortalama Aylık Yarar x Aylık Bağlama Oranı formulü ile hesaplanan bir aylık sistemine dahil olurlar.

Ayrıyeten, 5682 sayılı Pasaport Kanunu Husus 14 kararına nazaran, vakıf yükseköğretim kurumlarında vazife yapanlardan en az 15 yıl mesleksel kıdemi olan öğretim üyelerinin de yeşil pasaport alma hakları da bulunmaktadır. Münasebetiyle, bu durumda ister memur statüsünden ister personel statüsünden emeklilik durumunun mahzur olmayacağı kıymetlendirilmektedir.

Hizmet birleştirme sisteminde de 1 Ekim 2008 tarihinden evvel çalışmaya başlamış olanlar hakkında son 7 yıl hizmet kuralı işletilmektedir.

Sonuç bağlamında kıymetlendirmemiz şöyle olacaktır:
Üstte da açıkladığımız üzere, 5510 kapsamında memurların vazife aylıkları kesintilerden kaynaklı yüksek olsa da bu durum her vazife aylığından SGK kesintileri kesilmeyeceğinden prime temel yararları da düşük kalma durumunu ortaya çıkarabileceğini, münasebetiyle da emekli aylık hesabındaki ortalama aylık yararı da düşürme ihtimalinin olacağını değerlendirmekteyiz. Fakat, kısa müddetli bir statü değişikliğinin de emekli aylık fiyatlarında fazla bir değişikliğe de yol açmayacağını da ayrıyeten değerlendirmekteyiz.
Kısaca, personel statüsünden yahut 5510 kapsamında memur statüsünden emekli olunduğunda aylık hesabında kullanılan ögeler tıpkı olmakta ve bu süreçlerde, ortalama aylık çıkar birinci öge olmakla birlikte genel olarak yıllık enflasyon, güncelleme katsayısı, gelişme suratı üzere bilgiler hesaplanacak olan aylık meblağında belirleyici olmaktadır.

Sonuç bağlamında, her iki durumda da sizin mesleksel vazifeniz temel alındığında statü farklılığının sizin için bir avantaj yahut dezavantaj olarak çok farklı bir durumu ortaya çıkarmayacağını düşünmekteyiz, hasebiyle da emekliliğinizde emekçi statüsünden mi, yoksa memur statüsünden mi emekli olma tasarrufunuzun kendinizde olacağını söyleyebiliriz.

Kaynak: Memurlar