Özvar: Üniversitelerdeki taciz soruşturmalarında önemli azalma var

Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılığın Önlenmesine Yönelik Meclis Araştırma Komisyonu, AK Parti İstanbul Milletvekili Hulki Cevizoğlu başkanlığında toplandı.

Toplantıda, YÖK Lideri Prof. Dr. Özvar, YÖK Yürütme Konseyi Üyesi Prof. Dr. Naci Gündoğan, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İsmet Koç ve Doç. Dr. İklim Yüksel Kaptanoğlu ile Klinik Psikolog Ege Ebrar Önür milletvekillerine sunum yaptı.

Toplantının açılışında konuşan Cevizoğlu, komitenin çalışmalarını ağır halde sürdürdüğü, gelecek hafta kurul olarak İstanbul’a gidecekleri ve bu kapsamda iki gün boyunca İstanbul’da yerinde incelemeler yapacakları bilgisini verdi.

YÖK Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Gündoğan, yükseköğretimdeki toplam öğrenci sayısının an prestijiyle 7 milyon 330 bin 932 olduğunu, bunun 3 milyon 873 bin 437’sini bayan öğrencilerin oluşturduğunu söyledi.

Öğrencilerin içerisinde bayanların oranının 2004 yılında yüzde 42 iken 2024 yılında yüzde 53’e yükseldiğini belirten Gündoğan, bu yıl yapılan Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) ile üniversiteye kaydolan kız öğrencilerin oranının da yüzde 55 olduğunu kaydetti.

An prestijiyle Türkiye’de üniversitelerdeki toplam öğretim elamanı sayısının 184 bin 21 olduğunu bildiren Gündoğan, öğretim üyesi sayısının ise 104 bin 914 olduğunu lisana getirdi. Öğretim elemanlarının yüzde 53’nün erkek, 47’sinin bayan olduğunu tabir eden Gündoğan, “Kadınlar, araştırma vazifelileri ortasında yüzde 55’lik bir orana sahip, öğretim vazifelisi takımında yüzde 52. Üst tırmandıkça biraz oran düşüyor. Bayanlar, doktor öğretim üyesinde yüzde 48, doçent seviyesinde yüzde 43, profesör düzeyinde ise yüzde 35 oranında görünüyor.” diye konuştu.

Yıllara nazaran bayan öğretim üyesi sayısını anlatan Gündoğan, tüm akademik takımlarda bayanların sayısında yıllara nazaran yükselme olduğunu anlattı. Gündoğan, Türkiye’nin bayan öğretim elemanı oranı açısından OECD ülkeleri içerisinde güzel bir pozisyonda olduğunu belirtti.

YÖK tarafından farklı nedenlerle üniversiteye gidememiş bayanlar için hayata geçirilen “34 yaş üstü bayanlar kontenjanı” uygulamasını hatırlatan Gündoğan, 2023 YKS ile 34 yaş üstü bayanlara yönelik ek kontenjan tahsis edilerek, bayanlara yönelik müspet ayrımcılığın sağlandığını söyledi.

Gündoğan, “Bu hususta 2023 yılında, geçtiğimiz yıl toplam 20 bin 991 kontenjana 20 bin 409, 34 yaş üstü bayan aday yerleşmiştir, şu anda üniversitede öğrencidirler. 2024 yılında kontenjan 14 bin 452 iken yerleşen 15 bin 138; burada bir ek yerleştirme kontenjanı verildi. Hasebiyle, şu anda bayanlara yönelik tahminen olumlu ayırımcılık manasında Yükseköğretim Heyetinin getirdiği en değerli düzenlemelerden bir tanesi de bu.” tabirlerini kullandı.

– “Uygulamaya devam etme kararı aldık”

YÖK Başkanı Erol Özvar da iki yılda 34 yaş üstü 35 bini aşkın bayanın yükseköğretime eriştiğini kaydetti.

34 yaş üstündeki bayanların ferdî muvaffakiyet kıssalarını topladıklarını, bayanların sınıftaki durumlarını da yakından takip ettiklerini lisana getiren Özvar, şöyle konuştu:

“Bazı üniversitelerden gelen geri bildirimlerde, sınıfta bu cins yaşı biraz daha büyük bayan vatandaşlarımızın bulunmasının enteresan bir etkileşim doğurduğunu öğrendiğimizi tabir etmem lazım. Çocuklar bu bayanlarla muazzam bir not alışverişi, kitap alışverişi kıssaları… Bunun çocukların sınıf içinde kendi ortalarındaki münasebetlerini de çok olumlu bir biçimde etkilediğini biz fark ettik ve bu uygulamaya devam etme kararı aldık. İnşallah, bu sene de 34 yaş üstünde olan ve bugüne kadar üniversite okumamış vatandaşlarımıza kontenjan açmaya devam edeceğiz.”

Milletvekillerinin 34 yaşını aşan erkeklere yönelik de emsal uygulamanın olup olmadığına yönelik sorusu üzerine Özvar, şu anda bu türlü bir uygulamanın olmadığını fakat olabileceğini söyledi. Özvar, “Şu anda açık öğretim fakültelerini hayat uzunluğu tahsil çerçevesinde yine formüle ediyoruz. Bu bakımdan, bu imkandan hayat uzunluğu tahsil çerçevesinde önümüzdeki periyotta başka vatandaşlarımızı da istifade ettireceğiz.” formunda konuştu.

Projeyi, yüksek lisans ve doktora boyutunda geliştirmeyi düşündükleri bilgisini veren Özvar, “Sahada uygulandıkça, görerek üzerinde çalışarak geliştirdiğimiz şeyler. Münasebetiyle biraz birikim epey yüksek lisans ve doktora, onlar da gelecek.” dedi.

– “Gelen taleplere nazaran kontenjanı belirliyoruz”

Milletvekillerinin tek başına çocuğunu büyüten bayan öğrencilere yönelik üniversitelerde müspet ayrımcılığın yapılıp yapılmadığına yönelik sorusu üzerine Özvar, bu bahiste özel bir düzenlemenin olmadığını belirtti. Özvar, “Talepleri evvelce öngörüyoruz. Gelen taleplere nazaran kontenjanı belirliyoruz. Ayrıyeten bir mevzuat çalışması da bunun için yapılabilir.” tabirini kullandı.

Üniversitelerdeki bayan rektör ve dekan sayılarına ait de bilgi veren Özvar, şu anda 186 erkek ve 15 bayan rektörün bulunduğu bilgisini verdi. Üniversitelerdeki dekanların 1433’nün erkek, 466’sının ise bayan olduğunu anlatan Özvar, enstitü müdürlerinin 285’nin erkek, 109’nun bayan olduğunu, üniversitelerdeki kısım liderlerinin 6 bin 478’nin erkek, 3 bin 433’nün ise bayan olduğu bilgisini paylaştı.

Milletvekillerinin bayan rektör sayısına yönelik tenkitte bulunması üzerine Özvar, “Üniversite rektör adaylığı konusunda, bayan akademisyenlerin oranı az, yüzde 20’yi geçmiyor.” dedi. Dekanların YÖK tarafından seçilerek atandığını hatırlatan Özvar, adayları zımnî oylama yoluyla seçtiklerini vurguladı. Özvar, “Kadın dekan adaylarımızın oranının rektörlüğe müracaat edenlerden daha az olduğunu söz edebilirim. Hasebiyle teşvik edilmesi kesinlikle lazım gelir.” ifadesini kullandı.

YÖK Başkanı Özvar, 264 bin üniversite öğrencisinin katıldığı üniversite tecrübe anketi gerçekleştirdiklerini, bu anketin Türkiye’de üniversitelere yönelik yapılmış en kapsamlı tecrübe anketi olduğunu söyledi. Özvar, “Her üniversite için farklı başka anket sonuçlarını çıkardığımız üzere bütün olarak üniversitelerin geneline ilişkin sonuçları yakında kamuoyuyla paylaşacağız. Tecrübe anketi içerisinde, bayana şiddet konusunda elimizde işlemesi bitmek üzere, çok değerli bilgimiz olduğunu söz etmek isterim.” dedi.

Spor Dostu Yerleşke Projesine ait de bilgi veren Özvar, üniversite öğrencilerinin hareketsiz olmalarına dikkati çekti. Özvar, “Öğrencilerimiz hareketsiz, üniversitelerde hareketsizlik oranı yüzde 90’ların üzerinde. Bayanların hareketsizliği erkeklerden daha fazla. Münasebetiyle Spor Dostu Yerleşke Projesi, isminde bayan olmasa da bu açıdan kıymetli bir hizmet veriyor. Bu sene 19 Mayıs 2025 tarihinde 19 Mayıs Üniversitesi’nde, bütün üniversitelerimizi bir sıralamayla ilan edeceğimizi, hangi üniversitenin bayan yahut erkek öğrenciyi bu bakımdan teşvik ettiğini ilan edeceğiz.” halinde konuştu.

– “YÖK’ten tacize sıfır tolerans”

Milletvekillerinin üniversitelerde yaşanan şiddet ve taciz olaylarına yönelik tenkitlerine karşılık veren Özvar, şunları kaydetti:

“Yükseköğretim Şurasında tacize sıfır tolerans, bayandan da gelse erkekten de gelse fark etmez. İlgili mevzuat dahilinde diyelim ki bayan öğrenci ya da öğretim elamanından bir şikayet vuku buldu. Bu konuda Yükseköğretim Kurulu gereğini yapıyor. Vuku bulursa kamu misyonundan uzaklaştırma ile sonuçlanıyor. Mevzuat münasebetiyle bu bahiste değerli gelişme kaydettik. Son yıllarda üniversitelerden bize intikal eden taciz soruşturma belgelerinde önemli bir azalma olduğunu söz edebilirim.”

Bir milletvekilinin Karabük Üniversitesindeki milletlerarası öğrencilerin ayrımcılığa maruz kaldığını söylemesi üzerine Özvar, yabancı düşmanlığı kampanyalarının Türkiye’de yapıldığını ve yabancı düşmanlığına karşı gereken yanıtın ırkçılığa karşı çıkanlar tarafından bile verilmediğini söyledi. O devir Karabük vilayet valisi ve emniyet müdürüyle yakın temasının olduğunu anımsatan Özvar, şöyle konuştu:

“Karabük’te okuyan milletlerarası öğrencilerin suça iştiraki, vilayetteki öteki kimselerin, tıpkı yaş kümesindekilerin suça iştirakinden yüksek mi? Hayır. Buradaki memleketler arası öğrencilerin uyuşturucu, fuhuş üzere gayri ahlaki tavır ve oranları yüksek mi? Hayır, değil. Karabük’te genel ahlak düzeyinin bu öğrenciler nedeniyle daha aşağıda olduğunu söyleyebilir misiniz? Hayır. Neden milletlerarası öğrencilere takviye olunmuyor? Neden yabancı düşmanlığına yeteri kadar karşı çıkmıyoruz? O devirde kimlerin takviye verip vermediğini düzgün biliyorum.”

Türkiye’de milletlerarası öğrencilerin okumasının pek çok kısmı rahatsız ettiğini ileri süren Özvar, bugün Türkiye’de sayıları 350 bine yaklaşan memleketler arası öğrencinin olduğunu belirtti. Niyetlerinin bu sayıyı 500 bine çıkarmak olduğunu lisana getiren Özvar, “Eğer kapasitemiz elverirse önümüzdeki yıllarda bunu daha da üstlere çıkarıp dünyada en fazla memleketler arası öğrenciye mesken sahipliği yapan birinci 3 ülkeden biri olmak istiyoruz.” diye konuştu.

– “Kontenjanı maalesef dolduramıyoruz”

Bir milletvekilinin YÖK’ün yurt dışı burslarının devam edip etmediğini sorması üzerine Özvar, bursların devam ettiği bilgisini verdi. Bursları da çeşitlendirdiklerini vurgulayan Özvar, kısa ve uzun müddetli burslar diye bir ayrıma gittiklerini söyledi.

Özvar, şöyle devam etti:

“Bütün müracaatları üniversitelere yapmalarını istiyoruz ve üniversitelerden kabul edilen tekliflere biz burs veriyoruz. Çocuk bizimle temas etmeden üniversitesini ikna etmişse bu bursları alıyor. Ayda karşılıksız 1200 dolar burs veriyoruz. Yalnızca ‘git istediğin çalışmaları yap bunları üniversitene rapor et’ diyoruz. Gidiş dönüş uçak biletlerini de veriyoruz. Rastgele bir araştırma vazifelisi, ABD’de bu bursla, maaşının da takviyesiyle 3, 6, 9 yahut 12 ay kalabilir. Ne var ki bütün kampanyalarımıza ve reklamlarımıza karşın maalesef burslarımızın tamamını veremiyoruz. Kontenjanı maalesef dolduramıyoruz.” diye konuştu.

Başkan Cevizoğlu, “Türk gençleri Avrupa’ya gitmek istiyor, kaçmak istiyor” algısının yapıldığını belirterek, “Para veriyorsunuz gitmiyorlar, nasıl oluyor bu iş?” dedi.

Özvar, Kovid-19 salgını sonrasında akademide bu türlü bir hareketsizliğin olduğunu vurguladı. Avrupa Birliği’nin 2022 yılından itibaren Avrupa’daki öğrenci ve akademisyen hareketliğini artırabilmek için fon yarattığını tabir eden Özvar, 2025 yılına gelindiğini lakin Avrupa’da da hareketliliğin istek edilen seviyeye gelmediğini söyledi.

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. İsmet Koç, Türkiye’de doğurganlığın düştüğü tarafındaki tartışmalara değinerek, ülkede doğurganlığın düşmesinin gerisindeki nedenleri ortaya çıkarmak üzere araştırma planladıklarını anlattı. Koç, bu araştırmanın Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından da desteklendiğini söz etti.

Kaynak: Memurlar