Tercih kılavuzu ile bilgisayar işletmenine YDS kaidesi getirilmesi hukuka alışılmamış bulundu

Danıştay: Tercih kılavuzu ile mevzuatta olmayan ek kurallar getirilemez

Merkezi atamalarda kurumların hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak şartları belirlemelerinin hukuken mümkün bulunduğu, fakat kelam konusu şartların, kurumun kanununda yahut kanunun bu bahse dair düzenleme yetkisi öngördüğü yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiğinin açık olması karşısında; kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun, anılan düzenlemelere alışılmamış olarak kılavuzla belirlenemeyeceği sonucuna ulaşılmaktadır.
Evrakta bulunan bilgi ve evrakların incelenmesinden; Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Kısmı mezunu olan davacının, 2020 KPSS puanı ile ÖSYM Başkanlığı tarafından yayımlanan KPSS-2020/2 Kılavuzu’na nazaran tercihte bulunduğu ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni takımına yerleştirildiği; fakat, Tercih Kılavuzu’nda yer alan yabancı lisan kaidesini sağlamadığı gerekçesiyle atamasının yapılmamasına ait. tarih ve . sayılı sürecin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Muhakkak bir takıma atama için adaylarda aranan nitelikleri duyurma işlevi bulunan tercih kılavuzu ile kamu çalışanını ilgilendiren yeni düzenlemeler ya da ek özel koşullar getirilmesi Hukuk Devleti prensibine terslik oluşturmaktadır.
Bu durumda, bilgisayar işletmeni takımında istihdam edilecek işçi için aranan İngilizce lisan koşulunun belirlenmesi konusunda yönetimin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun üzere yasal düzenlemelerle yahut yönetmelik üzere düzenleyici nitelikteki idari süreçlerle düzenlenmesi ve bu düzenlemelerinde Resmi Gazete’de yayımlanıp duyurularak aleniyet kazandırılması gerekirken, bu koşulun KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Temel No: 2021/4579
Karar No: 2024/3599

DAVANIN KONUSU:
KPSS 2020/2 merkezi yerleştirme süreçleri sonucunda Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni takımına yerleştirmesi yapılan davacının, atamasının yapılmamasına ait . tarih ve . sayılı süreç ile bu sürecin desteği olan 2020/2 KPSS Tercih Kılavuzu’nda yer alan ”son beş yıl içerisinde KPDS/YDS en az C düzeyinde İngilizce bilmek” kuralına ait 7111 numaralı nitelik kodunun iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ ARGÜMANLARI:
Davacı tarafından, merkezi atamalarda kurumların, hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak şartları belirlemelerinin hukuken mümkün bulunduğu; fakat, kelam konusu şartların, kurumun kanununda yahut kanunun bu bahse dair düzenleme yetkisi öngördüğü tüzük ve yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiği; kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun kılavuzla belirlenemeyeceği ileri sürülmektedir.

. BAŞKANLIĞININ SAVUNMASI:
Davanın öncelikle mühlet aşımından reddi gerektiği, yönetimlerine hasımlık yöneltilemeyeceği, kılavuzun ilgili kısmında, “koşullarından rastgele birini karşılamadığınız bir takım ya da duruma tercihleriniz ortasında yer vermeniz ve yerleştirilmeniz halinde ilgili kurum tarafından atamanızın yapılmayacağını göz önünde bulundurunuz.” açıklamasının bulunduğu ileri sürülerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

. ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNÜN SAVUNMASI:
Üniversitenin Kurumsal Bağlantı Koordinatörlüğünde görevlendirilecek işçinin, faal ve faal formda kullanılan İngilizce web sayfasının denetimi, milletlerarası etkinliklerde yabancı iştirakçi ve işçi ile bağlantıya geçmesi ve turizm kenti olan kentte yabancı konuklara Üniversiteyi tanıtma üzere faaliyetlerde misyon alması beklendiğinden, bilgisayar işletmeni unvanlı işçi için yabancı lisan (İngilizce) bilme kuralı getirildiği, tercih ekranında mevcut “Adayların tercih sürecini tamamlamadan evvel, tercih etmek istediği durumların şartlarını dikkatle incelemeleri, şartlarını taşımadıkları konumlardan tercih yapmamaları” ihtarına karşın, davacı tarafından Üniversitenin bilgisayar işletmeni takımının tercih edildiği; ilgili Yönetmeliğin 25. Unsurunda yer alan, “Ancak, atama için öngörülen şartlara uymayan yahut gerekli dokümanları mühleti içinde getiremeyen adayların atamaları yapılmaz.” kararı uyarınca sürecin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ FİKRİ:
Makul bir takıma atama için adaylarda aranan nitelikleri duyurma işlevi bulunan tercih kılavuzu ile kamu işçisini ilgilendiren yeni düzenlemeler ya da ek özel kaideler getirilmesi Hukuk Devleti prensibine karşıtlık oluşturduğundan, bilgisayar işletmeni takımında istihdam edilecek işçi için aranan İngilizce lisan kuralının belirlenmesi konusunda yönetimin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun üzere yasal düzenlemelerle yahut tüzük yahut yönetmelik üzere kalıcı düzenleyici nitelikteki idari süreçlerle düzenlenmesi ve buna Resmi Gazete’de yayımlanıp duyurularak aleniyet kazandırılması gerekirken, bu kuralın KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı; anılan Kılavuzdaki nitelik kodunun hukuka muhalif olduğu saptandığından, ÖSYM tarafından Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine bilgisayar işletmeni olarak yerleştirilen davacının, belirtilen nitelik kodundaki şartı taşımaması nedeniyle atamasının yapılmaması yolunda tesis edilen ferdî süreçte de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu ferdî süreç ile desteği tercih kılavuzu nitelik kodunun iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI KANISI:
Dava; 2020 yılı Kamu İşçisi Seçme İmtihanına (KPSS) katılarak başarılı olan ve Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) KPSS-2020/2 yerleştirme sonucuna nazaran Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni takımına yerleştirilen davacının, KPSS-2020/2 Kılavuzu’nun “Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C düzeyinde İngilizce bilmek” halindeki 7111 nolu nitelik kodunda belirtilen yabancı lisan yeterliliği kaidesini yerine getirmediğinden bahisle atamasının yapılmamasına ait Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi’nin 09/02/2021 tarih ve 2100005040 sayılı süreci ile bu sürecin desteği olan KPSS-2020/2 Kılavuzu’nun 7111 nolu nitelik kodunun iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Kamu hizmetlerine girme hakkı” başlıklı 70. unsurunda; “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, misyonun gerektirdiği niteliklerden öteki hiçbir ayırım gözetilemez.” kararı yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. unsurunun 1. fıkrasının (A) ve (B) bentlerinde Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel koşullar sıralanmış, birebir fıkranın (B) bendinin 2. alt bendinde; Devlet memurluğuna atanacakların kurumların özel kanun yahut öteki mevzuatında aranan kaideleri taşımaları gerektiği karara bağlanmıştır.
03/05/2002 tarih ve 24744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Vazifelerine Birinci Sefer Atanacaklar İçin Yapılacak İmtihanlar Hakkında Genel Yönetmeliğin dava konusu sürecin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, kamu kurum ve kuruluşlarına birinci kez atanacak çalışanın seçme ve yerleştirme koşullarına yer verilmiş ve anılan Yönetmeliğin “KPSS Kılavuzu” başlıklı 8. unsurunda; KPSS Kılavuzu’nda; işçi alımı, müracaat, genel imtihan, alan imtihanları ve kıymetlendirme süreçlerine ait gerekli bilgi ve kurallar ile takımlarına tarzına uygun açıktan atama müsaadesi alınmış yahut bir yıl içinde işçi alınması planlanmış olan kamu kurum ve kuruluşlarının isimleri, takım sayıları bunların adaylarda aradıkları nitelikler ile adayların imtihan öncesi bilmesinde faydalı olabilecek öbür bilgilerin yer alacağı, 14. hususunda; adayların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. hususunda belirtilen şartlar ile kamu kurum ve kuruluşlarının kendi mevzuatındaki öteki adaylık şartlarını da taşımalarının zarurî olduğu, 20. hususunda; kamu kurum ve kuruluşları tarafından, açıktan atama yapacakları (B) kümesi takımlar için ilgili mevzuatı uyarınca yetkili makamlardan müsaade alındıktan sonra, bu takımların şartlarının belirlenmesi gayesiyle, yükseköğretim kurumları ile yükseköğretim üst kuruluşları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığına; bunların dışında kalan başka kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet İşçi Başkanlığına başvuracağı, YÖK Başkanlığının aldıkları müracaatları; unvan, sayı, sınıf ve derecesi ile aranan şartlar istikametinden inceleyerek görüşlerini bu kuruluşlara ilişkin takımların tümünü kapsayacak formda manyetik ortamda Devlet İşçi Başkanlığına bildireceği, kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet İşçi Başkanlığı tarafından onaylanan, Nitelik-Kod Kılavuzunda belirtilenler dışında ayrıyeten özel nitelik belirleyemeyeceği, 22. hususunda; kamu kurum ve kuruluşlarının, tarza uygun olarak açıktan atama müsaadesi alınmış ve şartları belirlenmiş (B) Kümesi boş takımlarının sınıf, unvan, derece ve sayısı ile bu takımlar için aranacak nitelikleri kapsayan bilgilerin, Devlet İşçi Başkanlığı ismine ÖSYM tarafından ilan edileceği, 23. hususunda; adayların, ÖSYM tarafından (B) kümesi takımlarına, KPSS puanları, tercihleri, takım sayıları ve şartları göz önünde tutulmak suretiyle yerleştirileceği, 25. unsurunda ise; fakat, atama için öngörülen şartlara uymayan yahut gerekli evrakları müddeti içinde getirmeyen adayların atamalarının yapılmayacağı, kurallarına yer verilmiştir.
Üstte yer verilen mevzuat kararlarına nazaran; merkezi atamalarda kurumların hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak şartları belirlemelerinin hukuken mümkün olduğu, fakat, kelam konusu şartların, kurumun kanununda yahut kanunun bu hususa dair düzenleme yetkisi öngördüğü tüzük ve yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiği açıktır.
Bu prestijle, kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun anılan kararlara ters olarak kılavuzla belirlenmesi hukuka karşıtlık oluşturacaktır.
Bu durumda, bilgisayar işletmeni takımında istihdam edilecek işçi için aranan İngilizce lisan kaidesinin belirlenmesi konusunda yönetimin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun üzere yasal düzenlemelerle yahut tüzük yahut yönetmelik üzere genel düzenleyici nitelikteki idari süreçlerle düzenlenmesi ve bunun Resmi Gazete’de yayımlanarak aleniyet kazandırılması gerekirken, kurum mevzuatında yer almayan kelam konusu şartın, KPSS-2020/2 Kılavuzu ile belirlenmesinde ve ÖSYM tarafından Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine bilgisayar işletmeni olarak yerleştirilen davacının, belirtilen nitelik kodundaki şartı taşımaması nedeniyle atamasının yapılmaması yolunda tesis edilen ferdi süreçte hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; KPSS-2020/2 Kılavuzu’nun “Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C düzeyinde İngilizce bilmek” halindeki 7111 nolu nitelik kodunun ve bu düzenlemeye dayanılarak tesis edilen Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi’nin 09/02/2021 tarih ve 2100005040 sayılı sürecin iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY:
Davacı, 2020 yılı Kamu Çalışanı Seçme İmtihanına (KPSS) katılarak başarılı olması nedeniyle, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) KPSS-2020/2 yerleştirme sonucuna nazaran Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni takımına yerleştirilmiştir.
Fakat, KPSS-2020/2 Kılavuzu’nun “Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C düzeyinde İngilizce bilmek” halindeki 7111 nolu nitelik kodunda belirtilen yabancı lisan yeterliliği kaidesini yerine getirmediği gerekçesiyle, atamasının yapılmamasına ait. Üniversitesi’nin. tarih ve . sayılı süreci tesis edilmiştir.
Bunun üzerine, anılan süreç ile bu sürecin desteği olan KPSS-2020/2 Kılavuzu’nun 7111 nolu nitelik kodunun iptali istemiyle dava açılmıştır.

İNCELEME VE MÜNASEBET:
İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Kamu hizmetlerine girme hakkı” başlıklı 70. unsurunda; “Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, vazifenin gerektirdiği niteliklerden öbür hiçbir ayırım gözetilemez.” kararı yer almaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. hususunun 1. fıkrasının (A) ve (B) bentlerinde Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel koşullar sıralandıktan sonra, tıpkı fıkranın (B) bendinin 2. alt bendinde; Devlet memurluğuna atanacakların kurumların özel kanun yahut öteki mevzuatında aranan koşulları taşımaları gerektiği belirtilmiştir.
03/05/2002 tarih ve 24744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Misyonlarına Birinci Sefer Atanacaklar İçin Yapılacak İmtihanlar Hakkında Genel Yönetmeliğin, dava konusu sürecin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, kamu kurum ve kuruluşlarına birinci kez atanacak işçinin seçme ve yerleştirme koşullarına yer verilmiş ve anılan Yönetmeliğin “KPSS Kılavuzu” başlıklı 8. hususunda; KPSS Kılavuzu’nda; işçi alımı, müracaat, genel imtihan, alan imtihanları ve kıymetlendirme süreçlerine ait gerekli bilgi ve kurallar ile takımlarına tarzına uygun açıktan atama müsaadesi alınmış yahut bir yıl içinde işçi alınması planlanmış olan kamu kurum ve kuruluşlarının isimleri, takım sayıları bunların adaylarda aradıkları nitelikler ile adayların imtihan öncesi bilmesinde faydalı olabilecek öteki bilgilerin yer alacağı, 14. hususunda; adayların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. hususunda belirtilen şartlar ile kamu kurum ve kuruluşlarının kendi mevzuatındaki öbür adaylık şartlarını da taşımalarının mecburî olduğu, 20. unsurunda; kamu kurum ve kuruluşları tarafından, açıktan atama yapacakları (B) kümesi takımlar için ilgili mevzuatı uyarınca yetkili makamlardan müsaade alındıktan sonra, bu takımların şartlarının belirlenmesi maksadıyla, yükseköğretim kurumları ile yükseköğretim üst kuruluşları Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanlığına; bunların dışında kalan öbür kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet İşçi Başkanlığına başvuracağı, YÖK Başkanlığının aldıkları müracaatları; unvan, sayı, sınıf ve derecesi ile aranan şartlar tarafından inceleyerek görüşlerini bu kuruluşlara ilişkin takımların tümünü kapsayacak formda manyetik ortamda Devlet İşçi Başkanlığına bildireceği, kamu kurum ve kuruluşlarının Devlet İşçi Başkanlığı tarafından onaylanan, Nitelik-Kod Kılavuzunda belirtilenler dışında ayrıyeten özel nitelik belirleyemeyeceği, 22. unsurunda; kamu kurum ve kuruluşlarının, yönteme uygun olarak açıktan atama müsaadesi alınmış ve şartları belirlenmiş (B) Kümesi boş takımlarının sınıf, unvan, derece ve sayısı ile bu takımlar için aranacak nitelikleri kapsayan bilgilerin, Devlet İşçi Başkanlığı ismine ÖSYM tarafından ilan edileceği, 23. hususunda; adayların, ÖSYM tarafından (B) kümesi takımlarına, KPSS puanları, tercihleri, takım sayıları ve şartları göz önünde tutulmak suretiyle yerleştirileceği, 25. unsurunda ise; lakin, atama için öngörülen şartlara uymayan yahut gerekli evrakları mühleti içinde getirmeyen adayların atamalarının yapılmayacağı, kurallarına yer verilmiştir.

HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Dava, KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda yer alan “Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C düzeyinde İngilizce bilmek” formundaki 7111 nolu nitelik kodunun iptali istemi tarafından incelendiğinde;
Üstte yer verilen mevzuat kararlarının değerlendirilmesinden; merkezi atamalarda kurumların hizmetin özelliklerini ve niteliğini dikkate alarak adaylarda aranacak şartları belirlemelerinin hukuken mümkün bulunduğu, fakat kelam konusu şartların, kurumun kanununda yahut kanunun bu mevzuya dair düzenleme yetkisi öngördüğü yönetmeliklerinde belirtilmesi gerektiğinin açık olması karşısında; kurum mevzuatında yer almayan bir nitelik kodunun, anılan düzenlemelere muhalif olarak kılavuzla belirlenemeyeceği sonucuna ulaşılmaktadır.
Belgede bulunan bilgi ve evrakların incelenmesinden; Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Kısmı mezunu olan davacının, 2020 KPSS puanı ile ÖSYM Başkanlığı tarafından yayımlanan KPSS-2020/2 Kılavuzu’na nazaran tercihte bulunduğu ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bilgisayar işletmeni takımına yerleştirildiği; fakat, Tercih Kılavuzu’nda yer alan yabancı lisan koşulunu sağlamadığı gerekçesiyle atamasının yapılmamasına ait. tarih ve . sayılı sürecin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Muhakkak bir takıma atama için adaylarda aranan nitelikleri duyurma işlevi bulunan tercih kılavuzu ile kamu çalışanını ilgilendiren yeni düzenlemeler ya da ek özel kurallar getirilmesi Hukuk Devleti prensibine terslik oluşturmaktadır.
Bu durumda, bilgisayar işletmeni takımında istihdam edilecek işçi için aranan İngilizce lisan koşulunun belirlenmesi konusunda yönetimin takdir yetkisi bulunmakla birlikte bu yetkinin, kurumların özel kanun üzere yasal düzenlemelerle yahut yönetmelik üzere düzenleyici nitelikteki idari süreçlerle düzenlenmesi ve bu düzenlemelerinde Resmi Gazete’de yayımlanıp duyurularak aleniyet kazandırılması gerekirken, bu kaidenin KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzunda belirlenmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Dava, davacının atamasının yapılmamasına ait . tarih ve . sayılı ferdî sürecin iptali istemi tarafından incelendiğinde;
Anılan Kılavuzdaki nitelik kodunun hukuka karşıt olduğu saptandığından, ÖSYM tarafından Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesine bilgisayar işletmeni olarak yerleştirilen davacının belirtilen nitelik kodundaki şartı taşımaması nedeniyle atamasının yapılmaması yolunda tesis edilen ferdî süreçte de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu KPSS-2020/2 Tercih Kılavuzu’nun “Son 5 yıl içerisinde KPDS/YDS en az C düzeyinde İngilizce bilmek” biçimindeki 7111 nolu nitelik kodunun İPTALİNE,
2. Davacının atamasının yapılmamasına ait . tarih ve . sayılı sürecin İPTALİNE,
3. Detayı aşağıda gösterilen toplam .-TL yargılama masraflarının davalı yönetimlerden alınarak davacıya verilmesine, .TL yargılama sarfiyatının davalı ÖSYM üzerinde bırakılmasına, .-TL yargılama masrafının davalı Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Minimum Fiyat Tarifesi uyarınca takdir edilen ..-TL vekalet fiyatının davalı yönetimlerden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta masrafları avansından artan fiyatın kararın katileşmesinden sonra davacıya iadesine,
6. Bu kararın bildirim tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasına temyiz yolu açık olmak üzere, 18/09/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Kaynak: Memurlar