Naci Görür’e gelen değişik telefon: “Hocam hangi mahalleye taşınayım?”

Türkiye’yi derinden sarsan Kahramanmaraş zelzelelerinin üzerinden iki yıl geçti.

6 Şubat 2023 sabahı 04.17’de Kahramanmaraş’ta meydana gelen birinci zelzele 7,7 büyüklüğündeydi. Sarsıntı tüm bölgeyi etkilemişti. Bu zelzeleden 9 saat sonra büyüklüğü 7,6 olan ikinci sarsıntı gerçekleşti.

Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Osmaniye, Malatya ve Elazığ’da iki sarsıntıda 53 binden fazla kişi hayatını yitirdi, onbinlerce kişi de yaralandı.

Şehirleri enkaza çevren zelzelenin üzerinden iki yıl geçti. Sarsıntının vurduğu kentlerde yaraları sarma çalışmaları devam ediyor.

Türkiye bu süreçte daima zelzeleye hazırlığı konuştu, kentleşme siyasetleri tartışmaya açıldı.

Peki gerekli adımlar atıldı mı?

“TEMEL ÇALIŞMALAR YAPILDIĞINI DÜŞÜNMÜYORUM”

Bilim Akademisi üyesi ve yeri bilimci Prof. Dr. Naci Görür, bu bahse ait açıklamalarda bulundu.

Hürriyet Pazar’a konuşan Görür, “6 Şubat’tan bugüne zelzele açısından çok kıymetli gelişmeler olduğunu ve ülke genelinde ‘depreme dirençli kentler yaratma’ konusunda temel çalışmaların yapıldığını düşünmüyorum.” dedi.

Devlet, hükümet, mahallî idare ve halk bir ortaya gelmedikçe bu işi başarmanın mümkün olmadığını söyleyen Naci Görür, “Öncelikle devletimizin zelzele stratejisini kökünden değiştirmesi gerek. Stratejiyi kabul etmek için de evvel şunu kabul etmeliyiz: ‘Türkiye bir sarsıntı ülkesidir.’ Her sarsıntıda on binlerce insanımızı kaybedemeyeceğimize nazaran strateji değişikliğiyle ülkemizi sarsıntıya karşı dirençli yapacağız.” diye konuştu.

“MİKROBÖLGELEME ÇALIŞMASI YAPILMALI”

Depreme hazırlık noktasında, mümkün bir sarsıntının kent bileşenlerine nasıl ziyan vereceğinin ortaya konulması gerektiğini anlatan Görür, bunun da mikrobölgeleme çalışmasıyla mümkün olduğunu lisana getirdi.

Prof. Dr. Görür, “Deprem dalgalarının davranışını, o kentin tabanıyla nasıl bütünleştiğini, nasıl yavaşladığını, nasıl suratını arttırdığını, ne kadar yıkıcı olduğunu, her şeyini o çalışmalar verir.” sözlerini kullandı.

ADANA’DA SON DURUM NE?

Prof. Dr. Naci Görür, 6 Şubat sarsıntılarından bir gün sonra “Adana’ya dikkat.” dediğini anımsattı. Bu ikazın sebebini, şöyle açıkladı:

“Harekete neden olan fayın bir levha hududu olması. Doğu Anadolu fayı; Arap, Anadolu ve Afrika levhası ortasındaki hudut. 53 bin kişiyi öldüren fay da bu fay.

Bilimin öngörüsü olan bir şeyi söyledim. Bu fay, Maraş’a kadar gelip Maraş’tan Adana Havzası’na yanlışsız devam ediyor, saçaklanıyor.

Büyük bir Maraş zelzelesi olduktan sonra sarsıntısı Adana’ya transfer ediyor. Hakikaten dedim ki; 6 Şubat sarsıntılarından sonra Doğu Anadolu’da Kayseri, Sivas, Adana, Mersin hatta Kıbrıs’a dikkat etmek lazım. Hatta Adıyaman-Hakkari ortasına kadar o bölgelerde gerilim yüklendi.”

BURSA’DAKİ SON ZELZELE NEYİ İŞARET EDİYOR?

Naci Görür’e geçen günlerde Bursa’da meydana gelen 4,1 büyüklüğündeki sarsıntı de soruldu.

Görür, bu sarsıntıların yarar biriken enerjiyi azalttığı görüşünü reddedip, “Bazı fayların hareketi sarsıntının o bölgedeki tansiyonunu azaltsa da çoğunlukla tansiyonu arttırır.” değerlendirmesinde bulundu.

İSTANBUL’DA BEKLENEN ZELZELE: “AVRUPA YAKASI DAHA ÇOK ZİYAN GÖRECEK”

Görür, İstanbul’da mümkün büyük zelzeleye ait gerekli hazırlığın yapılmadığını söyledi.

Hiçbir şey yapılmadığını söylemenin de gerçek olmayacağını anlatan Görür, “Sistematik olarak yapılması gerekenler çok büyük. Muhtemel bir zelzelede Avrupa Yakası, Asya Yakası’na oranla daha fazla hasar görecek. Sebebi taban. İki yakada kıyı ve dolgu bölgelerinde sarsıntının şiddeti, ivmesi, suratı da fazladır. Yıkım da fazla olacaktır. İstanbul’da Adalar’da, kıyılarda tsunami çok tesirli olabilir.” diye konuştu.

Marmara’da beklenen sarsıntıdan kıyıya yakın kentlerin daha çok etkileneceğini anlatan Görür, şöyle devam etti:

“Denize yakın vilayetler bu sarsıntıdan az yahut çok etkilenecektir. Çok etkilenecekler ortasında İstanbul, Gebze, Kocaeli, Yalova var.

Güneydeki alanlar; Tekirdağ, Bursa, Edirne. Yani bu bölgedeki tüm yerler etkilenecek lakin derecesi farklı.

Denize yakın, Marmara’ya yakın yerler; Tekirdağ, Yalova, İstanbul, Silivri, Bursa-Gemlik…

Bu yöreler çok daha fazla etkilenecek. Çanakkale, Balıkesir, onlar da etkilenecek lakin az. Fakat unutmamak gerek ki, zelzeleye hazırlık illa sarsıntı nereye vuracak diye olmamalı.

Her halükârda kentini sarsıntı dirençli, köyünü sarsıntı dirençli yapacaksın.”

“HANGİ MAHALLEYE TAŞINAYIM” DİYE ARIYORLAR

Prof. Dr. Naci Görür, “Gece apansız telefonunuz çaldığında korkuyor musunuz?” sorusunu da yanıtladı.

Önemli kayıplar olmadıkça kendisinin aranmadığını anlatan Görür, “Ama bazen oluyor, telefonum çalıyor. Akşam 8, 9… Biri arıyor. Malatya’dan, Gaziantep’ten, köyden, kasabadan… ‘Hocam ben buradan taşınmaya karar verdim, hangi mahalleye taşınayım’ diye soruyor bana. Bunu bilmek mümkün değil elbette lakin her birinin korkusunu anlıyorum. Üzmeden, kırmadan bir yanıt veriyorum.” karşılığını verdi.