SAYD Başkanı: Sayı, ciro çok, yüzlerce otelde ruhsat ya da evrak yok

Bolu Kartalkaya’da ‘lüks tatil deneyimi’ diye pazarlanıp, 78 bireye mezar olan Grand Kartal Hotel faciasından sonra gözler, otellerin durumuna ve yapılan kontrollere çevrildi.

Türkiye’nin kıyı bandında yangın merdiveni, elektrik tesisatı üzere temel güvenlik şartlarını sağlayamayan, prosedürlere uygun olmayan yüzlerce otel olduğunu söyleyen Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Bölge Temsil Kurulu Lider Yardımcısı ve Seyahat Acentaları Yöneticileri Derneği (SAYD) Başkanı Mehmet Gem, “Antalya üzere turistik bölgelerde bilhassa kent içinde bu şartlarda 3-4 yıldızlı çok sayıda otel var. Kolay bir incelemeyle çarçabuk ortaya çıkacaktır” dedi.

SAYD Başkanı ve TÜRSAB yöneticisi Mehmet Gem

DENETİM ŞİRKETLERİNE 2 MİLYAR TL

Bakanlık bünyesinde yapılması gereken kontrollerin özel şirketlere devredilmesiyle birlikte, bu firmalara 1,5-2 milyar TL’nin üzerinde bir gelir kapısı açıldığını belirten Gem, “Bakanlığın çıkardığı yönetmeliklerle turizmde irili ufaklı faaliyet gösteren her yere turizm evrakı mecburiliği getirildi. Ancak kapsamlı bir kontrol sistemi yok, münasebetiyle bu yönetmeliklerin manası da yok. Bu işletmeleri denetlemesi gereken bakanlık fakat bu işi bakanlıktan kontrol yetkisi almış özel şirketler yapıyor. Her sene bu özel firmalara, tesislerin oda ve yatak sayısına, metrekaresine bağlı fiyatlamalarla yüksek meblağlar ödeniyor. Lakin sonuç ne? Bu kontroller ne kadar gerçek? Otel yangınında daima birlikte gördük” diye konuştu.

VARSA YOKSA SAYILAR, CİROLAR, REKORLAR…

Gem, uygulanmadığı sürece yönetmeliklerin manasının olmadığını vurgulayarak, şunları söyledi:

“Bakanlık, turizmdeki TÜRSAB, TUREB üzere birlikleri engellemek, onları birer STK seviyesine düşürebilmek için büyük efor gösterdi. Lakin otelcilerle ilgili hiçbir biçimde yapısal değişiklik yapmadı. Uzun yıllardan beri lisana getirdiğimiz aksaklıkları gidermedi. Bir plan program dahilinde turizmi makul bir noktaya ulaştırmak için gayret sarf etmedi. Varsa yoksa sayılar, cirolar, rekorlar, muvaffakiyetler… Akdeniz kıyısında büyük, küçük binlerce otel var. Yangının çıktığı oteldekine misal eksikleri olan onlarcası, yüzlercesi var. Bilhassa kent içi otellerin yaşadığı büyük problemler var. Bakanlığın yapmış olduğu değişikliklerden sonra birçoğunun turizm evrakı yok. Bu türlü büyük boşluklar varken tekrar yaşanabilir bu olaylar. Yangın ve başka afetlere karşı kontrollerin hemen yapılması lazım. Bugün gerçek kontrollerle tedbir almazsak, faciaların devamı gelebilir.”

‘BİR DİZİ GARİPLİĞE ŞAHİT OLDUK’

Gem, turizmde Grand Kartal’daki yangın faciasından sonra ortaya çıkan ve kontrolsüzlüğün boyutlarını gözler önüne seren gariplikleri de şöyle sıraladı:

“Önce yanan otelin sürdürülebilir turizm dokümanının çabucak bakanlığın sitesinden kaldırılması, onay veren kontrol firmasının ‘Biz yapmadık, öteki bir firma yaptı’ demesi üzere acayip gariplikler gördük. Akabinde iki farklı otel olarak lanse edilen ‘Grand Kartal’ ve ‘Grand Kartal Oberj’in birebir ‘Turizm İşletme Belgesi’ ile faaliyet gösterdiği ortaya çıktı. Tesis, mevzuata karşıt olarak tıpkı dokümanla iki farklı otel üzere işletilmiş yıllarca. Bu nedenle RoyalCert ve FQC isimli iki farklı kontrol şirketi, birebir otelin iki farklı binasını başka otellermiş üzere denetlemiş. Yani bu şirketler, denetledikleri otelin bir kısmını inceleyip doküman vermiş. Kontrole ait birçok bilgi, faciadan sonra bakanlığın sitesinden kaldırıldı.”

‘ETS VARKEN YURT DIŞI ŞİRKETLERİN GİRİŞİ ZOR’

Gem, facianın yaşandığı otelde konaklayanların yüklü olarak ETS üzerinden kayıt yaptırmış olması ve otellerin aldığı birçok belgeyi görmek isteyen yabancı cins operatörlerinin bulunmayışı üzerinden gündeme gelen soru işaretlerine de şöyle açıklık getirdi:

“Türkiye’de Bolu, Uludağ üzere kayak tatili merkezlerinde iç pazar yetkili acentesi olarak ETS’nin yükü hissedildiği için maalesef yurt dışındaki partner şirketlerin o otellere girmesi oldukça güç oluyor. Hasebiyle Türkiye’deki kayak merkezleri, yurt dışı cins operatörlerinin yer aldığı destinasyonlar değil. Avrupalı turist de daha çok Avrupa’daki kayak merkezlerini tercih ediyor. Palandöken ve Kayseri’de makul sayıda yabancı var. Onun dışında tek tük görülür. Turizm Bakanı’nın sahibi olduğu ETS Tur’un yangının meydana geldiği oteli yüksek puanlarla değerlendirmesi ve bu nedenle birçok insanın güvenerek burada konaklaması tartışılıyor. Sahibi TGA’nın idare şurasında olan Grand Kartal Otel’de birçok acentenin standartlarına uygun olmayan şartlar varken, çok sayıda tatilci konaklatıldı. Artık bakanlığın içerisinde bu yaşananların sorumlularını aramak lazım.”

ETS DANIŞMANI ARTIK GENEL MÜDÜR

“Kurulan sistemi uzun müddettir telaş içinde izliyoruz” diyen Gem, kelamlarına şöyle devam etti:

“Geçmişte bakanlıkta çalışan bir bürokrat Sevinç Çıldık, daha sonra ETS’de danışmanlık yapmaya başladı. Sayın Bakan göreve gelince bir bakıyorsunuz tekrar geliyor bakanlığa. Evvel Genel Müdür Yardımcısı, akabinde Yatırım İşletmeler Genel Müdürü oldu. Yani bu kadar stratejik bir misyona gelip, tüm tahsislere bakan, işletmelerin tahsislerini veren kişi, bakanın çeşit şirketi ETS’nin eski danışmanı. Yatırım işletmelerinin tamamının denetimlerini yapan ünite burası. Kontrolleri yapması gereken yetkili, bir periyot ETS’de danışman olarak çalışmışsa ve bakanın otelleri de dahil tüm otelleri denetliyorsa, bu sürecin hakkaniyetli yürüdüğünden emin olabilir miyiz?”

DENETİMDE İKİLİ STANDART VAR

Gem şunları söyledi: “Sayın Bakanımız, bakan olduğundan beri Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’ne onlarca, yüzlerce kez müfettiş gönderdi. Gelen her bir müfettiş, asgarî 5-6 ay boyunca her evrakımızı didikledi, gözden geçirdi. Fakat maalesef birebir bakanlık otellere gerçek düzgün bir kontrol sistemi işletmedi. Yani otelleri koruyalım derken ikili standartlı kontroller yapılıyor maalesef. Problem otellerle de sonlu değil. Bakanımız bu tahsisli yerlerin üzerine kurulmuş olan otellerde işçi lojmanı olarak ayrılmış olan yerlerin, otel işletmesine katılıp bunların satıldığını bilmiyor mu? İşletmeler tahsisli yerlerin içinde işçi lojmanı olarak gözüken yerlerde yıllarca otel konuklarını yatırdılar, işçilere ise kalmaları için berbat yerler verdiler. Her iki tarafta da güvenlik zafiyetleri ortaya çıktı. Bunların bilinmemesine ihtimal yok.”

‘KAYITLARDA GÖRÜNMEYEN ODALAR VAR’

Yıllarca Belek, Kemer ve Side’deki otellerde kat hizmetleri müdürü olarak görev yapmış bir turizmci de otellerin birçoğunda evrak üzerinde gösterilen oda sayısının gerçekte olandan farklı olduğunu söylerken, şu bilgileri verdi:

“Böyle durumlarda biz odaların giriş, çıkış, paklık, demirbaş üzere denetimlerini yaparken, evrak üstünde görünmeyen odaları sisteme kaydetmeyiz. O odaların kaydını, kağıt formlara yazarak tutarız. Bu odalar ne itfaiye denetiminde kayda girer ne kalite standartları kontrolünde ne de vergi hesaplamalarında… Hepsinden muaf olur. Gelen denetmene kayıt dışı yerler, otel odası olarak gösterilmez, olur biter. Çalıştığım yerlerde buna çok şahit oldum. Yalnızca bu da değil. Birçok otelde resmiyette görünen işçi lojmanı, aslında işçinin konakladığı yer değildir. Yasal prosedüre uygun o yerler konaklama alanına dahil edilip turistlere verilir. İşçi de derme çatma, güvenlikten, her türlü önlemden uzak, son derece bakımsız yerlerde konaklatılır. Bu sistem değişmedikçe biz daha çok üzülürüz haberleri izledikçe.”

‘KİMSE SORUMLULUĞU ÜSTÜNE ALMIYOR’

Antalya’da alternatif turizm yapan bir otelci ise belgelendirme sürecinde işletmecileri çıkmaza sokan yasal çelişkileri şöyle anlattı:

“Tesislerin belgelendirme basamaklarında keyfi uygulamalar var. Büyük otellerin belgelendirme süreçleri süratle tamamlanırken, alternatif turizm yapan butik otellerde durum tıpkı değil. Kontrole gelenler, perdenin tüllerini beğenmeyip değiştirilmesini istiyor mesela. Şayet işletmeniz Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’ndan onaylı otantik bir otelse birbiriyle çelişen yönetmelikler nedeniyle işin içinden çıkamıyoruz. İtfaiye incelemeye geldiğinde kapıların yangın geçirmez kapı olması üzere, çelik ya da misal gereçten eklentiler üzere şartların yerine getirilmesini istiyor. Tarihi yapının girişi ahşap oymalı kapıysa ne yapacaksın? Birden fazla vakit itfaiyenin istediklerini yerine getirmeye Kültür Varlıkları Koruma Kurulu müsaade vermiyor. Çivi çakamazsın diyor. Lakin şura, itfaiyenin bu yapılara farklı tedbir istemesi için yazı da vermiyor. Kimse sorumluluğu üzerine almak istemiyor. Bir yıldır çaba ediyoruz, bu yüzden evrak alamadık. Benzeri durumda yüzlerce ruhsatsız, turizm evraksız otel var.”

Kaynak: Gazete Duvar