Genel olarak memurların azami misyon yapabileceği yaş haddi 65 yaşını doldurdukları tarihtir. Fakat yaş haddini doldurmasına karşın yanılgılı olarak yahut yanlış yaş hesaplanması sonucunda çalışmaya devam ederse/ettirilirse bu memurun yaş haddini doldurduğu tarihten sonraki mühletleri emeklilik süreçlerinde hizmet olarak dikkate alınmaz.
Detaylar/Değerlendirmeler:
Genel olarak yaş haddinden sonra çalışmaya devam etme olayı, memurların geçmiş vakitte yaptırmış oldukları yaş tashihlerinden kaynaklanmakta, kimi durumlarda da yaş hadlerini dolduracakları tarihlerin gözden kaçırılması/takip edilmemesinden kaynaklanan durumlar olduğunu değerlendirmekteyiz.
1-18 Yaşından Evvel Memurluk Misyonuna Nasıl Başlanır?
Genel kural, 18 yaşını tamamlamayan memur olarak misyona başlayamaz. Fakat, 18 yaşın altında misyona başlama halinde kazai rüşt kararı aranmaktadır, bu koşulu yerine getiren 18 yaşın altında olsa da memurluk statüsünde misyona başlayabilmektedir. Bir meslek yahut sanat okulunu bitirenler en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve Türk Medeni Kanunu husus 12 kararına nazaran göre kazai rüşt kararı almak kuralıyla Devlet memurluklarına atanabilmektedirler.
Bu durum, hem 5434 hem de 5510 kapsamında memur olanlar için geçerli olmaktadır.
Örnek olarak:
– Hemşirelik mezunu olup 18 yaşından evvel kazai rüşt kararı alıp sıhhat hizmetleri sınıfında hemşire olarak mesleği ile ilgili misyona başlarlarsa misyona başladıkları tarihten itibaren geçen müddetleri fiili hizmet müddetinden sayılmaktadır.
– Lakin, okudukları okullar itibariyle farklı bir meslek kümesine başlarlarsa, kazai rüşt kararı geçerli olmaz, 18 yaşını doldurdukları tarihten itibaren ki çalışmaları fiili hizmet müddetinden sayılır.
2- Memurların Toplumsal Güvenlik Süreçlerinde Temel Alınan Doğum Tarihleri Nasıl Belirlenmektedir:
5434’e tabi olanlar (5434 SK/Md.105):
18 yaşın doldurulduğu tarihin tespitinde;
Memurluğa birinci defa başladıklarında Kurumlarına ibraz ettikleri nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri temel alınmaktadır.
Şayet, nüfus cüzdanı ile nüfus kayıtları ortasında doğum tarihleri farklı olursa nüfus kayıtları temel alınmaktadır.
18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltmesi yapılmışsa 18 yaşını tamamladıkları doğum tarihleri temel alınır.
Ayrıca, 18 yaşını tamamlamadan evvel doğum tarihi itibariyle bir düzeltme yapılmışsa düzeltilen doğum tarihi temel alınır.
5510’a tabi olanlar (5510 SK/Md.57):
İlk kere mecburî olarak çalışmaya başladıkları tarihte, yani SGK primlerine tabi olduğu tarihte nüfus kayıtlarında bulunan doğum tarihleri temel alınmaktadır.
Çalışmaya başladıkları tarihten sonra sonraki yaş düzeltmeleri dikkate alınmamaktadır. Memur olarak vazifeye başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri temel alınmıştır. Yani memur misyona 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.
Ayrıca, bu süreçlerde, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı hususunda belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik süreçleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden evvel olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılmaktadır.
Bu hususta özetle:
5434 e tabi olanlarda, 18 yaşının doldurulmasından evvel yapılmış olan yaş tashihleri toplumsal güvenlik hukukunda geçerli olur, fakat 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar ise geçersiz olur.
5510 a tabi olanlarda, memur olarak vazifeye başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri temel alınmıştır. Yani memur misyona 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.
Bu hususta yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için
https://www.memurlar.net/haber/845699/
https://www.memurlar.net/haber/1079994/
adreslerimiz ziyaret edilebilir.
3-Yaş Dolumu Hesaplaması;
Emeklilikte yaş hesaplamasında kesinlikle yaşın dolum tarihi temel alınır, girilen yaştan gün alma kabul edilmez.
Örnek: 12.08.1963 doğumlu bayan yahut erkek bir devlet memuru 65 yaşın doldurduğunda yaş haddinden emekli olur. Yani 12.08.1963 + 65 = 12.08.20283 tarihinde yaşını doldurmuş olur ve bu tarih itibariyle mecburî olarak yaş haddinden emeklilik süreçlerinin gerçekleştirilmesi gerekir.
Bu bahiste yapmış olduğumuz değerlendirmelerimiz için
https://www.memurlar.net/haber/1086628/
Adresimiz ziyaret edilebilir.
4-Yaş Haddinden Zarurî Emeklilik Sürecinin Gözden Kaçırılması, Yani Fazladan Çalışma Müddetlerinin Olması Durumunda Süreç Nasıl Olur?
Bir memur mecburî olarak vazife yapabileceği (genel olarak 65 yaş haddini) yaş haddini doldurmasına karşın yanlışlı olarak yahut yanlış yaş hesaplanması sonucunda çalışmaya devam ederse/ettirilirse bu memurun yaş haddini doldurduğu tarihten sonraki müddetleri emeklilik süreçlerinde hizmet olarak dikkate alınmaz. 65 yaşını doldurmuş bir memur, memur olarak vazife yapamayacağından 65 yaşından sonraki mühletleri emeklilik süreçlerinde dikkate alınmaz. Fakat, bu halde çalışmalar emeklilik hizmetlerinde dikkate alınmasa da fiilen bir çalışma olduğundan kendilerine ödenen vazife aylıklarının geri tahsil edilemeyeceğini de değerlendirmekteyiz. Yani bu biçimde bir çalışma memur için hiçbir vakit olumsuz bir duruma (emekli aylığı, emekli ikramiyesi, vazife aylığı vb. gibi) yol açmayacağını da söyleyebiliriz. İdari davaya bahis olan bu konu ile ilgili
https://www.memurlar.net/haber/1027778/65-yasini-gecmesine-ragmen-emekli-edilmesi-unutulan-personelden-maasi-geri-alinabilir-mi.html adresimiz ziyaret edilebilir.
Ayrıca, tıpkı formda 5434 sayılı Kanun Unsur 40 kararında ve birtakım yasal düzenlemelerde belirtilen ve 65 yaştan daha ileri yaşlarda mecburî emeklilik yaşları belirlenen vazifeler için de açıkladığımız konu geçerli olmaktadır.
Yaş haddinden sonra geçen müddetlerin hizmet sayılmayacağına ait yasal düzenlemeler;
5434 sayılı Kanun Unsur 91 kararı: “.Hükümle yahut sicilleri yahut askeri mahkemelerce verilecek karar üzerine kurumlarınca re’sen emekliye sevk edilenlerin emekli aylıklarının başlangıç tarihlerinden ve yaş haddini dolduranların bu haddi doldurdukları tarihleri takip eden ay başından sonra her ne sebeple olursa olsun kurumlarınca görevleriyle ilgileri kesilmeyerek aylık yahut fiyatları ödenenlerin bu suretle geçen süreleri fiili hizmet süresi sayılmaz ve bunlar için kesenek ve karşılık alınmışsa geri verilir.” formunda açık olarak belirtilmiştir.
5510 sayılı Kanun Unsur 9 kararında 5434 kararında olduğu üzere açık bir söz yer almamakla birlikte bu unsurda 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı hususunda belirtilen yaş hadlerinin doldurulduğu tarihi takip eden aybaşından itibaren sigortalılıklarının sona ereceği belirtilmiştir.
5434 sayılı Kanun Unsur 40 kararı hem 5434, hem de 5510 kapsamında memur olanlar için uygulanan karardır.
Kaynak: Memurlar