Türkiye dünyanın en çok sigara içen 10 ülkesi ortasında

Türkiye’de sigara kullanımının süratle artması ve buna bağlı hastalıkların kamu sıhhatini tehdit eder boyuta gelmesi, uzmanları endişelendirmeye devam ediyor. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Bayram, sigara dumanının akciğerlere teneffüs yoluyla girip kan sirkülasyonuyla bedenin çabucak her yerine yayıldığını, başta kanser ve KOAH olmak üzere pek çok hastalığa neden olduğunu belirterek tehlikeye dikkat çekiyor. Sigara kullanım yaşının 12-13 üzere kritik bir periyoda kadar düştüğünü tabir eden Prof. Dr. Bayram, İngiltere’de 2009 sonrası doğanlara ömür uzunluğu sigara satış yasağı üzere radikal tedbirlerin gündeme geldiğini hatırlatıyor. Nargilenin ve elektronik sigaranın da en az olağan sigara kadar ziyanlı olduğunu vurgulayan uzmanlar, toplumun bu hususta daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğini söylüyor. Bilhassa nikotinin oluşturduğu fizyolojik ve ruhsal bağımlılıkla çabanın uzun soluklu bir efor gerektirdiğine işaret eden doktorlar, çocukları ve gençleri sigaradan uzak tutmanın ulusal bir öncelik haline gelmesinin altını çiziyor.

“Sigara insanların aklına gelmeyen pek çok hastalığa da yol açıyor”

Sigaranın yalnızca akciğerlere değil bedenin bütün organlarına ziyan verdiğini lisana getiren Medipol Mega Üniversite Hastanesi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Bayram, “Sigara akciğerlere teneffüs yoluyla girerek, kan dolanımı aracılığıyla bedenin başka bölgelerine de ulaşıyor. Münasebetiyle birinci gayesi akciğer oluyor. Akciğerde yüzden fazla hastalığa neden olabiliyor. Bunların başında kanser, KOAH ve kronik bronşit üzere hastalıklar geliyor. Elbette başka organları da konuşmamız gerekiyor. Sigara, bedenin çabucak hemen her organına ulaşabiliyor ve böylelikle insanların aklına gelmeyen pek çok hastalığın gelişmesine yol açabiliyor. Mesane kanseri, böbrek kanseri, bağırsak kanseri, kalp-damar hastalıkları. Bunların da en büyük nedeni sigara. Münasebetiyle sigaranın akciğerlere yahut bedene verdiği ziyanlar artık çok güzel bilinen bir konu” diye konuştu.

“Sigarayla uğraşta en büyük önceliğimiz çocuklar olmalı”

Henüz gelişimini tamamlamayan çocuklarda sigara içmenin önemli kalıcı meseleler ortaya çıkardığını belirten Bayram, “Burada farklı mevzulara da değinebiliriz: Toplumdaki sigara kaynaklı ziyanların yükü nedir. Ülkemizdeki sigara içme oranı nedir. Bu bahislerde maalesef karnemiz zayıf. Türkiye, dünyada en çok sigara tüketilen 10 ülkeden biri. Sigara şirketleri için önemli bir pazar pozisyonundayız. Bu bahiste geçmişte kıymetli adımlar atıldı; Türkiye’de epeyce güzel ve olumlu gelişmeler kaydedildi. Lakin son yıllarda sigarayla uğraşta bir yavaşlama hissediliyor. Bu nedenle Türkiye’nin tekrar kararlı bir biçimde gayrete dönmesi gerektiğini düşünüyorum. Sigarayla çabada en büyük önceliğimiz çocuklar olmalı. Maalesef sigaraya başlama yaşı 12-13’e kadar düştü ve bu yaşlarda, şimdi beden ve bilhassa akciğerler ile başka organlar tam gelişimini tamamlamadığı için sigara tüm bedene hasar veriyor; ileride daha erken yaşta önemli problemler ortaya çıkıyor. Örneğin, son periyotta kimi ülkelerde kıymetli adımlar atıldı. İngiltere’de 2009 yılından sonra doğmuş çocuklara hayatları boyunca sigara satış yasağı getirilmesi planlanıyor. Yani bu yıldan sonra doğanlara hiçbir formda sigara satılmaması öngörülüyor. Emsal bir uygulama ülkemizde de hayata geçirilebilir” sözlerini kullandı.

“En kıymetli bahis, sigaraya hiç başlamamak olmalı”

Nargilenin en az sigara kadar ziyanlı olduğunu ve son vakitlerde konutlara kadar girdiğini vurgulayan Bayram, “En değerli bahis, sigaraya hiç başlamamak olmalı. Sigaraya başladıktan sonra bırakmak oldukça uğraş ve zahmet gerektiriyor. Elbette bu mümkün; bırakma konusunda önemli muvaffakiyetler elde edilebiliyor. Ama hiç başlamamak, jenerasyonları korumak ismine çok daha değerli bir strateji. Evvelce Türkiye’de erkeklerde sigara içme oranı bayanlara nazaran çok daha yüksekti. Fakat son yıllarda bayanlardaki sigara içme oranlarının da erkeklere yaklaştığını görüyoruz. Bu durumun kesinlikle fark edilmesi ve önlenmesi gerektiğini bilhassa vurgulamak istiyorum. Nargile konusuna da değinmek istiyorum. Günlük pratikte, poliklinikte ‘sigara içiyor musunuz’ diye sorduğumda, ‘hayır hocam, sigara içmiyorum, yalnızca nargile içiyorum’ karşılığını alıyorum. Güya nargile temizmiş, sigara kadar ziyanlı değilmiş üzere bir algı oluşmuş durumda. Bilhassa son 3-5 yıldır bunu çok sık gözlemliyorum. Hatta evvelce sadece haftada bir yahut ayda bir dışarıda nargile içilirken, artık konutlarda nargile bulundurulduğunu görüyoruz. Halbuki nargilenin de temiz olmadığını, en az sigara kadar ziyanlı olduğunu bilhassa belirtmeliyim” halinde konuştu.

“Elektronik sigara da daha sıkı kontroller yapılmalı”

Elektronik sigaraların da erken periyotta önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabileceğini tabir eden Bayram, “Bir öteki husus da elektronik sigaralar. Elektronik sigaralar da en az sigara kadar ziyanlı; hatta daha erken periyotta önemli sıhhat problemlerine yol açabiliyor. Türkiye’de kanun gereği elektronik sigaranın satışı ve ithalatı yasak, fakat internet siteleri yahut birtakım marketler üzerinden bunlara hala ulaşmak mümkün. Bu bahiste da daha sıkı kontroller yapılması gerektiğini düşünüyorum” dedi.

“Psikolojik bağımlılık daha zor”

Uzmanlar olarak bir yıl boyunca sigara içmemeyi sigarayı bırakmak olarak kabul ettiklerini söyleyen Bayram, “Sigara bağımlılığını özetle iki cinste ele alıyoruz: Fizyolojik bağımlılık ve ruhsal bağımlılık. Fizyolojik bağımlılık dediğimizde nikotin bağımlılığından bahsediyoruz. Nikotin, beynin muhakkak merkezlerinde bağımlılık oluşturuyor ve sonluluk, el titremesi, ağız kuruması, kişinin kendini ruhsal açıdan berbat hissetmesi üzere durumlara neden olabiliyor. Bu belirtiler daha ağır tablolar olsa da kısa müddette düzelebiliyor; yani kişi bir-iki ay içinde bu tesirlerden arınabiliyor. Asıl zorluk ruhsal bağımlılık. Bireyler, kendilerini motive ettiklerinde bir-iki ay sigara içmeyip nikotin bağımlılığını aşabiliyorlar. Lakin ruhsal bağımlılık dediğimizde işin içine hayat şekli giriyor. Örneğin çay içerken, arkadaşlarla bir ortaya gelirken ya da rastgele bir aktifliğe giderken sigara içme alışkanlığı ortaya giriyor. Bu ömür stilini değiştirmek daha uzun vakit alıyor. Sigaraya karşı duygusal hasret bir-iki yıla kadar sürebiliyor. Biz bir yıl boyunca hiç sigara içmemeyi, başarılı bir ‘sigara bırakma’ olarak tanımlıyoruz. ‘Ben sigarayı bırakamam’ fikri muhakkak yanlış. Herkes sigarayı bırakabilir; kâfi ki istesin ve birinci adımı atsın” diye konuştu.

Kaynak: Memurlar